Theo Báo cáo toàn cầu về đầu tư năng lượng tái tạo 2019 (được công bố bởi Chương trình Môi trường Liên hợp quốc và Bloomberg NEF , đầu tư vào năng lượng mới trong giai đoạn 2014-2018 đạt trên 250 tỷ USD/năm. Tổng cộng đã có khoảng 2,6 nghìn tỷ USD được đầu tư trên toàn thế giới trong lĩnh vực này. Năm 2019, tổng năng lượng tái tạo (bao gồm cả thủy điện lớn) chiếm 26,3% tổng số điện được sản xuất trên toàn thế giới.
Tốc độ tăng trưởng
Tốc độ tăng trưởng trong năng lượng tái tạo rất ấn tượng: trong giai đoạn 2002-2012, số lượng đơn xin cấp bằng sáng chế quốc tế theo Hiệp ước hợp tác sáng chế (PCT) trong lĩnh vực năng lượng tái tạo tăng 547% (bảng 1). Những năm tiếp theo mặc dù không có sự đột phá như giai đoạn 2012-2013, song vẫn giữ ở con số tương đối cao.
Bảng 1. Số sáng chế trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.
|
Năm
|
Số sáng chế trong lĩnh vực năng lượng tái tạo
|
|
2002
|
831
|
|
2003
|
1.084
|
|
2004
|
1.123
|
|
2005
|
1.464
|
|
2006
|
1.701
|
|
2007
|
2.048
|
|
2008
|
2.575
|
|
2009
|
3.090
|
|
2010
|
3.662
|
|
2011
|
4.272
|
|
2012
|
4.541
|
|
2013
|
4.308
|
|
2014
|
3.556
|
|
2015
|
2.752
|
|
2016
|
2.477
|
|
2017
|
2.606
|
|
2018
|
2.689
|
|
2019
|
2.863
|
Nguồn: WIPO.
Xu hướng
Đáng chú ý nhất kể từ năm 2002 là sự tăng trưởng của công nghệ về năng lượng mặt trời (bảng 2). Năm 2002, năng lượng mặt trời chỉ chiếm hơn 1/4 số lượng sáng chế, trong khi năm 2019, con số này là gần 1/2. Trong 17 năm qua, số lượng sáng chế được công bố liên quan đến năng lượng mặt trời đã tăng 678%. Con số này đạt đỉnh vào năm 2012, với 2.691 bằng sáng chế quốc tế. Báo cáo toàn cầu về đầu tư năng lượng tái tạo 2019 cho thấy, năm 2009 mới chỉ có 25 Gigawatt (GW) công suất năng lượng mặt trời thì đến giai đoạn 2010-2019, đã tăng lên 638 GW. Trước đó, công nghệ pin nhiên liệu luôn chiếm ưu thế, đạt đỉnh vào đầu năm 2008. Nhưng kể từ đó, số lượng bằng sáng chế được công bố trong lĩnh vực pin nhiên liệu đã giảm dần, năm 2019, đơn xin cấp bằng sáng chế quốc tế cho công nghệ pin nhiên liệu chỉ chiếm 19% của công nghệ năng lượng tái tạo.
Số lượng các ứng dụng bằng sáng chế quốc tế được công bố cho năng lượng gió đã có sự dao động đáng kể, xu hướng chung là tăng trưởng. Năm 2019, các sáng chế trong lĩnh vực này chiếm 28% lĩnh vực năng lượng tái tạo. Trong khi đó, các bằng sáng chế quốc tế liên quan đến năng lượng địa nhiệt có tốc độ tăng trưởng thấp và chỉ chiếm 1,4%.
