Tại hội nghị tổng kết đánh giá tình hình triển khai thực hiện Chương trình khoa học và công nghệ (KH&CN) ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH), quản lý tài nguyên và môi trường giai đoạn 2016-2020 do Bộ KH&CN và Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức ngày 22/12/2020, Ban Chủ nhiệm Chương trình cho biết, Chương trình triển khai thực hiện đã đáp ứng được các mục tiêu theo Quyết định số 172/QĐ-BKHCN ngày 29/1/2016 của Bộ trưởng Bộ KH&CN. Kết quả cụ thể được thể hiện trên 2 nội dung chính: ứng phó với BĐKH; quản lý tài nguyên và môi trường.
Đối với nội dung ứng phó với BĐKH, Chương trình đã đạt được một số kết quả: i) Nghiên cứu cơ sở khoa học để nhận dạng các tác động của BĐKH và sự thay đổi của các hiện tượng khí hậu thông thường phục vụ công tác đánh giá thực trạng BĐKH ở Việt Nam; ii) Xây dựng, phát triển hệ thống giám sát BĐKH và giảm nhẹ phát thải khí nhà kính phù hợp với Việt Nam; iii) Nghiên cứu đề xuất các giải pháp chủ động thích ứng với BĐKH phù hợp với từng ngành, lĩnh vực, vùng, miền, nhất là các địa phương vien biển, vùng núi cao, vùng dễ bị tổn thương; tập trung chuyển đổi cơ cấu, giống cây trồng, vật nuôi, điều chỉnh mùa vụ, kỹ thuật sản xuất nông nghiệp thích ứng với BĐKH; iv) Nghiên cứu đề xuất giải pháp chuyển đổi mô hình tăng trưởng gắn với cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng các bon thấp, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững phù hợp với thực tiễn của Việt Nam; thí điểm phát triển mô hình kinh tế xanh, công nghiệp xanh, đô thị xanh, nông thôn xanh, nông nghiệp thông minh, đô thị thông minh thích ứng với BĐKH; đề xuất giải pháp tận dụng cơ hội, chuyển hóa cách thức từ BĐKH để phát triển kinh tế - xã hội.
Về quản lý tài nguyên và môi trường, Chương trình đã tập trung và đạt được kết quả trên một số nội dung: i) Nghiên cứu xây dựng mô hình và ứng dụng công nghệ hiện đại trong xây dựng, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, đánh giá, giám sát quản lý và sử dụng đất, đất ngập nước phục vụ công tác quản lý, sử dụng đất bền vững; ii) Nghiên cứu, đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý, khai thác, thu từ đất, kinh tế đất; iii) Nghiên cứu đề xuất các giải pháp đảm bảo an ninh nguồn nước nội địa và liên quốc gia; iv) Ứng dụng công nghệ thông tin, viễn thám, công cụ mô hình toán, tự động hóa trong đánh giá, dự báo, vận hành điều tiết nước, giám sát tài nguyên nước, kiểm soát các hoạt động ô nhiễm, suy thoái nguồn nước; v) Nghiên cứu xây dựng mô hình khai thác bền vững, minh bạch khoáng sản, tài nguyên vị thế, tài nguyên sinh vật gắn với bảo vệ môi trường trong khải thác khoáng sản; vi) Nghiên cứu cơ chế quản lý về bảo vệ môi trường theo từng loại hình và khu vực; đề xuất cơ chế chính sách bảo vệ, phát triển rừng, bảo tồn thiên nhiên và đa sạng sinh học trong mối tương quan với BĐKH.
Ngoài 2 nội dung cơ bản nêu trên, Chương trình cũng đã đạt được kết quả trong nghiên cứu cơ sở khoa học đối với vấn đề có tính tổng hợp, liên ngành và liên vùng về chủ động ứng phó với BĐKH, tăng cường quản lý tài nguyên và môi trường; lựa chọn và hỗ trợ chuyển giao các kết quả nghiên cứu đã được nghiệm thu thuộc Chương trình KH&CN phục vụ chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với BĐKH giai đoạn 2011-2015…
Các đề tài thuộc Chương trình được triển khai đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện Nghị quyết 24-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về chủ động ứng phó với BĐKH, tăng cường quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường; đóng góp cho việc xây dựng Kết luận số 56-KL/TW ngày 23/8/2019 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết 24-NQ/TW. Thông qua kết quả nghiên cứu, Chương trình đã đóng góp cho việc xây dựng Nghị quyết số 120/NQ-CP của Chính phủ về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với BĐKH. Một số đề tài cũng đã cũng cấp cơ sở khoa học và thực tiễn đóng góp trong việc xây dựng Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; đóng góp cho việc hoàn thiện chính sách, pháp luật đất đai về quy hoạch sử dụng đất, tập trung tích tụ đất đai và kinh tế đất đai, phục vụ sửa đổi Luật Đất đai.
Chương trình đã giới thiệu các kết quả, sản phẩm của đề tài rộng rãi trong nước và quốc tế thông qua công bố 77 bài báo quốc tế trong hệ thống ISI hoặc Scopus; 156 bài báo trên tạp chí khoa học trong nước; xuất bản 12 sách chuyên khảo, tạo cơ hội phát triển hợp tác trong và ngoài nước. Kết quả của Chương trình cũng đã góp phần phát triển nguồn nhân lực về ứng phó với BĐKH ở nhiều cơ quan Trung ương và địa phương, quản lý tài nguyên và môi trường thông qua đào tạo 99 thạc sỹ và hỗ trợ đào tạo 48 tiến sỹ; nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học thông qua thực hiện các đề tài thuộc Chương trình với sự tham gia của 1.844 thạc sỹ, 980 tiến sỹ, 186 phó giáo sư, 38 giáo sư.
Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh: Chương trình KH&CN ứng phó với biến đổi khí hậu, quản lý tài nguyên và môi trường giai đoạn 2016-2020 là chương trình ở tầm quốc gia mang tính chất tổng hợp, liên ngành nhằm cung cấp các luận cứ khoa học và ứng dụng các công cụ, mô hình tiên tiến phục vụ thực hiện nhiệm vụ ứng phó với BĐKH, quản lý tài nguyên và môi trường của Việt Nam. Đồng thời, Chương trình này cũng góp phần quan trọng trong thực hiện các cam kết của Việt Nam trong Thỏa thuận Paris về BĐKH thông qua việc nghiên cứu cơ sở khoa học để đề xuất và triển khai các giải pháp cả về cơ chế, chính sách về KH&CN. Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cũng cho biết, các đề tài nghiên cứu của Chương trình có khả năng thực tiễn cao, có thể ứng dụng để bảo vệ môi trường. Việt Nam là một trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu, vì vậy Chương trình góp phần thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó với BĐKH, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. “Trong thời gian tới, Bộ KH&CN khẳng định sẽ tiếp tục cùng với Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp xây dựng và triển khai các nhiệm vụ KH&CN, phục vụ các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của 2 ngành được phân công trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030” - Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh.
Phát biểu kết luận tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, vấn đề BĐKH và ô nhiễm môi trường đang đứng trước những thách thức lớn và diễn biến quá nhanh, khó lý giải, do đó cần thiết phải đẩy mạnh hành động. Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, chìa khóa để giải quyết những vấn đề này chính là KH&CN, vì vậy trong thời gian tới, tiếp tục tư duy, hoàn thiện “những đứa con tinh thần” để đưa nghiên cứu khoa học áp dụng vào thực tiễn, chuyển hóa thành năng lực quản lý để có thể tác động, góp phần phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế tài nguyên, môi trường và kinh tế - xã hội.
VVH