Khi còn thuộc Liên minh châu Âu, Anh đã phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về công nghệ sinh học (CNSH) của khối, tuy nhiên vào ngày 17/6/2021 tới đây, Anh sẽ công bố các quy định áp dụng cho cây trồng và động vật có hệ gen được chỉnh sửa bằng các kỹ thuật chính xác như CRISPR. Điều này sẽ đưa nước Anh tăng tốc độ nghiên cứu và đầu tư vào lĩnh vực này.
TS Tina Barsby - Giám đốc điều hành của Viện Thực vật nông nghiệp quốc gia cho biết, sự thay đổi này có thể là “bước đột phá chính sách quan trọng nhất trong việc chọn tạo giống cây trồng trong hơn 2 thập kỷ qua”.
Kỹ thuật di truyền truyền thống tạo ra các sinh vật với các đặc điểm mới bằng cách chèn "gen chuyển" từ các loài khác. Ngược lại, chỉnh sửa gen làm thay đổi gen của chính loài đó mà không cần thêm bất kỳ vật liệu di truyền mới nào. Những người ủng hộ cho rằng chỉnh sửa gen chỉ đơn thuần là một bước tăng tốc của các kỹ thuật nhân giống cổ điển, nhằm chọn lọc những đặc điểm được nâng cao bởi đột biến (thường được tạo ra bởi hóa chất hoặc bức xạ).
Theo sự thay đổi chính sách của Anh, các loài thực vật và động vật được chỉnh sửa gen có thể không cần các đánh giá chi tiết trước khi làm khảo nghiệm trên đồng ruộng và phê duyệt thương mại. Điều này có nghĩa là mọi thủ tục sẽ không còn bị kéo dài nữa. Ngược lại, ở châu Âu, bất kỳ sinh vật biến đổi gen nào được thương mại hóa, bất kể nó được tạo ra như thế nào, đều phải theo quy trình đánh giá rủi ro của Cơ quan An toàn thực phẩm châu Âu và phải được đa số các quốc gia thành viên chấp thuận trước khi được trồng.
Hiện nay, mới chỉ có một số ít loại cây trồng chỉnh sửa gen được thương mại hóa trên thế giới. Tại Anh, mới chỉ có hai loại cây trồng chỉnh sửa gen được đưa vào khảo nghiệm: một là, khảo nghiệm đánh giá từ năm 2018 về biểu hiện của camelina - một giống thuộc họ mù tạt được chọn tạo để thu được sản phẩm giống như dầu ô liu; hai là, bông cải xanh chỉnh sửa gen để cải thiện dinh dưỡng mới được đưa vào khảo nghiệm gần đây.
Các quy định của Anh về chỉnh sửa gen dự kiến sẽ bớt nghiêm ngặt hơn cho cây trồng chuyển gen
Những sản phẩm khác đều đang tăng tốc khi quy định mới được áp dụng. Trung tâm nghiên cứu Rothamsted trong tháng này đã nộp đơn xin giấy phép khảo nghiệm cho giống lúa mì được chỉnh sửa mang hàm lượng asparagin thấp, đây là một loại axit amin trở thành chất gây ung thư acrylamide khi nướng. Viện Roslin của Đại học Edinburgh hoạt động trên lĩnh vực chăn nuôi đã tạo ra giống lợn có khả năng kháng lại một loại vi rút gây ra hội chứng hô hấp và sinh sản ở lợn - căn bệnh khiến người chăn nuôi lợn ở Mỹ và châu Âu tiêu tốn 2,6 tỷ USD mỗi năm.
Quyết định của Chính phủ Anh về vấn đề chỉnh sửa gen được Bộ Môi trường, Thực phẩm và Nông thôn công bố sẽ không áp dụng bên ngoài nước Anh. Các khu vực khác của Vương quốc Anh như Scotland, Wales và Bắc Ireland sẽ tự quy định về sinh vật biến đổi gen.
Mới đây, Liên minh châu Âu cũng đang suy nghĩ lại cách tiếp cận của mình với việc chỉnh sửa gen. Một báo cáo vào tháng 4/2021 của Ủy ban châu Âu cho thấy chỉnh sửa gen có thể làm cho nông nghiệp bền vững hơn và cho thấy “những dấu hiệu rõ ràng” rằng luật của EU không còn phù hợp nữa.
Thu Vinh