Cải cách môi trường đầu tư kinh doanh gắn với bảo vệ môi trường

Chuyển biến tích cực từ môi trường đầu tư kinh doanh

Ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch VCCI cho biết, Việt Nam đã thành công trong nhiều năm qua trong nỗ lực cải cách hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh. Hiện nay, môi trường đầu tư kinh doanh tốt không chỉ là sự thuận lợi, nhanh chóng, dễ dàng về thủ tục mà còn phải thân thiện với môi trường theo định hướng bền vững. Tại Hội nghị lần thứ 26 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP26), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có tuyên bố mạnh mẽ về mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 của Việt Nam. Điều này thể hiện cam kết chính trị và quyết tâm lớn của Đảng, Nhà nước Việt Nam trong việc đẩy mạnh chuyển đổi nền kinh tế, góp phần giải quyết những thách thức toàn cầu về biến đổi khí hậu và vấn đề môi trường hiện nay. Việt Nam đã có nhiều chính sách và quy định pháp luật thúc đẩy nền kinh tế theo hướng bền vững hơn, xanh hơn, giảm phát thải hơn.

Báo cáo PCI và PGI 2023 là ấn phẩm thường niên do VCCI thực hiện nhằm thúc đẩy tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, an toàn, bình đẳng cho doanh nghiệp và thân thiện với môi trường tại Việt Nam. Báo cáo PCI và PGI 2023 ghi dấu hành trình 19 năm VCCI xây dựng và công bố Chỉ số PCI. Đặc biệt, đây năm thứ 2, VCCI công bố PGI. Một trong những điểm mới của Báo cáo PCI 2023 là thay vì xếp hạng tất cả 63 tỉnh/thành phố, báo cáo lần này chỉ xếp hạng top 30. Cách thay đổi này là nhằm khuyến khích các địa phương tập trung nỗ lực bước vào nhóm dẫn đầu PCI hàng năm.

Ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch VCCI phát biểu tại buổi Lễ.

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công nhận định, năm 2023, các địa phương trên cả nước đã tích cực triển khai các kế hoạch hành động thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của Quốc hội, Chính phủ và các nhiệm vụ được Chính phủ phân công về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Kết quả khảo sát phản ánh trong Báo cáo PCI và PGI 2023 đã cho thấy, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đánh giá cao những nỗ lực tích cực của chính quyền các tỉnh, thành phố trong nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh so với trước đây. Đó là chất lượng điều hành kinh tế cấp tỉnh tiếp tục xu hướng cải thiện theo thời gian, với điểm số PCI tổng hợp tại các tỉnh trung bình của cả nước đạt 66,66 điểm năm 2023 (tăng gần 1,44 điểm so với năm 2022). Nhiều tỉnh tiếp tục duy trì và có sáng kiến mới trong cải thiện môi trường kinh doanh. Công tác hỗ trợ doanh nghiệp có chuyển biến tích cực khi hầu hết các chỉ tiêu đánh giá về công tác triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp của năm 2023 đều có sự cải thiện so với năm 2022. Tỷ lệ doanh nghiệp cho biết phải chi trả chi phí không chính thức năm 2023 là 33,3%, giảm mạnh từ mức 66% của các năm 2015-2016 và mức kỷ lục 70% vào năm 2006 khi chỉ tiêu này lần đầu tiên được đưa vào khảo sát. Ngoài ra, thủ tục gia nhập thị trường cũng thuận lợi hơn, ghi nhận những chuyển biến tích cực trong việc giải quyết thủ tục hành chính trong đăng ký doanh nghiệp. 77% doanh nghiệp cho biết, việc thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến đã giúp tiết giảm nhiều thời gian và chi phí hơn cho doanh nghiệp so với các phương thức truyền thống.

