Xu hướng và thách thức toàn cầu trong quản lý và ứng dụng trí tuệ nhân tạo

Chính sách về trí tuệ nhân tạo của Hoa Kỳ

Chính sách AI của Hoa Kỳ tập trung vào việc đảm bảo AI đóng vai trò trung tâm trong đổi mới công nghệ, đồng thời thúc đẩy dân chủ, nhân quyền và quản lý AI có trách nhiệm. Hoa Kỳ tích cực tham gia hợp tác song phương và đa phương như quan hệ đối tác toàn cầu về AI (GPAI), nhằm phát triển và triển khai AI phù hợp với các giá trị dân chủ và nhân quyền, dựa trên khuyến nghị của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Các nỗ lực quốc gia bao gồm lập pháp, sắc lệnh hành pháp và hợp tác quốc tế để bảo vệ hạ tầng quan trọng, thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng AI một cách an toàn và đạo đức.

Các sắc lệnh hành pháp và hành động lập pháp

Sắc lệnh hành pháp 13859 (02/2019): Đặt mục tiêu duy trì vị thế dẫn đầu trong AI, thúc đẩy khám phá khoa học, cạnh tranh kinh tế và an ninh quốc gia.

Sắc lệnh hành pháp 13960 (12/2020): Yêu cầu các cơ quan liên bang công khai danh sách ứng dụng AI để đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm.

Đạo luật Sáng kiến AI quốc gia (NAII, 2021): Điều phối nghiên cứu và phát triển AI giữa các cơ quan dân sự, quốc phòng và tình báo để thúc đẩy hợp tác toàn diện.

Đạo luật AI trong Chính phủ (12/2020): Thành lập Trung tâm Xuất sắc AI và hướng dẫn các cơ quan liên bang áp dụng AI an toàn, giảm thiểu rủi ro qua chính sách và thực tiễn tốt nhất.

Các tuyên bố chính sách và khung pháp lý

Tuyên bố chính sách Bộ An ninh Nội địa 139-06 (08/2023): Quy định Bộ An ninh Nội địa sử dụng AI phù hợp với Hiến pháp, luật pháp và chính sách hiện hành, đảm bảo tính hợp pháp và đạo đức.

- Khung quản lý rủi ro AI (01/2023): Do Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ quốc gia Hoa Kỳ phát triển, cung cấp hướng dẫn tích hợp các yếu tố đáng tin cậy vào thiết kế, phát triển và đánh giá AI nhằm quản lý rủi ro hiệu quả hơn.

- Kế hoạch về quyền AI (10/2022): Nhà Trắng đề xuất 5 nguyên tắc để định hướng thiết kế, sử dụng và triển khai AI, đảm bảo bảo vệ công chúng và sử dụng AI một cách đạo đức.

Quan hệ quốc tế và hợp tác

- Cam kết tự nguyện từ các công ty AI hàng đầu (09/2023): Chính quyền Hoa Kỳ đã đạt được cam kết từ các công ty AI lớn nhằm phát triển AI một cách an toàn, bảo mật và minh bạch, tập trung vào kiểm tra sản phẩm trước khi ra mắt, tăng cường an ninh và xây dựng lòng tin công chúng.

- Quan hệ Đối tác Toàn cầu về AI (GPAI, 06/2020): Sáng kiến quốc tế thúc đẩy phát triển và ứng dụng AI phù hợp với các giá trị dân chủ và nhân quyền, với Hoa Kỳ là thành viên sáng lập đóng vai trò quan trọng trong hợp tác và xây dựng chính sách.

- Quỹ tài trợ mới của Trung tâm giám định của Tổ chức Y tế thế giới về an toàn thực phẩm và nguồn nước (05/2023): Khoản tài trợ 140 triệu USD hỗ trợ 7 viện nghiên cứu AI quốc gia, thúc đẩy đổi mới AI có trách nhiệm, củng cố nghiên cứu và phát triển, đồng thời phát triển lực lượng lao động AI đa dạng.

Chiến lược và giám sát

Chiến lược AI của Bộ An ninh Nội địa (12/2020): Tăng cường năng lực tích hợp AI vào hoạt động của Bộ An ninh nội địa một cách có trách nhiệm, đồng thời giảm thiểu rủi ro liên quan đến công nghệ AI.

Báo cáo cuối cùng của Ủy ban An ninh Quốc gia về AI (03/2021): Đề xuất chiến lược quốc gia toàn diện để tận dụng cơ hội và đối phó với thách thức từ AI, tái cấu trúc nỗ lực của chính phủ và hợp tác quốc tế nhằm duy trì lợi thế cạnh tranh.

Chính sách về trí tuệ nhân tạo của Liên minh châu Âu

Chính sách AI của Liên minh Châu Âu (EU) tập trung vào việc thúc đẩy phát triển và ứng dụng AI một cách an toàn, đạo đức và có lợi cho xã hội. Các điểm chính bao gồm:

Đề xuất Đạo luật AI (AI Act): Khuôn khổ pháp lý toàn diện đầu tiên trên thế giới về AI, nhằm thúc đẩy AI đáng tin cậy, đảm bảo tôn trọng quyền cơ bản, an toàn và đạo đức, đồng thời quản lý rủi ro từ các mô hình AI mạnh. Đạo luật đặt ra yêu cầu rõ ràng cho các nhà phát triển, giảm thiểu gánh nặng hành chính.

Chiến lược AI của EU: Hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh của châu Âu trong AI thông qua đầu tư, giáo dục, đào tạo và cơ sở hạ tầng AI.

