Đào tạo khoa học cơ bản là sứ mệnh cốt lõi của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên
Buổi làm việc là dịp để tập thể Lãnh đạo ĐHQGHN cùng lắng nghe những ý kiến của đội ngũ cán bộ HUS nhằm bàn thảo các giải pháp thúc đẩy hoạt động đào tạo và nghiên cứu khoa học cơ bản của Nhà trường trong bối cảnh có nhiều thách thức về sự tự chủ.
Chủ tịch Hội đồng HUS Vũ Hoàng Linh cho biết, đào tạo khoa học cơ bản là sứ mệnh cốt lõi của Nhà trường, không thể chỉ dựa vào học phí mà cần có sự đầu tư từ ngân sách, nguồn lực xã hội và các chương trình hợp tác quốc tế. Chủ trương về việc tự chủ của các trường đại học đang là một xu hướng tất yếu đã được thể hiện thông qua các văn bản của Đảng và Nhà nước, tạo nên những thách thức và cơ hội cho các đơn vị đào tạo đại học.
GS Nguyễn Quang Báu bày tỏ sự trân trọng khi các cấp quản lý và toàn thể đội ngũ nhà khoa học của Trường vẫn luôn quan tâm về đào tạo khoa học cơ bản. Ông cho rằng, Nghị quyết 57 mang đến luồng sinh khí mới cho đội ngũ cán bộ khoa học và góp phần thay đổi nhận thức trong cộng đồng về khoa học và công nghệ, trong đó có khoa học cơ bản.
GS Nguyễn Hữu Dư cho rằng, để có nguồn nhân lực tinh hoa, tài năng thì cần có thầy giỏi, trò giỏi và môi trường học tập, nghiên cứu tốt.
Nhiều nhà khoa học của HUS đã thẳng thắn bày tỏ những tâm tư song đồng thuận suy nghĩ về việc cần đổi mới hơn trong hoạt động đào tạo, tuyển sinh các ngành khoa học cơ bản; đề xuất đầu tư thêm cho những chương trình đào tạo khoa học cơ bản đã có những thích ứng hiệu quả và những chương trình mới mở mà xã hội đang rất cần như khí tượng, thủy văn, dược sinh…
Gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo với nghiên cứu khoa học
Tại buổi làm việc, Giám đốc ĐHQGHN Lê Quân bày tỏ sự đồng tình với các ý kiến của lãnh đạo Nhà trường và các giáo sư về việc để có nhà khoa học xuất sắc thì cần cơ chế đãi ngộ hợp lý, học bổng cạnh tranh, tạo động lực cả cho giảng viên lẫn sinh viên, có môi trường nghiên cứu tốt... Giám đốc Lê Quân cho biết, nghiên cứu và đào tạo tinh hoa chính là bản sắc đặc trưng của HUS. Để duy trì vị thế tiên phong, Nhà trường cần tiếp tục lấy khoa học cơ bản làm nền tảng, gắn kết chặt chẽ hoạt động nghiên cứu với đào tạo nhân tài, đào tạo tinh hoa. Việc phát hiện, bồi dưỡng và nuôi dưỡng đam mê khoa học cho học sinh, sinh viên ngay từ những năm đầu là điều kiện tiên quyết để xây dựng nguồn lực chất lượng cao. Mỗi nhà khoa học giỏi cần chủ động tìm trò giỏi để đào tạo, bồi dưỡng, không nên thụ động dựa vào nguồn tuyển theo kiểu truyền thống như hiện nay. ĐHQGHN tạo điều kiện để các thầy cô chủ động hơn trong việc này, gắn với các chính sách đang triển khai hiện nay như Chương trình 12+, tạo nguồn giảng viên, nhà khoa học xuất sắc; phát triển nhóm nghiên cứu mạnh, phòng thí nghiệm trọng điểm…
Tuy nhiên, việc đào tạo tinh hoa phải gắn với thị trường lao động và cam kết hỗ trợ đầu ra cho sinh viên xuất sắc. Nhà trường cần sớm xây dựng các đề án đào tạo tài năng, ngành khó tuyển và trường chuyên, đồng thời ưu tiên phân bổ học bổng, kinh phí và chính sách ưu đãi cho những ngành đặc thù, tránh tình trạng đầu tư dàn trải. Ngoài ra, Nhà trường cần tiếp tục duy trì và nâng cao các chính sách hiện hành về miễn học phí, hỗ trợ chỗ ở, cấp bù học phí cho các ngành có đào tạo tài năng/tinh hoa…
Giám đốc ĐHQGHN Lê Quân cho rằng, cùng với đào tạo thì hoạt động nghiên cứu chính là bản sắc nền tảng, đồng thời là động lực phát triển bền vững của HUS. Trong bối cảnh ngân sách còn nhiều hạn chế, Nhà trường cần tận dụng hiệu quả mọi nguồn lực từ hoạt động hợp tác, đổi mới sáng tạo cho tới hoạt động chuyển giao công nghệ để củng cố và tạo động lực bứt phá cho một số lĩnh vực của Nhà trường trong thời gian tới. Nhà trường cần quan tâm xây dựng đề án đầu tư cho hệ thống phòng thí nghiệm, trang thiết bị hiện đại và môi trường nghiên cứu chuyên nghiệp cho một số ngành mới mở gắn với lĩnh vực mũi nhọn, ưu tiên của đất nước để thu hút, bồi dưỡng cũng như phát triển thế hệ học sinh, sinh viên tài năng.
Tại buổi làm việc, Giám đốc ĐHQGHN Lê Quân cũng nhấn mạnh việc nuôi dưỡng hoài bão trở thành nhà khoa học ngay từ khi còn là học sinh phổ thông, thông qua việc phát hiện, bồi dưỡng và ký hợp đồng tạo nguồn với những học sinh, sinh viên xuất sắc. ĐHQGHN sẽ tiếp tục hỗ trợ thông qua các chương trình tạo nguồn giảng viên nhà khoa học xuất sắc để cử sinh viên xuất sắc đi học ở nước ngoài và tạo điều kiện cho họ quay trở về công tác tại ĐHQGHN. Học sinh Trường THPT Chuyên là nguồn quan trọng để khuyến khích bồi dưỡng trở thành nhà khoa học nên cần ưu tiên đầu tư cho đổi mới và phát triển Nhà trường.
Xu hướng chung của các trường đại học trên thế giới phát triển chủ yếu nhờ các hoạt động nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ; học phí chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng kinh phí hoạt động của nhà trường. Với một đơn vị có thế mạnh về khoa học cơ bản, HUS cần quan tâm đến cơ cấu lại ngành nghề theo hướng phát huy thế mạnh sẵn có về khoa học cơ bản song đồng thời phải mở rộng thêm một số ngành theo xu thế chung của thị trường lao động. Ví dụ việc phát triển ngành sinh dược mới mở gần đây cần được Nhà trường nghiên cứu để đề xuất các giải pháp thúc đẩy cho lĩnh vực có tiềm năng ứng dụng và thị trường lao động đang cần.
VH-ND-QT