Khởi nghiệp vì cộng đồng
Ý tưởng kinh doanh của các doanh nghiệp xã hội thường nhằm thực hiện các mục tiêu mang tính xã hội, lợi nhuận thu được thường sử dụng để tái đầu tư cho mục tiêu đó hoặc cho cộng đồng, thay vì tối đa hóa lợi nhuận cho cổ đông hoặc chủ sở hữu. Các ý tưởng này thường đến từ việc tận dụng hay tái chế rác thải; tạo cơ hội việc làm cho người khuyết tật, người nội trợ; những mô hình giáo dục dành cho trẻ em thiệt thòi, có hoàn cảnh khó khăn; bảo tồn văn hóa, các giá trị bản địa đồng thời cải thiện kinh tế cho người dân địa phương…
Những mô hình kinh doanh này vừa tạo tác động tích cực đến cộng đồng, vừa mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp và người lao động. Nhờ vào “lợi ích kép” này mà mô hình doanh nghiệp xã hội ngày càng được chú ý, khuyến khích phát triển tại nhiều quốc gia, đặc biệt là tại châu Âu - nơi được xem là chiếc nôi ra đời của mô hình doanh nghiệp này. Tại Vương quốc Anh hiện có gần 500 nghìn doanh nghiệp xã hội, đang giải quyết công ăn việc làm khoảng 1,5 triệu người. Tại Pháp, doanh nghiệp xã hội đang đóng góp khoảng 10% GDP. Con số này ở Ý là 15,9%...
Theo báo cáo nghiên cứu tổng thể và hoàn chỉnh về hiện trạng doanh nghiệp xã hội tại Việt Nam (do Hội đồng Anh phối hợp với Tổ chức doanh nghiệp xã hội Vương quốc Anh và Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương thực hiện), đang có một làn sóng khởi nghiệp mới đối với doanh nghiệp xã hội tại Việt Nam. 35% số doanh nghiệp tham gia khảo sát mới hoạt động kể từ năm 2015 trở lại đây, chủ yếu do giới trẻ lãnh đạo và gần 1 nửa trong số họ là phụ nữ. Phần lớn các doanh nghiệp xã hội được dẫn dắt bởi những người có trình độ học vấn cao (70% lãnh đạo có trình độ đại học). Hầu hết các doanh nghiệp này đều kinh doanh có lợi nhuận.
Các doanh nghiệp xã hội ở Việt Nam đều đang tạo ra việc làm ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Trong đó, phổ biến nhất là nông nghiệp (chiếm 35%), tiếp theo là y tế (9%), giáo dục (9%), môi trường (7%), còn lại là các lĩnh vực khác. Các doanh nghiệp xã hội đang hỗ trợ những người có hoàn cảnh khó khăn, thường là người khuyết tật hoặc những người thất nghiệp dài hạn. Doanh nghiệp xã hội đang hoạt động trên khắp Việt Nam và sẽ còn phát triển hơn thế nữa. 50% các doanh nghiệp xã hội có trụ sở tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Gần 50% còn lại hoạt động ở khu vực nông thôn.
Đẩy mạnh hỗ trợ phát triển doanh nghiệp khởi nghiệp xã hội
Ngày 5/8/2020/, UBND TP Hồ Chí Minh đã phê duyệt Kế hoạch Hỗ trợ phát triển doanh nghiệp xã hội TP Hồ Chí Minh giai đoạn 2020-2025. Theo kế hoạch này, Thành phố phấn đấu hỗ trợ hàng năm tối thiểu 10% số doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo có những giải pháp về sản phẩm và công nghệ giải quyết các vấn đề của cộng đồng xã hội; đồng thời ít nhất 10% các dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo được hỗ trợ hàng năm từ Chương trình Speedup (Chương trình Hỗ trợ đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp do Sở KH&CN TP Hồ Chí Minh quản lý, hỗ trợ lên đến 2 tỷ đồng/dự án) nhằm cung cấp các giải pháp giải quyết các vấn đề của cộng đồng xã hội và các vấn đề về môi trường.
