Luật cần thể chế hóa các nghị quyết quan trọng của Đảng, nhất là Nghị quyết 57
Phát biểu tại Hội thảo, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Nguyễn Duy Ngọc nhấn mạnh vai trò chiến lược của Luật KH,CN&ĐMST trong tiến trình phát triển đất nước, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chuyển đổi mô hình tăng trưởng, hướng tới kinh tế số, kinh tế tri thức. Để Luật phát huy vai trò thực tiễn, cần bám sát yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời tạo cơ chế thu hút và giữ chân nhân tài KH&CN trong nước và quốc tế. Luật KH,CN&ĐMST cần được thiết kế như một công cụ thể chế hóa các nghị quyết quan trọng của Đảng, nhất là Nghị quyết 57 về đột phá phát triển S.T.I.D.
Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Nguyễn Duy Ngọc phát biểu tại Hội thảo.
Khái quát về các điểm mới của Dự thảo Luật, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy cho biết, Luật phản ánh tư duy pháp lý cởi mở, tiếp thu hơn 1.000 ý kiến từ các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Dự thảo có sự liên thông với trên 10 luật chuyên ngành như: Luật Đầu tư công, Luật Thuế, Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Công nghiệp công nghệ số, Luật Chuyển đổi số… nhằm đảm bảo tính đồng bộ và khả năng thực thi hiệu quả.
Một số chính sách hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp và tổ chức KH&CN đã được tích hợp vào các luật và đang được Quốc hội thảo luận. Sự đồng bộ này sẽ góp phần thúc đẩy các hoạt động như: hình thành sàn giao dịch công nghệ, thúc đẩy chuyển giao và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, tháo gỡ rào cản hành chính, tăng cường bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ. Đặc biệt, đối với các tổ chức KH&CN công lập, Dự thảo Luật đề xuất trao quyền tự chủ thực chất về tài chính, nhân sự và nhiệm vụ khoa học. Phải để các tổ chức KH&CN được tự đề xuất và chủ động sử dụng nguồn lực thay vì bị động chờ được giao nhiệm vụ - Thứ trưởng Bùi Thế Duy nhấn mạnh.
Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy trả lời, làm rõ một số nội dung đại biểu quan tâm về Dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo.
Khuyến khích hợp tác, có cơ chế định giá rõ ràng cho tài sản trí tuệ và cắt giảm tối đa thủ tục hành chính
Nhiều đại biểu tại Hội thảo đề xuất hoàn thiện cơ chế tài chính để khuyến khích hợp tác giữa nhà nước - doanh nghiệp - viện trường. Đại diện Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh kiến nghị triển khai mô hình “ba nhà” thông qua các trung tâm đổi mới sáng tạo, cùng với cơ chế đồng tài trợ giữa ngân sách nhà nước và doanh nghiệp tư nhân. Đại diện Trường Đại học Y Hà Nội đề nghị làm rõ quy định về hợp tác quốc tế, đặc biệt trong việc mời chuyên gia nước ngoài, tiếp nhận tài trợ và thu hút nhân lực chất lượng cao. Thực tế cho thấy, vẫn còn nhiều rào cản về pháp lý và tài chính trong hợp tác quốc tế về KH&CN, khiến các trường đại học và tổ chức nghiên cứu khó tiếp cận các nguồn lực toàn cầu.
Về sở hữu trí tuệ, đại biểu từ Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, việc bổ sung quy định về sàn giao dịch công nghệ là điểm tiến bộ đột phá, góp phần hình thành thị trường công nghệ minh bạch, kết nối hiệu quả giữa nghiên cứu và doanh nghiệp. Tuy nhiên, một rào cản lớn hiện nay là chưa có cơ chế định giá rõ ràng cho tài sản trí tuệ. Điều này gây khó khăn trong việc góp vốn bằng sáng chế, chuyển giao công nghệ, liên kết nghiên cứu. Do đó, nhiều ý kiến kiến nghị cần cụ thể hóa quy trình định giá, bảo đảm quyền lợi cho nhà khoa học, thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong khu vực tư nhân.
Đại diện Tập đoàn Masan đề xuất cắt giảm tối đa thủ tục hành chính trong việc đặt hàng, đấu thầu và nghiệm thu nhiệm vụ KH&CN để doanh nghiệp có thể tập trung vào phát triển sản phẩm hơn là thực hiện các quy trình báo cáo thủ tục hành chính.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho rằng, Luật KH,CN&ĐMST cần được xây dựng trên tinh thần thể chế hóa đầy đủ các nghị quyết của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết 57, bảo đảm tính đồng bộ giữa các luật liên quan là điều kiện tiên quyết để tránh chồng chéo và mâu thuẫn trong triển khai thực tế.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đánh giá cao nỗ lực tháo gỡ rào cản hành chính, mở rộng không gian sáng tạo và huy động nguồn lực xã hội. Cơ quan chủ trì soạn thảo cần thiết kế các quy định đặc thù cho lĩnh vực KH,CN&ĐMST nhằm tăng năng lực cạnh tranh quốc gia, bảo đảm chủ động về công nghệ trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
*
* *
Phát biểu kết luận Hội thảo, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Nguyễn Duy Ngọc đề nghị: Dự thảo Luật KH,CN&ĐMST cần được xây dựng trên cơ sở tiếp thu sâu sắc các ý kiến chuyên gia, phản ánh thực tế cuộc sống và học hỏi kinh nghiệm quốc tế. Cơ quan chủ trì soạn thảo cần tiếp tục rà soát, điều chỉnh các quy định về cơ chế giao nhiệm vụ, định giá tài sản trí tuệ, tạo hành lang pháp lý hiệu quả để KH&CN thực sự trở thành động lực phát triển quốc gia. Ngay sau Hội thảo, các cơ quan liên quan sẽ tổng hợp 28 nhóm vấn đề lớn và 9 ý kiến bổ sung được nêu trực tiếp, khẩn trương hoàn thiện báo cáo trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Trên cơ sở đó, Dự thảo Luật sẽ được điều chỉnh, hoàn thiện, trình Chính phủ theo đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng, phù hợp với yêu cầu phát triển đất nước trong thời kỳ mới.
VH