Phát hiện mới mở ra tiềm năng để phát triển phương pháp điều trị hiệu quả hơn.
Tế bào tiền thân (progenitor cells) là “hậu duệ” của tế bào gốc. Giống như tế bào gốc, chúng có khả năng phân hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau, nhưng mức độ linh hoạt của chúng không bằng tế bào gốc. Mỗi tế bào tiền thân chỉ có thể phát triển thành những loại tế bào thuộc cùng 1 mô hoặc cơ quan. Một số tế bào tiền thân chỉ có một “mục tiêu” cuối cùng, nhưng một số khác thì có tính lưỡng năng (bipotent), nghĩa là chúng có thể phát triển thành 2 loại tế bào khác nhau.
Vai trò chính của tế bào tiền thân là thay thế các tế bào bị chết hoặc hư hỏng, vì vậy chúng rất cần thiết cho việc sửa chữa sau chấn thương và duy trì mô theo thời gian. Một nghiên cứu mới đây do Viện Nghiên cứu Y tế và Sức khỏe Nam Úc (SAHMRI) dẫn đầu đã phát hiện ra một loại tế bào tiền thân lưỡng năng hoàn toàn mới, có tiềm năng tăng cường quá trình chữa lành.
Tiến sỹ Sanuri Liyange - đồng tác giả của nghiên cứu cho biết, những tế bào tiền thân này có nhiệm vụ quan trọng giúp phát triển mạch máu khi cơ thể cần. Chúng được kích hoạt bởi chấn thương hoặc dòng máu kém, và sau đó nhanh chóng mở rộng để hỗ trợ quá trình chữa lành. Loại tế bào tiền thân mới này được phát hiện ở lớp ngoài của động mạch chủ của chuột trưởng thành, có khả năng phân hóa thành tế bào nội mô và đại thực bào. Do đó, các nhà nghiên cứu đã đặt tên cho nó là tế bào tiền thân EndoMac. Tế bào nội mô hình thành một lớp đơn bào lót tất cả các mạch máu và đóng vai trò như một hàng rào, điều chỉnh sự trao đổi giữa dòng máu và các mô xung quanh. Tín hiệu từ tế bào nội mô điều chỉnh sự phát triển của các tế bào mô liên kết, tạo thành các lớp xung quanh thành mạch máu. Đại thực bào là các tế bào bạch cầu có nhiệm vụ bao vây và tiêu diệt vi sinh vật, loại bỏ các tế bào chết và kích thích hoạt động của các tế bào miễn dịch khác.
Tiến sỹ Sanuri Liyange cho biết, sau khi cô lập các tế bào này và nuôi cấy chúng thành các quần thể, các nhà nghiên cứu đã thử nghiệm chúng trên mô hình chuột mắc bệnh tiểu đường với những vết thương thường không lành hoặc mất rất lâu để lành. Khi cấy ghép những tế bào này vào vết thương của chuột tiểu đường, nhóm nghiên cứu nhận thấy sự cải thiện rõ rệt trong quá trình chữa lành chỉ sau vài ngày. Theo lý thuyết, điều này có thể trở thành một bước đột phá lớn cho những bệnh nhân mắc các vết thương mãn tính. Hiện các nhà nghiên cứu đang mở rộng nghiên cứu này, tập trung vào khả năng chữa lành da và cơ của tế bào EndoMac. Các nhà khoa học cũng đang cố gắng xác định phiên bản tương tự của tế bào này ở người.
Tiến sỹ Sanuri Liyange chia sẻ, nhóm nghiên cứu rất hào hứng tiếp tục khám phá tiềm năng của những tế bào này. Dù vẫn còn ở giai đoạn đầu, nhưng những tác động tiềm năng có thể rất lớn. Đây là một bước tiến quan trọng trong hiểu biết của chúng ta về sự tái tạo mạch máu và hứa hẹn mang lại các phương pháp điều trị hiệu quả hơn, hỗ trợ khả năng tự chữa lành và duy trì chức năng của cơ thể theo thời gian.
Xuân Bình (theo SAHMRI)