TP Hồ Chí Minh sẽ đẩy mạnh hoạt động truyền thông cho cộng đồng về những ý nghĩa tích cực của doanh nghiệp khởi nghiệp xã hội; hỗ trợ tư vấn, huấn luyện, tập huấn nâng cao năng lực cho cộng đồng về khởi nghiệp xã hội; hỗ trợ kết nối các thành phần trong hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của thành phố thúc đẩy sự phát triển các doanh nghiệp khởi nghiệp xã hội; hỗ trợ ươm tạo các dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo giải quyết các vấn đề của cộng đồng; hỗ trợ phát triển và tăng tốc cho các dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo giải quyết các vấn đề của cộng đồng; hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp xã hội tiếp cận thị trường mua sắm công thông qua đấu thầu lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.
Trước đó, tháng 4/2020, được sự tài trợ của Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA), Trung tâm Hỗ trợ sáng kiến phục vụ cộng đồng (CSIP), Hatch! Venture Vietnam cùng các đối tác đã đầu tư 225.000 USD vốn bằng tiền mặt cho 7 doanh nghiệp khởi nghiệp xã hội tiêu biểu của Việt Nam (Imagtor, Healthy Farm, Kiến trúc Nội thất Xanh 1516, An Việt Nam, Puritrak, YBOX, Central Nest) trong khuôn khổ chương trình "Tăng tốc ươm tạo - Remake City" Hà Nội - TP Hồ Chí Minh. Cùng với Hàn Quốc và Indonesia, Việt Nam đã trở thành quốc gia thứ 3 tham gia chương trình kể từ năm 2017 dưới tên gọi: Remake City Hà Nội - TP Hồ Chí Minh. Theo bà Jung Myung-cho (Phó Giám đốc Văn phòng KOICA tại Việt Nam): Chương trình nhằm mục đích tìm kiếm các doanh nghiệp khởi nghiệp với tiềm năng phát triển, đồng thời kết nối họ với những nhà đầu tư tác động, từ đó góp phần thúc đẩy phong trào khởi nghiệp xã hội tại Việt Nam.
Việt Nam hiện được đánh giá là một trong những quốc gia năng động nhất tại khu vực Đông Nam Á, song cũng đang phải đối mặt với không ít thách thức xã hội trong quá trình hội nhập và phát triển. Cùng với các chính sách quan tâm về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo nói chung, các chính sách cụ thể đối với doanh nghiệp khởi nghiệp xã hội là bước đi đúng đắn để phát huy hơn nữa tiềm năng và ưu điểm của loại hình doanh nghiệp này, góp phần giải quyết đồng thời bài toán kinh tế và xã hội mà Việt Nam đang phải đối mặt.
Công ty CP dịch vụ Nghị lực sống (Imagtor), chuyên cung cấp dịch vụ chỉnh sửa ảnh, video cho các công ty bất động sản, thương mại điện tử quốc tế. 50% nhân viên của công ty là người khuyết tật.
MN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1) http://khcnbinhduong.gov.vn/New/khoi-nghiep-xa-hoi-xu-huong-phat-trien-tai-viet-nam-2633.
2) https://baoquocte.vn/hon-200000-usd-dau-tu-cho-cac-sang-kien-xa-hoi-tai-viet-nam-112711.htm.
3) http://tainangviet.vn/doanh-nghiep-khoi-nghiep-xa-hoi-tao-ra-gia-tri-kep-dar3677/.
4) https://enternews.vn/cai-kho-cua-doanh-nghiep-khoi-nghiep-xa-hoi-134987.html.
5) https://replus.vn/khoi-nghiep-xa-hoi/.
6) https://cafef.vn/nhung-con-so-gay-bat-ngo-ve-doanh-nghiep-xa-hoi-o-viet-nam-20190325172949429.chn