Trong kỷ nguyên số, khi công nghệ đang dẫn đầu sự thay đổi trên mọi lĩnh vực, có một câu hỏi ngày càng trở nên cấp thiết: Liệu công nghệ có đủ khả năng giải quyết mọi vấn đề của con người, xã hội và hành tinh? Hay chính chúng ta cần một "bản đồ" tư duy nhân văn để định hướng công nghệ phát triển theo cách bền vững và mang lại giá trị thực sự? Nhiều nhà lãnh đạo tập đoàn lớn trên thế giới đã khẳng định công nghệ chỉ có thể đạt đến đỉnh cao khi được dẫn dắt bởi tư duy nhân văn và những hiểu biết sâu sắc về xã hội, văn hóa và con người... Nhưng tại Việt Nam, khoa học xã hội và nhân văn (KHXH&NV) vẫn còn gặp phải không ít định kiến, bị xem là lĩnh vực hàn lâm, "xa rời thực tế" hoặc "không thiết thực". Phóng viên Tạp chí Khoa học và Công nghệ Việt Nam có cuộc trò chuyện với PGS.TS Đỗ Hương Lan - Viện trưởng Viện Chính sách và Quản lý, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội về vấn đề này.
Đây là một trong những gợi mở một số nhiệm vụ của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Diễn đàn quốc gia về doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam lần thứ VI với chủ đề "Làm chủ công nghệ số, làm chủ quá trình chuyển đổi số Việt Nam bằng doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam" được tổ chức ngày 15/01/2025 tại Hà Nội.
Dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST) gồm 14 chương và 83 điều. trong đó một số nội dung đã được sửa đổi, bổ sung mới để phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Bài viết điểm lại một số điểm chính được sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Luật được Bộ KH&CN xây dựng.
Với kinh nghiệm từng tham gia 02 đề tài hợp tác nghị định thư của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) với các đối tác nghiên cứu thuộc CHLB Đức và Anh; tham gia 02 đề tài cấp nhà nước theo chương trình Quỹ gen của Bộ KH&CN; đồng chủ nhiệm 01 dự án nghiên cứu tài trợ bởi Quỹ nghiên cứu của Mỹ (4,5 triệu USD); chủ nhiệm 01 dự án nghiên cứu tài trợ bởi quỹ nghiên cứu của Canada (1,0 triệu USD), tác giả chia sẻ một số kinh nghiệm của mình khi trực tiếp gửi hồ sơ xin tài trợ nghiên cứu từ các quỹ quốc tế. Trong đó đặc biệt nhấn mạnh về những quy định trong kêu gọi tài trợ, xét tuyển một dự án được tài trợ; triển khai hoạt động nghiên cứu và báo cáo kết quả cho nhà tài trợ.
Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI), đã mở ra những khả năng sáng tạo vô hạn cũng như vô vàn các tác phẩm được tạo nên bởi AI. Tuy nhiên, việc bảo hộ quyền tác giả cho các tác phẩm AI trong thời đại số hóa rất quan trọng, nhưng cũng đặt ra thách thức lớn cho hệ thống pháp luật. Dựa trên việc so sánh với khung pháp lý của một số quốc gia, bài viết đưa ra một số bài học kinh nghiệm và đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật Việt Nam trong bối cảnh chuyển đổi số.
Luật Dữ liệu được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 8 ngày 30/11/2024, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/07/2025. Luật Dữ liệu gồm 05 chương, 46 điều.
Thông báo kết luận của Ban chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn ngày 06/01/2025 nhận định, phát triển công nghiệp bán dẫn là xu hướng chung của thế giới trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và tiếp tục là xu thế tất yếu trong tương lai. Do vậy, cần tiếp tục triển khai toàn diện, bao gồm đầu tư mạnh mẽ vào phát triển nguồn nhân lực. Theo đó, Bộ Khoa học và Công nghệ được giao thúc đẩy nghiên cứu, phát triển và nâng cao năng lực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong ngành công nghiệp bán dẫn, đặc biệt là phát triển các công nghệ lõi, sản phẩm chip chuyên dụng.
Để hiện thực hóa chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển khoa học và công nghệ (KH&CN) trong điều kiện kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, thời gian qua đã có nhiều cơ chế chính sách lớn về chuyển giao (CGCN) được ban hành và đi vào đời sống. Tuy nhiên, quá trình triển khai đã xuất hiện một số tồn tại, vướng mắc cần tháo gỡ. Để có cái nhìn tổng quan về chính sách pháp luật hiện hành liên quan đến hoạt động CGCN tại Việt Nam cũng như những định hướng sửa đổi hành lang pháp lý liên quan trong thời gian tới, Tạp chí KH&CN Việt Nam đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ Đánh giá, Thẩm định và Giám định công nghệ, Bộ KH&CN.
Đây là một trong những nhiệm vụ, giải pháp thực hiện được đưa ra để thực hiện Chiến lược chiến lược phát triển giáo dục đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Quyết định số 1705/QĐ-TTg ngày 31/12/2024 của Thủ tướng Chính phủ). Theo Quyết định số 1705/QĐ-TTg, Bộ Khoa học và Công nghệ được giao chủ trì, phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo và các bộ, ngành, địa phương xây dựng cơ chế chính sách để thúc đẩy hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của các cơ sở giáo dục đại học; nâng cao chất lượng các tạp chí khoa học của Việt Nam để gia nhập các hệ thống trích dẫn có uy tín của khu vực và thế giới.
Quán triệt phương châm hành động của Chính phủ năm 2024 là “Kỷ cương trách nhiệm; chủ động kịp thời; tăng tốc sáng tạo; hiệu quả bền vững”, ngành khoa học và công nghệ (KH&CN) đã triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể nhằm gắn kết khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST) với các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và đã đạt được một số kết quả nổi bật.