Kết quả nghiên cứu cho thấy, nồng độ vi nhựa và nano nhựa trong mô não của những người khỏe mạnh đã tăng khoảng 50% từ năm 2016 đến 2024. Cụ thể, trong não của những người khỏe mạnh, các nhà khoa học đã tìm thấy trung bình 4.800 microgram vi nhựa trong mỗi gram mô não, tương đương với trọng lượng của một chiếc muỗng nhựa. Điều này cho thấy lượng vi nhựa tích tụ trong não đã trở nên đáng kể và có xu hướng gia tăng nhanh chóng.
Các nhân viên dọn dẹp rác nhựa trôi nổi trên sông Citarum ở Bandung, Indonesia (nguồn: Ryan Suherlan/NurPhoto/Getty Images).
Một kết quả đáng chú ý khác là nồng độ vi nhựa trong não của những người qua đời vì chứng mất trí nhớ (dementia) cao hơn rất nhiều - gấp 6 lần so với những người không mắc bệnh này. Các nhà nghiên cứu cho rằng, mặc dù thay đổi trong não liên quan đến chứng mất trí nhớ có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc tích tụ vi nhựa, nhưng liệu vi nhựa có góp phần vào bệnh lý này hay không?
Mặc dù sự tích tụ của vi nhựa trong não người đang ngày càng trở thành mối lo ngại, nhưng tác động cụ thể của chúng đối với sức khỏe con người vẫn chưa được xác định rõ ràng. Các nhà khoa học đặt ra giả thuyết rằng, các mảnh nhựa siêu nhỏ này có thể ảnh hưởng đến dòng máu trong các mao mạch, gây cản trở tuần hoàn máu. Ngoài ra, vi nhựa cũng có thể tác động tiêu cực đến các kết nối thần kinh trong não, làm thay đổi hoạt động của các sợi trục thần kinh (axons). Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng, vi nhựa có thể là yếu tố khởi phát sự kết tụ các protein trong não, có thể liên quan đến các bệnh lý như chứng mất trí nhớ.
Tuy nhiên, một điểm đáng chú ý là phương pháp phân tích mà các nhà nghiên cứu sử dụng để đo lường nồng độ vi nhựa trong não. Cụ thể, phương pháp pyrolysis-gas chromatography-mass spectrometry (chưng cất khí pyrolysis và sắc ký khối phổ) đã được sử dụng để xác định thành phần nhựa trong các mẫu mô não. Một số nhà khoa học nghi ngờ phương pháp này có thể gây ra sự nhầm lẫn, vì nó không đo trực tiếp vi nhựa mà đo các hợp chất giống như polyethylene (một loại nhựa phổ biến) mà não phát ra khi bị tác động bởi phương pháp này. Điều này có thể dẫn đến việc thu được kết quả sai lệch hoặc "dương tính giả" trong nghiên cứu.
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu khẳng định rằng, mặc dù polyethylene có thể gây nhiễu trong một số trường hợp, các loại nhựa khác mà họ phát hiện không bị ảnh hưởng bởi vấn đề này. Họ cũng cho biết thêm, các loại nhựa này có sự gia tăng đều đặn theo tỷ lệ với tổng số lượng nhựa trong các mẫu não. Dù có sự hoài nghi về phương pháp, nhóm nghiên cứu nhấn mạnh rằng, những phát hiện này vẫn quan trọng và đáng lo ngại - sự gia tăng lượng vi nhựa trong não người là điều không thể phủ nhận và chúng ta cần tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về tác động của chúng đối với sức khỏe con người.
Trong tương lai, nhóm nghiên cứu dự định cải tiến phương pháp phân tích để có thể đo lường chính xác hơn lượng vi nhựa trong mô não và làm rõ mối liên hệ giữa vi nhựa và các vấn đề sức khỏe. Họ hy vọng rằng, các nghiên cứu tiếp theo sẽ cung cấp thêm thông tin hữu ích để hiểu rõ hơn về ảnh hưởng của vi nhựa đối với con người.
LB (lược dịch theo Live Science)