Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng tham dự Phiên họp của Thường trực Ban chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (nguồn: Báo Quân đội Nhân dân).
Phiên họp đã nghe lãnh đạo Văn phòng Trung ương Đảng báo cáo tình hình triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia trong những tháng đầu năm 2025, kết quả bước đầu và rào cản, điểm nghẽn cần tập trung tháo gỡ. Lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ báo cáo các danh mục công nghệ chiến lược và có những đề xuất, kiến nghị quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Cụ thể, theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng:
Thứ nhất, các điều kiện về thể chế và ngân sách, nhất là sau khi Quốc hội sẽ thông qua các luật và Nghị định được ban hành vào tháng 6/2025, đã đủ điều kiện cơ bản ban đầu để triển khai các việc cụ thể, nhất là các nhiệm vụ khoa học và công nghệ lớn, để tạo ra các sản phẩm khoa học và công nghệ tác động vào nền kinh tế. Các bộ ngành, nhất là Bộ Tài chính, các Ủy ban của Quốc hội, nhất là Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đã phối hợp tốt với Bộ Khoa học và Công nghệ để hoàn thiện thể chế. Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, giờ phải cho chạy, làm cho hệ thống “rung sóc” lên làm lộ ra các vấn đề mới để tiếp tục hoàn thiện. Quốc hội đã cho phép Thủ trướng Chính phủ một cơ chế xử lý nhanh các vấn đề của luật pháp trong 2 năm để tháo gỡ nhanh các vướng mắc trong quá trình thực hiện, nên có thể cho chạy ngay.
Thứ hai, Bộ Khoa học và Công nghệ đã rà soát các nhiệm vụ và xin khẳng định với Tổng Bí thư Tô Lâm, các việc đặt kế hoạch tháng 6/2025 sẽ hoàn thành 100%. Các việc đặt kế hoạch tháng 9/2025 thì sẽ đẩy nhanh hơn và sẽ hoàn thành trong tháng 7 này, tức nhanh hơn 2 tháng.
Thứ ba, 75 nghìn tỷ đồng chi cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được phân bổ như sau:
Khoa học công nghệ là 25 nghìn tỷ đồng, trong đó 70% là chi trực tiếp cho các nhiệm vụ khoa học công nghệ, khoảng 18 nghìn tỷ đồng. Trong 18 nghìn tỷ đồng này thì 10 nghìn tỷ đồng là chi cho phát triển các công nghệ chiến lược, chiếm 55%. 70-80% ngân sách chi nhiệm vụ khoa học công nghệ là tài trợ cho khu vực doanh nghiệp. Bởi vậy, cần phê duyệt sớm Danh mục công nghệ chiến lược để giao nhiệm vụ triển khai ngay trong tháng 6/2025. Nếu Bộ Tài chính còn ngân sách thì sẽ chi thêm cho các nghiên cứu công nghệ chiến lược, các nghiên cứu này tiền nhiều nhưng hiệu quả lớn.
Đổi mới sáng tạo là 25 nghìn tỷ đồng, 80% số này là để hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ. Đây là cú huých mạnh để tăng NSLĐ năng suất lao động, tác động vào tăng trưởng. Sau khi Luật Khoa học Công nghệ và Đổi mới sáng tạo được Quốc hội thông qua, Quỹ Đổi mới công nghệ đi vào hoạt động trong tháng 6/2025, thì hoạt động hỗ trợ sẽ được thực hiện.
Chuyển đổi số là 25 nghìn tỷ đồng, 80% số này dành cho chuyển đổi số của các bộ, ngành và địa phương. Để thúc đẩy các bộ, ngành và địa phương chuyển đổi số. Do vậy, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đề nghị Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số giao mục tiêu về dịch vụ công trực tuyến toàn trình điều hành thông minh tới người đứng đầu. 20% còn lại là để phát triển các nền tảng số dùng chung toàn quốc do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì.
Về thúc đẩy doanh nghiệp, xã hội phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thì mục tiêu là Nhà nước chi mồi 1 đồng thì doanh nghiệp chi 3-4 đồng, tức là Nhà nước chi 75 nghìn tỷ đồng thì doanh nghiệp chi tới 400 nghìn tỷ đồng/năm. Nếu không đạt được tỷ lệ kích 3-4 lần thì sự nghiệp khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không thành công. Bởi vậy, 75 nghìn tỷ đồng ngân sách nhà nước của năm 2025 phải được chi nhanh và chi đúng chỗ, là các doanh nghiệp, các tổ chức khoa học và công nghệ có năng lực và uy tín. Ngoài ra, 1 đồng chi ngân sách nhà nước cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo thì phải góp phần tạo ra 5-10 đồng doanh thu mới của doanh nghiệp. Tức là chi Nhà nước 50 nghìn tỷ đồng cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo thì các kết quả công nghệ, đổi mới công nghệ phải tạo ra doanh thu tới 500 nghìn tỷ đồng để góp phần tăng GDP. Đây là các mục tiêu rất căn bản quyết định thành công.
Thứ tư, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đề xuất Ban Chỉ đạo, ngoài việc đặt các mục tiêu, nhiệm vụ trung gian, như thể chế, hạ tầng, nhân lực thì chúng ta phải đặt ra mục tiêu cuối cùng là đóng góp vào tăng trưởng GDP, các mục tiêu cụ thể về làm chủ công nghệ chiến lược, sản phẩm chiến lược, doanh thu tăng thêm từ đổi mới công nghệ, từ áp dụng các kết quả nghiên cứu, đặt ra các mục tiêu chuyển đổi số cho người đứng đầu các bộ ngành, địa phương và tiến hành đánh giá. Tăng cường quản lý theo mục tiêu cuối cùng. Nhiều chục năm nay, điểm yếu của chúng ta về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là ít quản lý theo mục tiêu cuối cùng. Đặt ra mục tiêu cụ thể, ban hành tiêu chuẩn, hướng dẫn cách làm, rồi gắn trách nhiệm cá nhân người đứng đầu bằng quyết định giao nhiệm vụ của Tổng Bí thư và Thủ tướng Chính phủ.
Thứ năm, về hoàn thiện hệ thống pháp luật, còn 4 luật cần sửa, làm mới là Luật Khu công nghệ cao, Sở hữu trí tuệ, Chuyển giao công nghệ, Chuyển đổi số (hoặc Chính phủ số). Bộ Khoa học và Công nghệ xin bổ sung kế hoạch xây dựng thể chế năm 2025 và sẽ cố gắng hoàn thành trong năm nay, tức là 9 luật hoàn thành trong năm 2025.
CM