Địa phương quyết định - địa phương làm - địa phương chịu trách nhiệm
Theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về việc rà soát và xử lý các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến sắp xếp, tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, Bộ KH&CN đã chủ động đề xuất, xây dựng phương án phân định thẩm quyền giữa hai cấp chính quyền nhằm tránh khoảng trống pháp lý, đảm bảo hoạt động thông suốt của bộ máy nhà nước khi chuyển sang mô hình hai cấp. Đồng thời thể hiện tinh thần cải cách hành chính sâu rộng, thúc đẩy phân cấp, phân quyền và phát huy tính chủ động, sáng tạo của địa phương.
Nghị định 132 được xây dựng trên nguyên tắc “Địa phương quyết định - địa phương làm - địa phương chịu trách nhiệm” nhằm: Thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, yêu cầu đổi mới tổ chức bộ máy chính quyền địa phương, phù hợp với mô hình hai cấp; phân định rõ trách nhiệm, không chồng chéo, không bỏ sót, đảm bảo hoạt động bình thường của các cơ quan hành chính, không ảnh hưởng đến người dân và doanh nghiệp; tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực KH&CN thông qua việc xác lập rõ vai trò, thẩm quyền của chính quyền cấp xã và cấp tỉnh.
Phân quyền thực hiện 04 nhóm nhiệm vụ
Nghị định 132 nêu rõ, UBND cấp xã, phường, đặc khu (cấp xã) được phân quyền thực hiện 04 nhóm nhiệm vụ trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ KH&CN gồm: Đo lường; chất lượng sản phẩm, hàng hóa; công nghệ thông tin; cung cấp thông tin trên môi trường mạng. Theo đó, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra và giám sát UBND cấp xã và các tổ chức, cá nhân tham gia quản lý đầu tư, sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước thuộc cấp huyện trước đây. Cụ thể là:
Kiểm tra nhà nước về đo lường: UBND cấp xã có thẩm quyền kiểm tra nhà nước về đo lường trong phạm vi địa phương. Nội dung kiểm tra bao gồm: Phép đo, phương tiện đo và lượng của hàng đóng gói sẵn khi lưu thông trên thị trường. Quy định được triển khai theo đúng hướng dẫn tại Luật Đo lường và Nghị định số 86/2012/NĐ-CP ngày 19/10/2012 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đo lường. Trình tự, thủ tục kiểm tra nhà nước về đo lường cũng được quy định trong Phụ lục kèm theo Nghị định 132 nhằm đảm bảo tính minh bạch và đồng bộ trong thực thi pháp luật tại cơ sở.
Quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa: UBND cấp xã thực hiện quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa trên địa bàn mình quản lý. Việc thực hiện tuân theo quy định tại khoản 3 Điều 33 Nghị định số 132/2008/NĐ-CP ngày 31/12/2008 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa.
UBND cấp xã thực hiện quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa trên địa bàn mình quản lý (nguồn: baochinhphu.vn).
Trách nhiệm về công nghệ thông tin: Nghị định 132 phân định rõ thẩm quyền của UBND cấp tỉnh và UBND cấp xã về công nghệ thông tin. Theo đó, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm hướng dẫn UBND cấp xã cũng như các tổ chức, cá nhân trong quản lý đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin sử dụng vốn ngân sách nhà nước trong phạm vi quản lý theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 61 Nghị định số 73/2019/NĐ-CP ngày 05/09/2019 của Chính phủ quy định quản lý đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước. UBND cấp xã có nhiệm vụ thực hiện quản lý đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin trong phạm vi quyền hạn của mình, theo điểm b và c khoản 2 Điều 61 của Nghị định số 73/2019/NĐ-CP.
Về cung cấp thông tin trên môi trường mạng: Nghị định 132 thể hiện vai trò chủ động của cấp xã. Theo đó, trách nhiệm của UBND cấp xã trong việc công khai và cung cấp thông tin trên môi trường mạng, bao gồm: Thông tin về chiến lược, kế hoạch, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội; các dữ liệu cơ bản như tổ chức bộ máy hành chính, bản đồ địa giới, điều kiện tự nhiên, lịch sử, truyền thống văn hóa, di tích, danh thắng, tiểu sử tóm tắt và nhiệm vụ đảm nhiệm của lãnh đạo địa phương theo Nghị định số 42/2022/NĐ-CP ngày 24/06/2022 của Chính phủ quy định về việc cung cấp thông tin và dịch vụ công trực tuyến của cơ quan nhà nước trên môi trường mạng.
Tiền đề đẩy mạnh phát triển S.T.I.D tại địa phương
Nghị định sẽ giúp các địa phương vận hành hiệu quả hơn trong mô hình chính quyền hai cấp, đảm bảo không có sự gián đoạn trong quản lý nhà nước, nhất là trong các lĩnh vực then chốt của Bộ KH&CN như đo lường, chất lượng sản phẩm, công nghệ thông tin và cung cấp dịch vụ công trên nền tảng số.
Trong bối cảnh tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước tại địa phương, đặc biệt trong lĩnh vực KH&CN, việc phân định rõ ràng thẩm quyền giữa UBND cấp tỉnh và cấp xã trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ KH&CN nhằm tăng cường hiệu lực quản lý, thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin, đảm bảo chất lượng hàng hóa và hoạt động đo lường tại cơ sở. Qua đó, chính quyền địa phương hai cấp sẽ hoạt động hiệu quả hơn, sát thực tế hơn, góp phần thực hiện tốt mục tiêu cải cách hành chính và phát triển bền vững đất nước. Việc ban hành Nghị định không chỉ là bước đi phù hợp trong tiến trình cải cách thể chế, mà còn là tiền đề quan trọng để đẩy mạnh phát triển S.T.I.D tại địa phương trong thời gian tới.
VH