Bảng 2. Số sáng chế trong lĩnh vực năng lượng tái tạo chia theo lĩnh vực.
|
Năm công nhận sáng chế
|
Năng lượng Mặt trời
|
Pin nhiên liệu
|
Năng lượng gió
|
Địa nhiệt
|
|
2002
|
218
|
488
|
120
|
5
|
|
2003
|
239
|
640
|
194
|
11
|
|
2004
|
252
|
696
|
170
|
5
|
|
2005
|
403
|
902
|
148
|
11
|
|
2006
|
526
|
971
|
193
|
11
|
|
2007
|
722
|
1.045
|
263
|
18
|
|
2008
|
997
|
1.173
|
385
|
20
|
|
2009
|
1.536
|
976
|
530
|
48
|
|
2010
|
2.026
|
834
|
767
|
35
|
|
2011
|
2.026
|
854
|
848
|
48
|
|
2012
|
2.691
|
883
|
914
|
53
|
|
2013
|
2.465
|
921
|
875
|
47
|
|
2014
|
1.846
|
949
|
714
|
47
|
|
2015
|
1.290
|
819
|
608
|
35
|
|
2016
|
1.296
|
647
|
508
|
26
|
|
2017
|
1.374
|
577
|
619
|
36
|
|
2018
|
1.363
|
571
|
713
|
42
|
|
2019
|
1.479
|
537
|
807
|
40
|
Nguồn: WIPO.
So sánh giữa các quốc gia
Dựa trên phân tích này, trong giai đoạn 2010 đến 2019, chúng ta có thể thấy rằng, Nhật Bản đứng đầu tổng số đơn xin cấp bằng sáng chế cho năng lượng tái tạo nói chung và cho công nghệ pin mặt trời, pin nhiên liệu nói riêng. Hoa Kỳ xếp hạng cao nhất về công nghệ địa nhiệt. Đan Mạch xếp hàng đầu về năng lượng gió, tiếp theo là Đức. Tuy nhiên, nếu chúng ta nhìn vào nửa sau của giai đoạn này, bức tranh có phần khác biệt. Trong khi Nhật Bản vẫn dẫn đầu với tổng số 3.114 bằng sáng chế quốc tế được công bố về năng lượng tái tạo; Hoa Kỳ vẫn đứng thứ hai với 2.247, Trung Quốc đã tăng lên vị trí thứ ba với 1.522 (bảng 3). Trong tổng số các ứng dụng được công bố từ Trung Quốc, 1.115 thuộc lĩnh vực công nghệ năng lượng mặt trời (năm 2017, Trung Quốc đã trở thành quốc gia đầu tiên vượt qua 100 GW năng lượng mặt trời, mục tiêu của quốc gia này là đạt 1.330 GW vào năm 2050).
Bảng 3. Số sáng chế trong lĩnh vực nưng lượng tái tạo theo quốc gia.
|
2010-2019
|
|
Quốc gia
|
Sáng chế về năng lượng tái tạo
|
Năng lượng mặt trời
|
Pin nhiên liệu
|
Năng lượng gió
|
Địa nhiệt
|
|
Japan
|
9.394
|
5.360
|
3.292
|
702
|
40
|
|
U.S
|
6.300
|
3.876
|
1.391
|
927
|
106
|
|
Germany
|
3.684
|
1.534
|
813
|
1.309
|
28
|
|
Republic of Korea
|
2.695
|
1.803
|
506
|
360
|
26
|
|
China
|
2.659
|
1.892
|
189
|
555
|
23
|
|
Denmark
|
1.495
|
52
|
81
|
1.358
|
4
|
|
France
|
1.226
|
660
|
348
|
184
|
34
|
|
U.K.
|
709
|
208
|
271
|
218
|
12
|
|
Spain
|
678
|
341
|
29
|
300
|
8
|
|
Italy
|
509
|
316
|
57
|
123
|
13
|
Nguồn: WIPO.
Tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo là chìa khóa để hạn chế sự nóng lên toàn cầu. Theo Ủy ban Liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC) của Liên hợp quốc, để thực hiện mục tiêu hạn chế sự gia tăng 1,5oC nhiệt độ toàn cầu vào cuối thế kỷ, năng lượng tái tạo cần phải cung cấp 70-85% lượng điện vào năm 2050. Từ dữ liệu sáng chế về năng lượng tái tạo, trong những năm tới, chúng ta hy vọng sẽ thấy hiệu quả tích cực trong thực tế từ các sáng chế này.
Thu Phương (Theo Tạp chí WIPO số 3/2020)