Khánh thành công trình bơm nước không dùng điện duy nhất tại Việt Nam

Công trình bơm nước không dùng điện thuộc dự án Kawatech được triển khai tại thôn Séo Hồ (xã Thài Phìn Tủng, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang) do Viện Khoa học địa chất và Khoáng sản Việt Nam và Viện Quản lý nước và lưu vực sông - Quản lý tài nguyên nước và kỹ thuật môi trường (CHLB Đức) thực hiện. Kinh phí thực hiện công trình do CHLB Đức tài trợ 2,5 triệu Euro, Bộ KH&CN tài trợ gần 9 tỷ đồng, UBND tỉnh Hà Giang đối ứng hơn 60 tỷ đồng. Sau hơn 5 năm thực hiện, công trình đã hoàn thành hệ thống bơm PAT với 2 tổ bơm, tổng công suất đạt 19 l/s. Hệ thống này có thể bơm cấp 1.800 m3 nước/ngày (tương đương khoảng 10.000 dân theo tiêu chuẩn 180 l/người/ngày hoặc 20.000 dân theo tiêu chuẩn 90 l/người/ngày; xây dựng đường ống áp lực có khả năng chịu được áp lực nước tới 80 Atmosphere, tương đương cột nước cao 800 m, với chiều dài khoảng 2,5 km; tuyến ống thép áp lực đường kính D150, tổng chiều dài khoảng 2,391 km bơm nước lên bể chứa tại Ma Ú với độ chênh cao 540 m so với điểm hệ thống bơm nước...
Phát biểu tại buổi Lễ, Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định nhấn mạnh, kết quả triển khai công trình bơm nước không dùng điện tại Đồng Văn thuộc dự án Kawatech mở ra sự đột phá về cấp nước ở nước ta, là giải pháp hiệu quả, bền vững trong cung cấp nước cho Hà Giang và cả nước. Đây là dự án trọng điểm về lĩnh vực quản lý tài nguyên nước, tận dụng thế mạnh tiên tiến của Đức ứng dụng vào Việt Nam. Thứ trưởng cho biết, Bộ KH&CN đang nghiên cứu để triển khai pha 2 của dự án, nhân rộng mô hình ở các tỉnh khác. Đây sẽ là 1 trong 10 sự kiên tiêu biểu về KH&CN của nước ta trong năm 2019.
Công trình bơm nước không dùng điện tại Hà Giang là công trình đầu tiên tại Việt Nam và thứ 2 tại Đông Nam Á ứng dụng cộng nghệ bơm nước không dùng điện. Một trong những giải pháp công nghệ quan trọng của Kawatech là ứng dụng công nghệ bơm PAT (cấp nước không dùng điện) từ thủy điện Séo Hồ, có độ cao 705 m, lên bể chứa đặt ở Má Ú thuộc huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang, có độ cao 1.250 m. Từ đó nước sẽ được phân phối tới thị trấn Đồng Văn và các xã lân cận. Thành tựu nổi bật của dự án là việc ứng dụng công nghệ bơm kết hợp turbine không dùng điện (Pumps As Turbines - PAT) thông qua việc kết nối với các nhà máy thủy điện công suất nhỏ. nguyên tắc hoạt động của hệ thống bơm theo hình 1.

Hình 1. Mô hình hệ thống PAT.

Sử dụng độ chênh áp lực của cột nước (H) ở bể chứa có độ cao nhất định so với vị trí đặt máy bơm. Nước được tích trữ và sử dụng để làm quay hệ thống turbine, hệ thống turbine khi quay sẽ tạo ra một động năng nhất định (Qelectr). Nguồn năng lượng này có thể chuyển hóa thành điện năng ở các nhà máy thủy điện. Tuy nhiên, trên thực tế, động năng đó được chuyển tiếp sang hệ thống turbine khác nối trực tiếp với hệ thống máy bơm cao áp. Hệ thống máy bơm này sẽ bơm một phần nước áp lực lên vị trí có độ cao hơn vị trí bể chứa ban đầu (Q2).

Hệ thống bơm PAT tại Séo Hồ, Hà Giang

Công nghệ bơm PAT không dùng đến các nguồn năng lượng bên ngoài, nó còn cho phép phát điện để thắp sáng và vận hành chính hệ thống máy bơm và cấp nước có thể được áp dụng cho thủy điện. Công nghệ này sẽ thỏa mãn những tiêu chí cơ bản: bơm nước lên cao; không sử dụng nguồn năng lượng bên ngoài phục vụ công tác bơm nước; thiết kế đơn giản, dễ vận hành.
VVH