Những năm gần đây, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo non trẻ của Việt Nam đã có sự chung tay, góp sức không nhỏ của các nhà khoa học là người Việt Nam ở nước ngoài, đặc biệt là các hội trí thức kiều bào ở khắp nơi trên thế giới. Nhân Ngày Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Việt Nam, Tạp chí KH&CN Việt Nam đã có cuộc trao đổi ngắn với GS Nghiêm Đức Long (Chủ tịch Câu lạc bộ Trí thức kiều bào bang New South Wales, Úc, Giám đốc Trung tâm Công nghệ Nước và Môi trường, Đại học Công nghệ Sydney, Úc) về hoạt động KH&CN của Việt Nam trong bối cảnh mới, cũng như những góp ý thiết thực về việc làm thế nào để thu hút và phát huy hơn nữa nguồn lực trí thức người Việt ở nước ngoài đối với nền KH&CN trong nước.

Ngày 11/5/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 569/QĐ-TTg ban hành Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KHCN&ĐMST) đến năm 2030. Đây là một trong những văn bản pháp lý quan trọng nhằm cụ thể hóa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển KHCN&ĐMST. Mục tiêu của Chiến lược là đến năm 2030, KHCN&ĐMST được phát triển vững chắc, thực sự trở thành động lực tăng trưởng, góp phần quyết định đưa Việt Nam trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao… Để đạt được mục tiêu này, Chiến lược đã đề ra 9 nhiệm vụ, giải pháp, trong đó có một số giải pháp mang tính đột phá.

Ngày 11/5/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 569/QĐ-TTg ban hành Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KHCN&ĐMST) đến năm 2030. Giải pháp thứ sáu của Chiến lược đề cập đến việc phát triển các tạp chí khoa học; giải pháp thứ 9 đề cập đến việc đẩy mạnh truyền thông về KHCN&ĐMST. Đây là cơ hội để các tạp chí khoa học có thêm nguồn lực nhằm nâng cao chất lượng và hội nhập quốc tế.

Chuyển dịch năng lượng là một quy luật tất yếu của xã hội và là xu hướng chung của thế giới, giúp đảm bảo an ninh năng lượng, tăng trưởng kinh tế gắn với bảo vệ môi trường, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và góp phần phát triển bền vững. Để đẩy nhanh việc sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo thay thế nguồn nguyên/nhiên liệu truyền thống đang ngày càng cạn kiệt, điều quan trọng là phải đào tạo được đội ngũ nguồn nhân lực có năng lực và trình độ để đổi mới công nghệ trong lĩnh vực năng lượng, đặc biệt là năng lượng tái tạo. Đây là nhận định của nhiều chuyên gia, nhà khoa học tại Hội thảo quốc tế: “Chuyển dịch năng lượng: đào tạo nhân lực, nghiên cứu và công nghệ” do Trường Đại học Điện lực (Bộ Công Thương) vừa tổ chức đầu tháng 5/2022 tại Hà Nội. Hội thảo quy tụ sự tham dự của 78 cơ quan, tổ chức với gần 300 đại biểu/nhà khoa học trong và ngoài nước.

Trước yêu cầu cấp bách về nguồn vật liệu đắp nền đường phục vụ xây dựng các tuyến đường cao tốc nói riêng, giao thông đường bộ nói chung ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) với khối lượng rất lớn, trong khi nguồn vật liệu đắp truyền thống (cát sông, đất…) không đủ đáp ứng. Việc sử dụng cát nhiễm mặn làm vật liệu đắp nền đường ô tô ở ĐBSCL được xem là giải pháp quan trọng được nhiều chuyên gia, nhà khoa học đề xuất tại hội thảo chuyên đề địa kỹ thuật - vật liệu xây dựng: “Sử dụng cát nhiễm mặn làm vật liệu đắp nền đường ô tô ở ĐBSCL” do Bộ môn: Địa kỹ thuật, Vật liệu xây dựng và Đường bộ (Trường Đại học Giao thông Vận tải) phối hợp cùng các đơn vị: Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Giao thông Vận tải), Công ty TNHH thương mại, dịch vụ và xây dựng Bách Mỹ và Công ty NAUE Asia vừa tổ chức, nhằm hướng tới sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên thiên nhiên để phát triển bền vững tại Việt Nam.

