Theo Báo cáo Tim mạch thế giới 2023 của Liên đoàn Tim mạch thế giới (WHF), bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu trong nhiều thập kỷ qua và số ca mắc tiếp tục gia tăng. Ở các nước có thu nhập cao vào năm 2019, tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch ở nam giới cao hơn so với nữ giới.
Testosterone là lý do các cơn đau tim gây ra nhiều thiệt hại hơn ở nam giới (nguồn: Depositphotos).
Mặc dù các nghiên cứu trước đây đã ghi nhận nam giới có xu hướng bị nhồi máu cơ tim nghiêm trọng hơn phụ nữ, nhưng cơ chế gây ra hiện tượng này vẫn chưa được làm rõ. Giờ đây, một nhóm nghiên cứu do Đại học Gothenburg (Thụy Điển) đã xác định rằng testosterone đóng vai trò quyết định trong sự khác biệt này.
GS Åsa Tivesten - Học viện Sahlgrenska, Đại học Gothenburg cho biết, nhóm nghiên cứu thấy rằng, testosterone làm tăng phản ứng viêm ở chuột đực, dẫn đến tổn thương tim nghiêm trọng hơn. Testosterone đóng vai trò quan trọng trong việc làm trầm trọng thêm tình trạng viêm sau cơn nhồi máu cơ tim. Nguyên nhân phổ biến nhất của nhồi máu cơ tim (MI) là do tắc nghẽn động mạch vành, khiến máu giàu ôxy không thể đến một phần cơ tim, gây chết tế bào tim trong vòng vài phút. Khi đó, bạch cầu trung tính (neutrophils) - một loại tế bào bạch cầu đầu tiên phản ứng với tổn thương - sẽ được tủy xương giải phóng ồ ạt để dọn dẹp các tế bào chết, khởi động phản ứng viêm. Quá trình viêm trong những ngày đầu sau cơn nhồi máu cơ tim sẽ quyết định mức độ tổn thương và khả năng phục hồi của bệnh nhân.
Để hiểu rõ hơn sự khác biệt giữa hai giới khi bị nhồi máu cơ tim, các nhà khoa học đã tiến hành thí nghiệm chặn động mạch vành của chuột đực và chuột cái trong 45 phút để tạo ra tình trạng thiếu máu cục bộ cấp tính, sau đó khôi phục lưu lượng máu (tái tưới máu) nhằm kích thích phản ứng viêm. Sau 24 giờ, số lượng bạch cầu trung tính trong máu của chuột đực cao hơn chuột cái và diện tích tổn thương cơ tim cũng lớn hơn. Đồng thời, mức testosterone của chuột đực cao hơn chuột cái gấp 15 lần. Ở người, nồng độ testosterone của nam giới cũng cao hơn nữ giới hơn 10 lần.
Để xác nhận vai trò của testosterone, nhóm nghiên cứu đã so sánh chuột đực bị thiến và chuột đực bình thường. Kết quả cho thấy, chuột đực bị thiến có mức testosterone thấp hơn và lượng bạch cầu trung tính sau cơn nhồi máu cơ tim tương tự như chuột cái. Diện tích tổn thương tim ở chuột đực bị thiến cũng nhỏ hơn. Khi tiêm testosterone cho những con chuột đực bị thiến, mức troponin I - một protein thoát ra từ tế bào tim khi bị tổn thương - cao hơn đáng kể so với chuột không được tiêm testosterone (Troponin I là một dấu ấn sinh học quan trọng giúp đánh giá mức độ nghiêm trọng của nhồi máu cơ tim ở người).
Tìm kiếm phương pháp làm giảm phản ứng viêm do testosterone gây ra, nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ một thử nghiệm lâm sàng sử dụng tocilizumab - một loại thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp - cho bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim cấp tính. Tocilizumab là một loại thuốc ức chế interleukin-6 (IL-6), một protein tín hiệu kích hoạt hệ miễn dịch sau cơn nhồi máu cơ tim, giúp giảm phản ứng viêm của cơ thể. Kết quả cho thấy, khi dùng tocilizumab trước khi tái tưới máu, số lượng bạch cầu trung tính và kích thước vùng tổn thương tim ở nam giới giảm rõ rệt hơn so với nữ giới.
Vùng bị đen tượng trưng cho tổn thương cơ tim do động mạch vành bị tắc nghẽn (nguồn: Depositphotos).
GS Åsa Tivesten nhận định, nghiên cứu cho thấy testosterone tác động lên bạch cầu trung tính theo một cơ chế chưa từng được biết đến trước đây. Kết quả này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xem xét sự khác biệt giới tính trong cả nghiên cứu và chăm sóc y tế. Nếu bỏ qua yếu tố này, các phương pháp điều trị có thể kém hiệu quả hơn, đặc biệt là đối với phụ nữ, những người thường bị đánh giá thấp trong các nghiên cứu lâm sàng.
TXB (theo University of Gothenburg)