Trung tâm Nghiên cứu gia cầm Thuỵ Phương được thành lập theo quyết định số 47NN-TCCB-QĐ ngày 17/2/1989 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Công nghiệp thực phẩm (nay là Bộ NN&PTNT) trên cơ sở sáp nhập Bộ môn Nghiên cứu chăn nuôi gia cầm và Trại nghiên cứu gia cầm Thụy Phương thuộc Viện Chăn nuôi.
Trong 30 năm qua, Trung tâm đã được Bộ NN&PTNT, Bộ KH&CN và các địa phương giao chủ trì và phối hợp thực hiện hơn 100 đề tài nghiên cứu, dự án sản xuất thử nghiệm, trong đó có 24 đề tài nghiên cứu, dự án sản xuất thử nghiệm cấp quốc gia; 11 dự án hợp tác quốc tế; 11 dự án nông thôn miền núi; 42 đề tài nghiên cứu, dự án sản xuất thử nghiệm cấp bộ và phối hợp cấp ngành; 15 đề tài, dự án cấp địa phương, thuộc các lĩnh vực nghiên cứu: di truyền chọn giống, dinh dưỡng thức ăn, ấp trứng, thú y phòng bệnh, vệ sinh thực phẩm và bảo vệ môi trường. Ngoài ra, Trung tâm còn thực hiện hàng trăm đề tài nghiên cứu cơ sở phục sản xuất, đào tạo nghiên cứu sinh, học viên cao học... Trong số các đề tài, dự án đã được nghiệm thu có 37 sản phẩm nghiên cứu là các giống gà, vịt, ngan, đà điểu, bồ câu và các quy trình chăm sóc nuôi dưỡng, thú y phòng bệnh, ấp trứng được Bộ NN&PTNT công nhận là tiến bộ kỹ thuật và giống mới để phát triển trong sản xuất, góp phần quan trọng vào sự phát triển của Viện Chăn nuôi, ngành nông nghiệp và kinh tế - xã hội của đất nước.
Từ nguồn nguyên liệu nhập khẩu, Trung tâm đã nghiên cứu chọn lọc nhân thuần thành công giống gà Ai Cập phù hợp với sinh thái Việt Nam. Năm 2004, Bộ NN&PTNT đã công nhận dòng gà thuần và đưa vào danh mục giống gốc phát triển cho sản xuất. Để nâng cao năng suất trứng, từ nguyên liệu gà Ai Cập và gà Hyline, Trung tâm đã chọn tạo thành công 2 dòng gà hướng trứng HA1 và HA2 có năng suất trứng cao, chất lượng trứng thơm ngon. Gà Ai cập, gà HA đã trở thành giống gà hướng trứng chất lượng cao được người tiêu dùng ưa chuộng. Bên cạnh đó, Trung tâm đã nghiên cứu chọn tạo được 3 dòng gà LV. Các dòng gà này có năng suất trứng cao, tăng trọng nhanh, chất lượng thịt thơm ngon, phù hợp với điều kiện nuôi chăn thả ở tất cả các vùng miền trong cả nước; 3 dòng gà lông màu hướng thịt có năng suất cao đạt tương đương một số giống gà lông màu khu vực và thế giới. Phát triển chăn nuôi gà lông màu năng suất chất lượng cao trong thời gian qua đã trở thành giải pháp quan trọng trong việc chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn của các địa phương.
Hai dòng gà hướng trứng HA1 (trái) và HA2 (phải).
Để đáp ứng yêu cầu sản xuất trong từng giai đoạn, đồng thời giảm bớt kinh phí nhập giống, từng bước chủ động sản xuất giống, từ các nguồn gen nhập nội, Trung tâm được Bộ NN&PTNT giao thực hiện đề tài “Nghiên cứu chọn tạo một số dòng ngan giá trị kinh tế cao”. Sau một thời gian nghiên cứu, Trung tâm đã chọn tạo thành công 6 dòng ngan V51, V52, V71, V72, VS1, VS2 có năng suất, chất lượng cao hơn so với các dòng ngan hiện có.
Hai dòng ngan V7 (trái), VS (phải).
Trong giai đoạn 2007-2011, từ nguồn nguyên liệu vịt Super M3, Trung tâm đã triển khai nghiên cứu chọn tạo được các dòng vịt SD1, SD2, SH1 và SH2. Các dòng vịt này có năng suất trứng cao, tăng trọng nhanh, khối lượng cơ thể vịt nuôi thịt ở 56 ngày tuổi đạt 4,4 kg/con (con trống) và 3,4 kg/con (con mái). Không dừng lại ở việc tạo tổ hợp lai hai dòng, trong giai đoạn 2011-2015, Trung tâm tiếp tục được Bộ NN&PTNT giao thực hiện đề tài “Nghiên cứu chọn tạo bốn dòng vịt mới chuyên thịt năng suất chất lượng cao”. Đến nay, sau 3 thế hệ chọn tạo, bốn dòng vịt TC đã khẳng định được khả năng sinh sản và cho thịt cao, đáp ứng được nhu cầu chăn nuôi. Kết quả nghiên cứu đã góp phần đẩy nhanh tốc độ phát triển chăn nuôi vịt ở nước ta theo hướng tập trung, kiểm soát được dịch bệnh, đặc biệt dịch cúm gia cầm...
Hai dòng vịt SD (trái), SH (phải).
Bên cạnh các kết quả nghiên cứu về giống gà, ngan, vịt, Trung tâm còn đạt được nhiều thành công trong nghiên cứu chọn tạo giống đà điểu và bồ câu...
Song hành cùng với công tác nghiên cứu khoa học, Trung tâm đã đẩy mạnh công tác chuyển giao tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất. Hàng năm, thông qua thực hiện dự án khuyến nông, Trung tâm đã tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn về kỹ thuật chăn nuôi cho hàng nghìn lượt bà con nông dân trên khắp các vùng trong cả nước. Số lượng gia cầm chuyển giao ra sản xuất hàng năm của Trung tâm là trên 350.000 gà giống bố mẹ để từ đó sản xuất ra khoảng 40 triệu gà thương phẩm; hơn 120.000 ngan bố mẹ, từ đó sản xuất ra 10 triệu ngan thương phẩm; 150.000 vịt bố mẹ, từ đó sản xuất ra khoảng 15 triệu con thương phẩm. Đồng thời, Trung tâm cũng tổ chức tuyên truyền, quảng bá các giống gia cầm mới có năng suất chất lượng cao, giúp đưa nhanh tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất.
Với mục tiêu phát triển Trung tâm theo mô hình tổ chức KH&CN công lập thực hiện cơ chế tự chủ, tự trang trải kinh phí, có năng lực nghiên cứu, sản xuất tiên tiến, ngang tầm khu vực, trong thời gian tới Trung tâm sẽ ưu tiên phát triển nguồn nhân lực, đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý năng động sáng tạo, dám nghĩ dám làm, đội ngũ cán bộ KH&CN chuyên sâu, hăng say và trách nhiệm. Đồng thời, kiện toàn bộ máy quản lý tinh gọn hiệu quả; phát triển công tác nghiên cứu khoa học, giải quyết được những vấn đề thực tiễn của sản xuất, tạo ra được sản phẩm mang tính cạnh tranh cao và nâng cao thương hiệu uy tín của Trung tâm; củng cố điều kiện cơ sở vật chất trang thiết bị nghiên cứu và phục vụ sản xuất từng bước hiện đại hóa và tự động hóa cao.