Viết và văn bản kỹ thuật số
Ở nhiều quốc gia, kiến thức kỹ thuật số được đưa vào khung tiêu chuẩn quốc gia về giáo dục cốt lõi. Học sinh/sinh viên được yêu cầu sử dụng công nghệ để viết và xuất bản văn bản thông qua sự tương tác và chia sẻ với những người khác. Học sinh/sinh viên phải sử dụng công nghệ một cách chiến lược khi sáng tạo và hợp tác trong quá trình viết. Là một thành phần của kiến thức kỹ thuật số, văn bản kỹ thuật số được mô tả là giao tiếp bằng văn bản được tạo ra thông qua việc sử dụng công nghệ, được kết nối và cung cấp bởi một mạng lưới tài nguyên dựa trên nền tảng Web. Viết kỹ thuật số đề cập đến bất kỳ loại văn bản nào diễn ra trực tuyến hoặc trên máy tính như nhắn tin, viết blog, email hoặc các dòng cập nhật trạng thái. Trên thực tế, thanh thiếu niên thực hiện phần lớn các loại văn bản này trong cuộc sống hàng ngày, mặc dù chất lượng của loại văn bản này đa phần ở mức thấp. Sự phát triển của KH&CN đã làm thay đổi căn bản việc viết truyền thống trên giấy và viết trên môi trường số. Nó được coi là cuộc cách mạng mới nhất về văn bản sau phát minh ra máy đánh chữ và máy in. Theo GS Jeff Grabill của Đại học Bang Michigan (Hoa Kỳ), khái niệm mới này thách thức các hình thức viết truyền thống và cho thấy khoảng cách giữa kỹ năng viết được dạy trong trường học và cách các cá nhân thực sự viết trong thực tế. Để sử dụng hiệu quả các định dạng mới, dựa trên công nghệ này, về cơ bản học sinh/sinh viên cần có được các kỹ năng mới. Do đó, viết kỹ thuật số đang thay đổi cả việc dạy và học, đặc biệt là việc học ngoại ngữ.
E-portfolio và kỹ năng viết kỹ thuật số
Portfolio được định nghĩa là một tập hợp các bài viết của học sinh/sinh viên, trong đó ghi lại không chỉ sự tiến bộ, thành tích mà còn phản ánh quá trình học tập của họ. Portfolio thường được sử dụng như một công cụ đánh giá để xem xét tình trạng tiến bộ và phát triển của học sinh/sinh viên. Trong giảng dạy tiếng Anh, mục đích chính của portolio là thúc đẩy động lực học tập và học tập tự chủ của học sinh/sinh viên. Đánh giá năng lực viết dựa trên portfolio đã được áp dụng nhiều trong các trường cao đẳng và đại học. Portfolio thúc đẩy việc theo dõi bản thân cũng như nâng cao việc đánh giá bản thân của người học. Học sinh/sinh viên sẽ không phải nộp các bài viết cho đến khi kết thúc học kỳ nên có đủ thời gian suy ngẫm và cải thiện các bài viết của mình. Portfolio như một phương pháp đánh giá giúp học sinh/sinh viên tự tin, khắc phục các vấn đề về phát sinh trong quá trình học tập và phát triển kỹ năng của mình.
E-portfolio (hay electronic portfolio) là một bộ sưu tập những dữ liệu đã được số hóa, bao gồm các minh họa, tài liệu sưu tầm và những sản phẩm do một cá nhân, nhóm, hay tổ chức làm ra. Bộ sưu tập này được trình bày dưới dạng văn bản, biểu đồ hoặc các tài liệu đa phương tiện và được vận hành trên nền Web hoặc trên các thiết bị điện tử khác như CD-ROM hay DVD.
E-portfolio đã được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực giảng dạy tiếng Anh vì tính linh hoạt của nó. Công cụ này cho phép học sinh/sinh viên ghi lại các tác phẩm viết của họ, tương tác với các học sinh/sinh viên khác và đánh giá kết quả hiệu suất của họ một cách thuận tiện và hiệu quả. Việc thừa nhận lợi ích của e-portfolio đã dẫn đến sự tăng trưởng nhanh chóng về số lượng ứng dụng hoặc nền tảng điện tử để thúc đẩy việc học kỹ năng viết của học sinh/sinh viên ở các định dạng khác nhau.