Bổ sung cho kết quả nêu trên, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng ban Pháp chế VCCI cho biết, tại bảng xếp hạng PCI 2023, Quảng Ninh tiếp tục giành vị trí quán quân năm thứ 7 liên tiếp, nhưng điểm số chỉ đạt 71,25 điểm với Chỉ số PCI tổng hợp, giảm 1,7 điểm so với năm 2022. Trong khi đó, điểm số PCI của tỉnh đứng cuối năm 2023 (61,37 điểm) đã có sự gia tăng đáng kể (1,79 điểm) so với tỉnh đứng cuối PCI 2022 (59,58 điểm). Đáng chú ý, điểm số PCI của tỉnh đứng cuối năm 2023 đã lần đầu tiên vượt ngưỡng 60 điểm và cao nhất trong 18 năm xây dựng, công bố PCI trên cả nước. Có thể thấy, trong 10 năm trở lại đây, các tỉnh nhóm sau về chất lượng điều hành đã cải thiện chất lượng điều hành kinh tế để có sự bứt phá. Những tỉnh này có thể đã tận dụng tốt “lợi thế của người đi sau” khi có thể học hỏi, áp dụng những bài học thành công từ nhóm tỉnh có chất lượng điều hành cao hơn. Trong khi đó, những tỉnh nhóm đầu hiện đang đứng trước áp lực lớn từ việc vừa phải sáng tạo hơn trong việc tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi và vừa phải duy trì hiệu quả các nỗ lực cải cách trong bối cảnh nhiều tỉnh nhóm sau đang vươn lên mạnh mẽ…

Nhiều trở ngại cần tháo gỡ

Báo cáo PCI và PGI 2023 cho thấy, môi trường kinh doanh của Việt Nam còn một số điểm cần quan tâm. Từ phản ánh của doanh nghiệp, có thể thấy trở ngại trong tiếp cận đất đai có dấu hiệu gia tăng, môi trường kinh doanh chưa thực sự bình đẳng với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, tính năng động, tiên phong của cán bộ chính quyền địa phương có dấu hiệu chững lại. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng đang gặp phải nhiều khó khăn trong hoạt động, nổi lên vẫn là các vấn đề: tiếp cận tín dụng, tìm kiếm khách hàng, biến động thị trường, biến động chính sách, pháp luật, tác động tiêu cực của thiên tai, biến đổi khí hậu…

Bối cảnh kinh tế đầy thách thức cũng được phản ánh trong Báo cáo PCI và PGI 2023 khi tỷ lệ doanh nghiệp có kế hoạch mở rộng hoạt động trong thời gian tới chỉ ở mức thấp, doanh nghiệp cho biết đang phải chật vật đương đầu với nhiều khó khăn về tiếp cận tín dụng, tìm kiếm khách hàng, biến động thị trường, thiếu hụt nguồn nhân lực lành nghề, cũng như các thủ tục hành chính. Các doanh nghiệp cũng đang phải đối mặt với tình hình thiên tai, biến đối khí hậu diễn biến ngày càng phức tạp, gây hậu quả nghiêm trọng. Những yếu tố từ bên ngoài làm gia tăng khó khăn với hoạt động kinh doanh như căng thẳng địa chính trị tiếp tục diễn ra ở nhiều nơi trên thế giới, lạm phát vẫn ở mức cao ở nhiều quốc gia, thương mại, tiêu dùng và đầu tư toàn cầu suy giảm, hàng rào bảo hộ, phòng vệ thương mại gia tăng...

Để trợ lực cho các doanh nghiệp phục hồi và phát triển trong thời gian tới, các chuyên gia khuyến cáo, chính quyền các địa phương cần triển khai thực chất hơn nữa các giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính, cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp. Tình hình kinh tế khó khăn rất cần sự hỗ trợ, tinh thần năng động, tiên phong của chính quyền các tỉnh, thành phố. Trong bối cảnh nhiều bất định và biến động của tình hình thế giới, hơn lúc nào hết, các doanh nghiệp cần sự ổn định, nhất quán và tin cậy trong xây dựng và thực thi chính sách, pháp luật.

Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Marc E. Knapper đánh giá cao môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam.

Ông Marc E. Knapper - Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam đánh giá cao môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam và cho biết, phái đoàn ngoại giao Hoa Kỳ tại Việt Nam thông qua USAID đang phát huy nền tảng quan hệ đối tác gần 20 năm qua với VCCI để giúp Việt Nam nâng cao hơn nữa năng lực cạnh tranh trên thị trường thế giới thông qua chuyển đổi sang một nền kinh tế xanh. Bằng cách thúc đẩy những cải cách thể chế và đầu tư thân thiện với môi trường, PGI cấp tỉnh sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững cũng như mục tiêu tham vọng của Việt Nam là đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Ông Marc E. Knapper đánh giá môi trường kinh doanh của Việt Nam trở nên cải thiện hơn từ việc giảm bớt chi phí không chính thức, tiến độ cải cách hành chính công... những tiến bộ này giúp doanh nghiệp giảm chi phí kinh doanh và có nhiều cơ hội tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Ninh Xuân Diện