Đại dịch Covid-19 đã để lại những dấu ấn đau thương và sự xáo trộn trên toàn cầu, song nó cũng mang lại cho chúng ta những bài học kinh nghiệm quý báu để có thể chuẩn bị tốt hơn cho tương lai đầy biến động. Một trong số đó là những bài học về phát triển vắc xin để chuẩn bị cho những đại dịch khác có thể xảy ra.

Ngày 10/5/2022, tại Hà Nội đã diễn ra hội nghị công bố Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam năm 2021 (PAPI 2021). PAPI đo lường đánh giá của người dân về các chỉ số nội dung: tham gia của người dân ở cấp cơ sở; công khai, minh bạch trong việc ra quyết định; trách nhiệm giải trình với người dân; kiểm soát tham nhũng trong khu vực công... Báo cáo PAPI 2021 có nhiều điểm mới và cho thấy, sự bùng phát của đại dịch Covid-19 đã tác động mạnh mẽ đến những đánh giá của người dân về hiệu quả quản trị của chính quyền địa phương.

Thực hiện Quyết định số 1658/QĐTTg ngày 01/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh (TTX) giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 (gọi tắt là “Chiến lược TTX”), Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ trì và đang xin ý kiến dự thảo “Kế hoạch hành động quốc gia về TTX giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050” (gọi tắt là “Kế hoạch hành động TTX”). Theo dự thảo, Kế hoạch hành động TTX giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 sẽ có nhiều điểm mới, đặc biệt là những điểm mới theo kết quả COP26 và các cam kết mới của Việt Nam.

Ghi nhãn bằng phương thức điện tử (ghi nhãn điện tử) là một cách hỗ trợ, bổ sung cho cách ghi nhãn bằng phương pháp vật lý truyền thống (dán, in, đính, đúc, chạm, khắc…) cho các nhà sản xuất truyền đạt thông tin, các nội dung bắt buộc theo quy định. Ghi nhãn điện tử cho phép một số nội dung bắt buộc phải thể hiện trên nhãn hàng hóa được tạo ra theo phương thức điện tử và hiển thị trên màn hình. Hiện nay, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đang lấy ý kiến góp ý cho dự thảo Thông tư Quy định chi tiết một số nội dung bắt buộc thể hiện trên nhãn hàng hóa bằng phương thức điện tử. Vậy ghi nhãn bằng phương thức điện tử có vai trò quan trọng như thế nào đối với nhà sản xuất, cơ quan quản lý và người tiêu dùng? Những nội dung nào cần bắt buộc thể hiện trên nhãn hàng hóa bằng phương thức ghi điện tử? Bài viết góp phần giải đáp những vấn đề này.

Mới đây, Ngân hàng thế giới đã công bố báo cáo “Thu hẹp chênh lệch trong quản lý chất thải rắn”. Báo cáo thảo luận về thông lệ tốt cho công tác quản trị lĩnh vực quản lý chất thải rắn trong bối cảnh nhu cầu cấp bách. Mục tiêu của báo cáo là nhấn mạnh sự cần thiết phải có hệ thống quản lý chất thải tổng hợp ở tất cả các cấp chính quyền, theo đó trách nhiệm, vai trò và chức năng thể chế được phân công rõ ràng, có chính sách, ưu đãi kinh tế, tài trợ thích hợp, địa phương có năng lực cung cấp dịch và chủ động thu hút sự tham gia của cộng đồng, các bên liên quan thuộc khu vực nhà nước và tư nhân. Bài viết điểm lại một số điểm nhấn trong báo cáo này.