Tiềm năng phát triển hydrogen xanh tại Việt Nam

Chuyển dịch năng lượng là xu hướng tất yếu

Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) nhận định, năm 2022 là năm hydro chuyển sang giai đoạn trung tâm trong chính sách khí hậu và năng lượng toàn cầu. Báo cáo triển vọng năng lượng thế giới của IEA cho thấy, những lợi thế về chi phí của các công nghệ năng lượng sạch trưởng thành và triển vọng cho những công nghệ mới ít phát thải như hydro xanh. Đến cuối năm 2022, hơn 30 quốc gia đã có chiến lược phát triển hydro, bao gồm 9 chiến lược được công bố mới vào cùng năm, ngoài ra thêm 7 quốc gia đang trong quá trình xây dựng chiến lược, trong đó hơn 1/4 các chiến lược này được các quốc gia xây dựng theo định hướng xuất khẩu như Mỹ và một số quốc gia châu Âu. Tùy thuộc vào điều kiện khác nhau của mỗi quốc gia, nền kinh tế, đặc điểm chung là giải pháp phát triển “hydro xanh” đều tham gia vào định hướng chuyển dịch năng lượng và được quan tâm đầu tư với những cơ chế, chính sách phù hợp.

Giám đốc HDF Energy khu vực châu Á Mathieu Geze chia sẻ thông tin tại hội thảo.

Ông Mathieu Geze - Giám đốc HDF Energy khu vực châu Á cho biết, nhóm các nền kinh tế đang phát triển (DEs) và mới nổi (EEs) bao gồm các quốc gia ở châu Phi, châu Á, châu Âu, châu Mỹ Latinh và Trung Đông, cũng như nhiều nền kinh tế có thu nhập trung bình, những nước lớn mới nổi về nhu cầu toàn cầu như Ấn Độ và Indonesia đang có những chuyển biến trong việc lựa chọn nguồn năng lượng mới nhằm chống biến đổi khí hậu và đạt được các mục tiêu phát triển bền vững. Việc tăng chi tiêu cho năng lượng sạch là cần thiết để đưa các quốc gia trên hướng tới phát thải ròng bằng 0. Chuyển đổi ngành điện và đẩy mạnh đầu tư để sử dụng hiệu quả nguồn điện sạch là những trụ cột quan trọng của phát triển bền vững. Tiêu thụ điện ở các DEs và EEs được dự báo sẽ tăng gấp khoảng 3 lần so với tỷ lệ tăng trưởng của các nền kinh tế tiên tiến và với chi phí thấp của năng lượng gió, năng lượng mặt trời sẽ khiến chúng trở thành những công nghệ được lựa chọn để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của các nền kinh tế.

Để cung cấp đủ nhu cầu điện trong nước đồng thời thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, Chính phủ Việt Nam đặt mục tiêu phát triển mạnh các nguồn năng lượng tái tạo phục vụ sản xuất điện, đạt tỷ lệ khoảng 30,9-39,2% vào năm 2030, hướng tới tỷ lệ năng lượng tái tạo đạt 47% với điều kiện các cam kết theo Tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) với Việt Nam được các đối tác quốc tế thực hiện đầy đủ, thực chất; định hướng đến năm 2050, tỷ lệ năng lượng tái tạo lên đến 67,5-71,5%.

Việt Nam ưu tiên phát triển không giới hạn công suất các nguồn điện từ năng lượng tái tạo phục vụ xuất khẩu, sản xuất năng lượng mới (hydrogen, ammonia xanh...) trên cơ sở bảo đảm an ninh năng lượng và mang lại hiệu quả kinh tế cao. Định hướng phát triển mạnh điện gió ngoài khơi kết hợp với các loại hình năng lượng tái tạo khác (điện mặt trời, điện gió trên bờ...) để sản xuất năng lượng mới (hydrogen, ammonia xanh...) phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Kiểm soát mức phát thải khí nhà kính từ sản xuất điện đạt khoảng 204-254 triệu tấn năm 2030 và còn khoảng 27-31 triệu tấn vào năm 2050; hướng tới đạt mức phát thải đỉnh không quá 170 triệu tấn vào năm 2030, với điều kiện các cam kết theo JETP được các đối tác quốc tế thực hiện đầy đủ, thực chất.

