Cục trưởng Cục Bảo vệ Thực vật Huỳnh Tấn Đạt phát biểu tại Hội nghị.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Cục trưởng Cục Bảo vệ Thực vật Huỳnh Tấn Đạt cho biết: Hội nghị được tổ chức với mục đích đẩy mạnh hội nhập quốc tế, tăng cường trao đổi thông tin khoa học, tiến bộ kỹ thuật, công nghệ tiên tiến trong sản xuất thuốc bảo vệ thực vật với các doanh nghiệp trên thế giới và thúc đẩy hợp tác về phát triển trong lĩnh vực bảo vệ thực vật nói chung và sản xuất thuốc bảo vệ thực vật nói riêng. Đây cũng là diễn đàn để các nhà quản lý, các doanh nghiệp trao đổi, hợp tác hướng tới sản xuất các thuốc bảo vệ thực vật đảm bảo chất lượng cao, hiệu quả, ít độc hại, an toàn với con người, vật nuôi, hệ sinh thái và môi trường tại Việt Nam trong thời gian tới.
Sản xuất thuốc bảo vệ thực vật Việt Nam là một trong những ngành sản xuất còn non trẻ và chỉ phát triển mạnh trong thời gian gần đây, đặc biệt là sau khi Luật Bảo vệ và Kiểm dịch thực vật ra đời và có hiệu lực năm 2015. Việt Nam đang là một quốc gia có nhiều thế mạnh trong sản xuất thuốc bảo vệ thực vật như: vị trí địa lý vận chuyển sang các khu vực sản xuất nông nghiệp trong khu vực và quốc tế; số lượng tiêu thụ và sử dụng nội địa ổn định; có nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng tiếp cận, làm chủ kỹ thuật và khả năng đầu tư dây chuyền trang thiết bị tiên tiến; có các cơ sở sản xuất thuốc bảo vệ thực vật các tập đoàn lớn của thế giới…
Cả nước hiện có gần 100 cơ sở sản xuất thuốc bảo vệ thực vật với công suất hơn 300.000 tấn/năm và sản xuất được 30 dạng thuốc. Đáng chú ý, theo báo cáo của Cục Bảo vệ Thực vật, các doanh nghiệp chưa chủ động sản xuất được các hoạt chất. Việt Nam hiện chỉ có 1 cơ sở có sản xuất hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật hóa học, công suất khoảng 50 tấn/năm và chỉ dùng cho tiêu thụ nội địa, không xuất khẩu. Quy mô công suất hầu hết ở mức thấp; cơ sở sản xuất phân bố không đồng đều trong nước làm gia tăng chi phí vận chuyển; tỷ trọng sản xuất các dạng thuốc, dung môi yêu cầu kỹ thuật đơn giản; chưa có cơ sở sản xuất thuốc bảo vệ thực vật sinh học chuyên hoá và quy mô lớn.
Tại Hội nghị, các chuyên gia của Cơ quan Quản lý hóa chất nông nghiệp Trung Quốc (ICAMA), Hiệp hội CropLife Việt Nam, Hội Doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật Việt Nam (VIPA) cùng nhiều công ty hàng đầu về thuốc bảo vệ thực vật đã chia sẻ chia sẻ bức tranh tổng quan về việc nghiên cứu, phát triển và sản xuất thuốc bảo vệ thực vật trên toàn cầu cũng như một số mô hình cụ thể về quy trình phát hiện, phát triển, sản xuất, đăng ký và bảo đảm an toàn các sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật.
Xu hướng chung về sản xuất thuốc bảo vệ thực vật hiện nay đó là một mặt tập trung vào việc tối ưu hoá cơ chế tác động của các sản phẩm hiện có trong đó ưu tiên giảm lượng dùng; mặt khác phát triển thuốc có cơ chế tác động mới, ít độc và thân thiện hơn với môi trường. Một số xu hướng nổi bật khác như tăng cường tập trung vào công nghệ phối chế (cụ thể là các loại thuốc sinh học, thuốc phun bằng thiết bị không người lái - drone và tích hợp vào hệ thống nông nghiệp chính xác); cải thiện cơ chế kháng.
Theo chia sẻ của Hiệp hội CropLife châu Á, để giới thiệu một hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật mới ra thị trường, các thành viên hiện nay sẽ cần đầu tư trung bình 301 triệu đô la Mỹ và mất 12,3 năm. Nếu chỉ tính về kinh phí, thì mức đầu tư hiện nay đã tăng 25 lần so với mức của 20 năm trước. Các chuyên gia cũng nhấn mạnh, thời gian và chi phí dành cho các bước đánh giá an toàn và đăng ký sẽ chiếm tỷ lệ lớn nhất trong tổng thời gian và chi phí để giới thiệu một hoạt chất bảo vệ thực vật mới. Điều này cho thấy các công ty ngày càng cần đáp ứng các tiêu chuẩn cao hơn về hiệu quả, tính an toàn và mức độ phù hợp mỗi khi cho ra đời một công nghệ bảo vệ thực vật mới.
Báo cáo của đại diện Cơ quan Quản lý hóa chất nông nghiệp Trung Quốc và Hiệp hội Ngành thuốc bảo vệ thực vật Trung Quốc (CCPIA) cho thấy, Trung Quốc hiện là quốc gia sản xuất và xuất khẩu thuốc hoá chất nông nghiệp hàng đầu thế giới với 1775 cơ sở sản xuất thuốc bảo vệ thực vật, 60% sản lượng phục vụ hoạt động xuất khẩu tới 188 quốc gia/vùng lãnh thổ trên toàn thế giới. Trong những năm gần đây, ngành thuốc bảo vệ thực vật Trung Quốc đang tập trung vào 4 trọng tâm chính: chuyển đổi và tập trung hoá các khu vực sản xuất thuốc bảo vệ thực vật; áp dụng công nghệ sản xuất thông minh - số hoá; tích hợp sâu rộng hoạt động nghiên cứu và phát triển theo hướng công nghiệp hoá; nông nghiệp thông minh. Hoạt động nghiên cứu và phát triển bảo vệ thực vật của nước này đạt được nhiều thành tựu nổi bật. Vào năm 2023, tổng chi phí nghiên cứu của 60 công ty thuốc bảo vệ thực vật đã niêm yết đạt xấp xỉ 1,4 tỷ đô la Mỹ, chiếm 2,5% giá trị doanh thu. Tính đến cuối tháng 7/2019, Trung Quốc đã tạo ra 37 hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật và đăng ký chính thức. Hiện nay, các hoạt chất phát hiện ở Trung Quốc chủ yếu tập trung cho thị trường nội địa.
Theo các chuyên gia, nghiên cứu và phát triển thuốc bảo vệ thực vật sinh học cũng là một xu hướng đang lên và cho thấy tiềm năng ứng dụng mạnh mẽ trong thời gian tới. Những công ty thành viên của Hiệp hội CropLife châu Á đã gia tăng chi phí đầu tư vào các hoạt động nghiên cứu và phát triển thuốc bảo vệ thực vật sinh học, từ 16 lên 26 triệu đô la Mỹ, tăng 62,5% so với mức của nghiên cứu trước đó. Trong khi đó, thống kê tại Trung Quốc cho thấy, số lượng đăng ký các sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật đang gia tăng; số lượng các công ty sản xuất thuốc bảo vệ thực vật sinh học hiện chiếm 18,61% tổng số các công ty sản xuất thuốc bảo vệ thực vật tại thị trường này.
CT