Tham dự hội thảo có các đơn vị đang cung cấp dịch vụ điều trị và dự phòng cho người nhiễm và có nguy cơ nhiễm HIV như: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP Hồ Chí Minh, CDC một số tỉnh/thành phố…
PGS.TS Phan Thị Thu Hương - Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS phát biểu tại hội thảo (ảnh: VAAC).
Dự phòng tốt sẽ tiết kiệm nguồn lực điều trị
Phát biểu tại hội thảo, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS, PGS.TS Phan Thị Thu Hương cho biết, sau 33 năm triển khai công tác phòng chống HIV/AIDS, xã hội đã giảm đáng kể sự phân biệt kỳ thị với những người nhiễm HIV/AIDS, nhờ vậy họ được tiếp cận điều trị sớm, chăm sóc tốt, nhiều người hoàn toàn khỏe mạnh như người bình thường khi tuân thủ điều trị tốt.
Việt Nam đã triển khai nhiều mô hình dự phòng, điều trị đa dạng, phù hợp với đặc tính của từng nhóm đối tượng như: nghiện chích ma túy, phụ nữ mại dâm, MSM (nam quan hệ tình dục đồng giới)… Các mô hình này không chỉ được triển khai ở cộng đồng mà còn hướng đến các cam kết chung của toàn cầu như mục tiêu 90-90-90 vào năm 2020 và sắp tới là 95-95-95 vào năm 2025. Tuy nhiên, nguồn lực cho công tác phòng chống HIV/AIDS đang ngày càng khó khăn, do đó việc xác định được biện pháp và nhóm đối tượng ưu tiên can thiệp, điều trị và dự phòng là rất quan trọng.
Ông Eric Dziuban - Giám đốc Quốc gia CDC Hoa Kỳ tại Việt Nam cho biết, hội thảo là cơ hội để chúng ta cùng cập nhật những kiến thức từ những bằng chứng khoa học trên thế giới, ứng dụng trong bối cảnh Việt Nam để có thể làm tốt hơn nữa trong chăm sóc HIV/AIDS lấy người bệnh làm trung tâm. Mục tiêu của việc dự phòng, can thiệp điều trị là giúp người bệnh có tải lượng virus HIV dưới ngưỡng phát hiện, người nhiễm HIV không có nguy cơ truyền sang người khác qua quan hệ tình dục. Ông Eric Dziuban đánh giá, công tác điều trị cho bệnh nhân HIV/AIDS ngày càng phải tỉ mỉ khi mà có những loại thuốc có tác dụng phụ, các bác sỹ phải cân nhắc chỉ định phù hợp trên từng người bệnh, xem họ có sử dụng thuốc gì kèm theo, có lạm dụng bia rượu hay không…
Ở thời điểm hiện tại, người bệnh HIV/AIDS có nhiều lựa chọn dịch vụ chăm sóc điều trị. Tuy nhiên, đây cũng là thách thức đối với các bác sỹ lâm sàng khi có quá nhiều thông tin và cách tiếp cận khác nhau, họ sẽ lựa chọn như thế nào để đưa ra quyết định chăm sóc, điều trị đúng và phù hợp nhất cho bệnh nhân của mình.
Năm 2021, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến nghị lồng ghép cung cấp dịch vụ sàng lọc, quản lý và điều trị các bệnh không lây nhiễm như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, đái tháo đường tại các cơ sở y tế điều trị HIV/AIDS. Người nhiễm HIV không những cần điều trị ARV hiệu quả để đạt tải lượng HIV dưới ngưỡng ức chế mà còn cần được sàng lọc quản lý điều trị hiệu quả các bệnh không lây nhiễm.
Mục tiêu "90 thứ tư"
Tại hội thảo, PGS.TS Todd Pollack - Giám đốc Y khoa BIDMC Việt Nam đề cập đến khái niệm mới "90 thứ tư" - đảm bảo 90% người có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế có chất lượng cuộc sống trên cơ sở sức khỏe tốt. Thực tế cho thấy, nhiều người đạt được mục tiêu tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế nhưng vẫn phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng khác như các bệnh không lây nhiễm, trầm cảm, lo âu, lo sợ bị phân biệt đối xử liên quan đến HIV. Theo PGS.TS Todd Pollack, để đạt được mục tiêu "90 thứ tư", Việt Nam cần thiết kế và cung cấp dịch vụ dựa trên nhu cầu của người bệnh thay vì tập trung vào trị bệnh, đồng thời thúc đẩy phương thức tiếp cận và cung cấp dịch vụ lấy con người làm trung tâm, kết nối chặt chẽ với các dịch vụ chăm sóc ban đầu.
Hiện nay, Bộ Y tế đã ban hành Hướng dẫn điều trị và chăm sóc HIV/AIDS, trong đó hướng dẫn việc cung các dịch vụ sàng lọc, quản lý và điều trị các bệnh không lây nhiễm ở người nhiễm HIV; khuyến khích phổ cập tư vấn K=K cho người bệnh khi tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện, người nhiễm HIV không có nguy cơ truyền HIV sang người khác qua quan hệ tình dục; hỗ trợ tuân thủ điều trị và giảm thiểu các tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần ở người nhiễm HIV cũng như người thân của họ. Các thời điểm cần thực hiện giáo dục K=K cho người bệnh bao gồm khi tiếp cận với dịch vụ xét nghiệm HIV, khi người nhiễm HIV bắt đầu điều trị ARV và tại thời điểm thực hiện xét nghiệm tải lượng HIV định kỳ.
Tại hội thảo, các đại biểu cũng được cung cấp những bằng chứng mới nhất về nguy cơ mắc các bệnh đồng diễn thường gặp ở người có HIV và thảo luận phương thức áp dụng các bằng chứng khoa học vào xác định các vấn đề ưu tiên để chăm sóc sức khỏe cho người có HIV cao tuổi; tối ưu hóa điều trị ARV cho người có các tác dụng phụ của thuốc, triển vọng về sử dụng thuốc ARV có tác dụng kéo dài; chăm sóc và quản lý bệnh HIV tiến triển, điều trị các bệnh đồng nhiễm viêm gan virus B, C cho các nhóm nguy cơ cao...
BL