Khung đạo đức AI: Đảm bảo AI được phát triển minh bạch, công bằng, bảo vệ quyền riêng tư và sử dụng có trách nhiệm, tôn trọng các nguyên tắc đạo đức.

Bảo vệ quyền riêng tư: Quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân GDPR (General Data Protection Regulation) cung cấp khung pháp lý bảo vệ dữ liệu cá nhân, áp dụng cả với các hệ thống AI xử lý dữ liệu nhạy cảm.

Hỗ trợ đổi mới: Đầu tư thông qua chương trình Horizon Europe để thúc đẩy nghiên cứu cơ bản và ứng dụng trong AI.

Hợp tác quốc tế: EU làm việc với các đối tác để xây dựng tiêu chuẩn toàn cầu, đảm bảo AI phát triển theo các nguyên tắc đạo đức và bảo mật chung.

Chính sách của EU nhấn mạnh sự cân bằng giữa đổi mới sáng tạo và bảo vệ quyền lợi cá nhân, đảm bảo rằng AI được phát triển một cách có trách nhiệm và bền vững.

Chính sách về trí tuệ nhân tạo của Trung Quốc

Chính sách AI của Trung Quốc tập trung vào phát triển công nghệ, thúc đẩy đổi mới và nâng cao vị thế toàn cầu. Các điểm chính gồm:

Chiến lược phát triển AI

Chiến lược AI Quốc gia (2017): Đặt mục tiêu trở thành trung tâm AI toàn cầu vào năm 2030, tập trung vào các lĩnh vực như y tế, giao thông, tài chính và an ninh.

Kế hoạch 5 năm: Ưu tiên AI trong các kế hoạch 5 năm, với mục tiêu cụ thể về nghiên cứu, nhân lực và ứng dụng công nghiệp.

Đầu tư và hỗ trợ

Đầu tư công và tư: Khuyến khích nguồn vốn từ cả chính phủ và khu vực tư nhân, cùng các chính sách ưu đãi hỗ trợ khởi nghiệp và nghiên cứu AI.

Cơ sở hạ tầng: Xây dựng trung tâm dữ liệu lớn và mạng viễn thông tiên tiến để hỗ trợ triển khai AI.

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo

Lĩnh vực quan trọng: AI được triển khai trong y tế, giao thông, tài chính và an ninh quốc gia, đặc biệt nổi bật với nhận diện khuôn mặt và giám sát an ninh.

Quản lý đô thị: các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải ứng dụng AI vào quản lý giao thông và dịch vụ công cộng.

Quy định và quản lý

Quy định pháp lý: Ban hành các hướng dẫn về bảo mật dữ liệu, quyền riêng tư và minh bạch trong AI.

Quản lý: Thành lập cơ quan giám sát để đảm bảo AI được sử dụng an toàn và tuân thủ pháp luật.

Hợp tác quốc tế

Tham gia sáng kiến toàn cầu: Trung Quốc hợp tác với các tổ chức quốc tế để tiêu chuẩn hóa và thúc đẩy công nghệ AI.

Xúc tiến đổi mới: Hợp tác với các tổ chức và công ty quốc tế để chia sẻ công nghệ và phát triển.

Đào tạo và nghiên cứu

Đào tạo nhân lực: Đầu tư vào giáo dục và đào tạo chuyên sâu để phát triển đội ngũ AI chất lượng cao.

Nghiên cứu và phát triển: Thúc đẩy nghiên cứu tiên tiến tại các trường đại học và viện nghiên cứu để tạo ra công nghệ AI mới.

Chính sách AI của Trung Quốc thể hiện tham vọng trở thành trung tâm công nghệ AI toàn cầu, đồng thời ứng dụng AI để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và cải thiện đời sống xã hội.

Sự khác biệt về cách tiếp cận và ưu tiên trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo

Mỗi khu vực có cách tiếp cận và ưu tiên khác nhau đối với phát triển trí tuệ nhân tạo, phản ánh mục tiêu và nhu cầu đặc thù trong bối cảnh toàn cầu (bảng 1).

Bảng 1. Cách tiếp cận và ưu tiên phát triển trí tuệ nhân tạo của một số quốc gia.

*

*        *

Chính sách về AI của các quốc gia và khu vực trên thế giới thể hiện những hướng đi và ưu tiên khác nhau, phản ánh mục tiêu và nhu cầu phát triển đặc thù của từng quốc gia trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghệ. Hoa Kỳ với trọng tâm là đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế, đặt an ninh quốc gia và quản lý rủi ro là ưu tiên hàng đầu. Liên minh châu Âu trong khi thúc đẩy đổi mới sáng tạo, lại đặc biệt chú trọng đến việc bảo vệ quyền lợi cá nhân và quyền riêng tư, đồng thời thúc đẩy hợp tác quốc tế. Trung Quốc với mục tiêu trở thành trung tâm AI toàn cầu vào năm 2030, không chỉ đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng và nghiên cứu, mà còn coi an ninh và kiểm soát là yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển AI.

Mỗi khu vực đều có những chính sách đặc thù để thúc đẩy phát triển AI theo hướng an toàn, đạo đức và có lợi cho xã hội. Tuy nhiên, các khu vực này cũng đối mặt với những thách thức lớn về bảo mật, quyền riêng tư và quản lý rủi ro. Việc hợp tác quốc tế và xây dựng các tiêu chuẩn toàn cầu cho AI là một yếu tố quan trọng, giúp đảm bảo rằng AI được phát triển và sử dụng một cách có trách nhiệm, mang lại lợi ích chung cho nhân loại.