Vấn đề bồi lấp cửa sông ngoài việc lưu thông, hoạt động giao thông thủy, đi lại của tàu thuyền gặp khó khăn thì còn làm giảm khả năng tiêu thoát lũ trong vùng mưa bão. Đây là điều rất đáng báo động và nguy hiểm.
Trong thời gian qua, khu vực cửa Đại đang diễn ra quá trình xói lở, bồi lấp khá phức tạp tại khu vực cửa sông tiếp giáp với biển. Hiện tượng sạt lở cửa sông, ven biển tại khu vực cửa Đại đang là mối nhức nhối, bức xúc của người dân nơi đây. Theo điều tra của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Ngãi các ngày 4/10/2013 và 7/11/2013 quá trình sạt lở diễn ra rất mạnh, trung bình 2 m/ngày, thậm chí đoạn xói sạt với tốc độ 5 m/ngày. Các ao nuôi tôm tại khu vực này cũng bị sạt lở, không còn khả năng canh tác, gây thiệt hại rất lớn với người dân.
Trước thực tiễn nêu trên, các nhà khoa học thuộc Phòng Thí nghiệm trọng điểm quốc gia về động lực học sông biển đã nghiên cứu đề xuất giải pháp ổn định và chống bồi lấp khu vực cửa sông. Giải pháp này gồm 2 bước: i) Nạo vét tuyến luồng; ii) Xây dựng đê ngăn cát giảm sóng tại 2 phía mũi cát phía Bắc và Nam cửa sông, là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia. Giải pháp được nghiên cứu công phu, bài bản trong thời gian dài và trên cơ sở các phương pháp nghiên cứu đảm bảo độ tin cậy như: thống kê, kế thừa, mô phỏng số, mô hình vật lý trong phòng… Bản chất của giải pháp là một tổ hợp các cụm giải pháp thành phần có chức năng, nhiệm vụ khác nhau cùng hoạt động tương hỗ để ổn định toàn bộ khu vực cửa sông Trà Khúc. Cụ thể:
- Nạo vét tuyến luồng với chiều dài 200 m, bề rộng nạo vét 500 m, đáy nạo vét có cao trình là -3,4 m, mái nạo vét có hệ số dốc là 5.
- Xây dựng 2 đê ngăn cát giảm sóng gồm: 1 đê ngăn cát giảm sóng được xây dựng ở bờ bắc cửa Đại, dài 750 m, cao trình 1,8 m; 1 đê phía nam dài 450 m, cao trình 1,8 m. Cụm công trình này có chức năng giảm sóng tác động vào tuyến luồng, ngăn bùn cát di chuyển dọc bờ về phía tuyến luồng, làm giảm bồi lấp luồng đảm bảo độ sâu tuyến luồng cho hoạt động giao thông thủy và thoát lũ. 6 kè mỏ hàn có hình dạng chữ T gồm: 4 mỏ hàn chữ T dọc bờ bắc, có chiều dài phần thân 120 m, phần cánh 100 m, cao trình 0,35 m; 2 mỏ hàn hình chữ T dọc bờ nam có thông số kỹ thuật như ở phía Bắc. Cụm công trình chữ T là sự kết hợp giữa phần cánh làm giảm sóng trực diện với bờ, phần thân để ngăn dòng chảy ven dọc bờ, chức năng vừa giảm sóng và dòng chảy để hạn chế tác động làm xói lở bờ biển. Bên cạnh đó, 6 đê giảm sóng từ xa gồm: 3 đê giảm sóng ở phía bắc, 3 đê giảm sóng ở phía nam có chiều dài 100 m, cao trình 0,35 m. Chức năng đê giảm sóng xa bờ có tác dụng giảm sóng từ xa để hạn chế tác động của sóng vào khu vực ven bờ. Ngoài ra còn 3 kè bảo vệ. Trong đó, 1 kè bảo vệ bờ sông phía tây cửa sông Phú Thọ dài 500 m, cao trình 3,5 m; 1 kè bảo vệ bờ biển phía bắc của Đại dài 485 m, cao trình 4, 0 m; 1 kè bảo vệ bờ biển phía nam của Đại dài 300 m, cao trình 4,0 m. Chức năng của công trình này nhằm bảo vệ bờ biển hiện hữu, gia cố phần bờ từ bãi biển lên trên vùng cao hơn mặt nước.
Hiệu quả ứng dụng của giải pháp là tổng thể của toàn bộ hệ thống công trình, tác dụng làm giảm tác động của sóng biển và dòng chảy ven bờ nhằm ổn định khu vực cửa sông và ven biển khu vực cửa Đại, hạn chế xói lở ven bờ, bảo vệ bờ biển và bờ sông hiện hữu. Đồng thời, giải pháp cũng làm giảm lượng bồi lắng của bùn cát vào luồng lạch, duy trì độ sâu để đảm bảo thoát lũ và hoạt động giao thông thủy. Đặc biệt, kết quả một phần của giải pháp đã được địa phương lập dự án đầu tư xây dựng để ngăn cát giảm sóng phía bắc cửa Đại phục vụ chỉnh trị nhằm ổn định phía bờ bắc của cửa sông.
CT