Thực hành viết của học sinh/sinh viên trên E-portfolio
Nhìn chung, học sinh/sinh viên được yêu cầu viết 4 loại nội dung viết kỹ thuật số khác nhau, bao gồm đánh giá, bài báo trên tạp chí, tin tức và bài đăng trên blog. Đến cuối khóa học, 192 sản phẩm viết đã được xuất bản trên E-portfolio của 44 sinh viên tại Trường Đại học Kinh tế quốc dân năm 2021. Các sinh viên đã kết hợp 5 loại đa phương tiện khác nhau trong việc hình dung và minh họa ý tưởng bài viết của họ. Họ đã sử dụng cả ba loại câu và vẫn mắc 4 lỗi viết phổ biến. Học sinh/sinh viên mắc lỗi ngữ nghĩa thường xuyên nhất (97,3%), đây không phải là một kết quả đáng ngạc nhiên vì học sinh/sinh viên thường có xu hướng lạm dụng các từ học thuật hoặc sắp xếp hoặc hiểu lầm việc sử dụng động từ. Học sinh/sinh viên cũng có xu hướng tập trung quá nhiều vào nội dung có thể dẫn đến việc bỏ qua các quy tắc ngữ pháp. Vấn đề thường gặp thứ hai là lỗi ngữ pháp (93,7%). Một số ít học sinh/sinh viên có trình độ ngoại ngữ thấp, thậm chí còn dịch ý tưởng của mình trực tiếp từ tiếng Việt dang tiếng Anh, khiến các câu có nghĩa khó hiểu và mắc lỗi ngữ pháp. Các lỗi nhỏ thường gặp nhất bao gồm chính tả và dấu câu (lần lượt là 39,5% và 35,4%). Những sai lầm không xảy ra với tần suất cao và đều là những sai lầm nhỏ nên không làm gián đoạn sự đọc hiểu của người đọc. Lỗi dấu câu phổ biến nhất là dấu phẩy nối chủ yếu là do sự khác biệt trong các quy tắc chấm câu tiếng Việt và tiếng Anh. Trong tiếng Việt, dấu phẩy được sử dụng để kết nối các mệnh đề trong khi trong tiếng Anh, cần có một liên từ.
Một số sản phẩm viết chỉ là văn bản trong khi một số kết hợp đa phương tiện như video, âm thanh, hình ảnh, minh họa hoặc liên kết. Kết quả cho thấy, học sinh/sinh viên ưa thích hình ảnh minh họa hơn là âm thanh, video hoặc liên kết. 78% và 71% các bài viết bao gồm hình ảnh hoặc minh họa dưới dạng trang trí theo chủ đề, hiệu ứng văn bản, kiểu chữ, biểu tượng. Đây là những kỹ năng không yêu cầu kiến thức công nghệ cao nên hầu hết học sinh/sinh viên đã tìm đến họ để minh họa ý tưởng cho danh mục đầu tư điện tử của họ. Cách học sinh/sinh viên áp dụng các kỹ thuật viết kỹ thuật số khác nhau cho thấy sự quan tâm, tham gia tích cực và động lực của họ để tạo ra các sản phẩm viết sáng tạo.
Tóm lại, danh mục đầu tư điện tử đã thúc đẩy học sinh/sinh viên hoàn thành danh mục đầu tư viết của họ theo những cách sáng tạo. Họ tích cực tham gia và có được những trải nghiệm tích cực với văn bản kỹ thuật số. Mặc dù một số lỗi ngữ pháp và ngữ nghĩa xảy ra với tần suất cao, nhưng chúng là những phần tự nhiên của quá trình học. Sự đa dạng của các thể loại viết là kết quả của sự chỉ đạo của giáo viên, tuy nhiên, học sinh/sinh viên đã có thể tự chủ trong việc lựa chọn các chủ đề cho các sản phẩm viết của riêng họ. Điều này không chỉ cho phép học sinh/sinh viên trải nghiệm các nội dung viết kỹ thuật số khác nhau mà còn nâng cao động lực của họ để phát triển mạnh mẽ trong các bài tập viết hàng tuần.
Theo dõi và điều chỉnh thường xuyên các phương pháp giảng dạy phù hợp là một nhu cầu tất yếu để duy trì sự quan tâm của học sinh/sinh viên trong một lớp học viết. Việc triển khai e-portfolio trong lớp học viết có lợi cho cả giáo viên và học sinh/sinh viên. Việc sử dụng công cụ kỹ thuật số để tạo e-portfolio cho phép người học thể hiện sự sáng tạo cá nhân và thay đổi nhận thức của họ về lớp học viết truyền thống. Người học được tiếp cận với nhiều nội dung viết kỹ thuật số, phát triển không chỉ các kỹ năng viết học thuật mà cả kỹ năng tích hợp các công cụ đa phương tiện khi viết trong môi trường kỹ thuật số. Mặc dù e-portfolio không hoàn toàn đáp ứng tất cả các mong đợi và nhu cầu của người học nhưng đây là công cụ hiệu quả để lưu trữ các bài viết, sự tương tác, phản hồi giữa người học - người học và người học - giáo viên trong suốt quá trình học tập.