Cơ hội để phát triển

Các chuyên gia cho rằng, mục tiêu của chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam là đảm bảo an ninh năng lượng, chuyển dịch năng lượng công bằng, chi phí hợp lý và thực hiện cam kết của Việt Nam về biến đổi khí hậu. Việc chuyển đổi nhiên liệu cho các nhà máy nhiệt điện giai đoạn từ sau năm 2035 là nhiệm vụ quan trọng, vừa là cơ hội, vừa là thách thức lớn do sự sẵn có của nguồn nhiên liệu thay thế, công nghệ thay đổi liên tục, quy mô phát triển, chi phí nhiên liệu, phân định vốn/huy động vốn… Do đó, việc tăng cường hợp tác với các tổ chức trong khu vực và quốc tế trong quá trình chuyển đổi nhiên liệu cho ngành điện là rất quan trọng, góp phần giúp Việt Nam thực hiện mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. 

Pháp và Liên minh châu Âu tiếp tục huy động sự tham gia mạnh mẽ để giảm thiểu biến đổi khí hậu bằng cách hỗ trợ đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng tại Việt Nam. Sự đóng góp của Pháp trong khuôn khổ của sự hợp tác song phương lâu dài, sẽ cho phép hỗ trợ lập kế hoạch năng lượng, tăng cường năng lực và mạng lưới điện, song song với việc phát triển năng lượng tái tạo.

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Pháp tại Việt Nam Nicolas Warnery phát biểu tại hội thảo.

Ông Nicolas Warnery - Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Pháp tại Việt Nam cho biết, Pháp sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam trong phát triển lĩnh vực năng lượng nói chung và hydrogen nói riêng. Để hỗ trợ Việt Nam đẩy nhanh quá trình chuyển dịch năng lượng công bằng, các đối tác quốc tế, trong đó có Pháp sẽ cam kết đầu tư tài chính để hỗ trợ thực hiện các dự án tại Việt Nam…

Đại sứ Nicolas Warnery cho rằng, bên cạnh các nguồn năng lượng tái tạo khác, hydrogen xanh sẽ là giải pháp tích trữ năng lượng thiết yếu trong tương lai, đặc biệt là tại các khu vực xa xôi, hẻo lánh, khó xây dựng được mạng lưới điện. Pháp là 1 trong 3 quốc gia hàng đầu thế giới trong lĩnh vực hydrogen xanh tính theo số lượng  sáng chế, nghiên cứu, phát triển, sản xuất trang thiết bị, doanh nghiệp ở mọi quy mô. Trên cơ sở tiềm năng và nhu cầu năng lượng của Việt Nam, công nghệ và kinh nghiệm của HDF Energy, Đại sứ Pháp tin tưởng đây sẽ là cầu nối trong quan hệ hợp tác giữa hai nước trong lĩnh vực năng lượng.

Theo TS Trần Khánh Việt Dũng - Giám đốc Hydrogene de France tại Việt Nam, với tiềm năng năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió ngoài khơi tại Việt Nam, với công nghệ, hỗ trợ tài chính thông qua JETP của Cộng hoà Pháp, EU và sự định hướng đúng đắn của Chính phủ Việt Nam, Việt Nam có thể trở thành quốc gia hàng đầu về sản xuất, sử dụng hydrogen xanh cho nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Việt Nam sẽ là nơi sản xuất, trung chuyển hydrogen xanh trong khu vực và trên thế giới trong tương lai gần.

Viện Dầu khí Việt Nam (VPI) đang triển khai chương trình nghiên cứu, phát triển, sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, phân phối và sử dụng hiệu quả hydrogen với mục tiêu xác định tiềm năng và công nghệ phù hợp để sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, phân phối và sử dụng hiệu quả hydrogen tại Việt Nam. Ông Trần Vĩnh Lộc - Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Chế biến Dầu khí (VPI) cho biết, VPI đang tập trung đánh giá mức độ khả thi (về nguyên liệu, công nghệ, kỹ thuật, kinh tế - xã hội, môi trường) của các dự án tiềm năng và tích hợp các nguồn hydrogen sạch vào chuỗi giá trị hoạt động của Petrovietnam, trong đó chú trọng ứng dụng và tích hợp hydrogen trong lĩnh vực lọc hóa dầu, điện, giao thông vận tải… Hydrogen đóng vai trò quan trọng trong cân bằng cung cầu điện của Việt Nam, ước tính có 40 triệu tấn hydrogen sử dụng trong lĩnh vực điện vào năm 2050.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại hội thảo.

Nhận định xu hướng phát triển hydrogen trên toàn cầu, các chuyên gia cho rằng, Việt Nam cần sớm ban hành các chính sách, cơ chế phù hợp để phát triển chuỗi giá trị hydrogen; đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư để phát triển các dự án sản xuất hydrogen sạch, chú trọng công tác nghiên cứu phát triển, xây dựng và ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật về hydrogen...

Nguyễn Thị Việt Hà