Quy định của CAAC được ban hành trong bối cảnh thế giới liên tiếp ghi nhận nhiều vụ sự cố hàng không nghiêm trọng có liên quan đến pin sạc dự phòng. Chỉ riêng năm 2024, Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) báo cáo trung bình 3 vụ pin lithium quá nhiệt xảy ra mỗi hai tuần trên máy bay, tăng mạnh so với năm 2018. Tình trạng này càng trở nên đáng lo ngại khi bước sang năm 2025, một máy bay của Hãng Air Busan (Hàn Quốc) đã bốc cháy giữa không trung, nghi do sự cố pin. Trong một trường hợp khác, chuyến bay của Hong Kong Airlines cũng buộc phải hạ cánh khẩn cấp do khói bốc lên từ khoang hành lý xách tay, nơi chứa sạc dự phòng.
Ký hiệu CCC trên pin dự phòng được phép mang lên máy bay tại Trung Quốc.
Trung Quốc, nơi được mệnh danh là “công xưởng pin của thế giới”, từ lâu đã triển khai hệ thống kiểm soát chất lượng sản phẩm thông qua chứng nhận 3C, vốn được áp dụng bắt buộc từ năm 2003. Riêng với pin lithium và sạc dự phòng, nhóm sản phẩm này chính thức được đưa vào diện bắt buộc phải có chứng nhận 3C từ tháng 08/2023. Theo lộ trình, đến tháng 08/2024, các sản phẩm không đạt chuẩn sẽ bị cấm lưu hành, nhập khẩu và buôn bán trong nước. Và tới ngày 28/06/2025, CAAC tiến thêm một bước nữa, yêu cầu các thiết bị không có 3C cũng không được phép mang lên máy bay. Chứng nhận 3C dựa trên tiêu chuẩn kỹ thuật GB 31241 - một chuẩn an toàn quốc gia cho pin lithium tại Trung Quốc, yêu cầu kiểm tra nghiêm ngặt các yếu tố như quá nhiệt, đo rung, áp suất, rò điện và sụt áp. Tiêu chuẩn này tương thích với khung kiểm định quốc tế UN38.3, giúp đảm bảo mức độ an toàn cao nhất trong quá trình sử dụng và vận chuyển.
Không chỉ là vấn đề quản lý sản phẩm, quy định mới của Trung Quốc còn đặt ra thách thức cho cả chuỗi cung ứng và người tiêu dùng. Nhiều thương hiệu lớn như Anker, Romoss hay Baseus đã buộc phải thu hồi hàng trăm nghìn thiết bị do không đạt chuẩn hoặc có nguy cơ gây cháy nổ. Riêng Anker đã thu hồi hơn 1,1 triệu thiết bị PowerCore 10000, trong khi Romoss thu hồi gần 500.000 sản phẩm dòng PAC20. Một số nhà sản xuất nội địa cũng đã bị đình chỉ hoặc thu hồi chứng nhận 3C vì không đáp ứng yêu cầu kiểm định chất lượng.
Song song với việc siết quy chuẩn kỹ thuật, CAAC cùng các cơ quan liên quan triển khai nhiều biện pháp hỗ trợ hành khách tại sân bay, bao gồm việc bố trí khu vực lưu giữ pin không đạt chuẩn miễn phí trong vòng 7 ngày, hoặc hỗ trợ gửi hàng về địa chỉ trong nước. Một số sân bay lớn như Trùng Khánh, Quảng Châu, Thượng Hải cũng tăng cường phát thông báo, bảng điện tử cảnh báo rủi ro cháy nổ từ sạc dự phòng không đạt chuẩn.
Đối với hành khách, đặc biệt là du khách quốc tế di chuyển trong hoặc từ Trung Quốc, việc không nắm rõ quy định mới có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng: bị tịch thu thiết bị, chậm trễ chuyến bay, thậm chí bị từ chối lên máy bay. Những người mua sắm pin qua các nền tảng thương mại điện tử hoặc mang pin từ nước ngoài về Trung Quốc càng cần cẩn trọng. Cục Quản lý Thị trường Trung Quốc hiện cho phép tra cứu số lô, mã sản phẩm bị thu hồi trực tuyến, hỗ trợ người dùng kiểm tra thiết bị trước hành trình. Đối với nhà sản xuất và các nền tảng thương mại điện tử, yêu cầu chứng nhận 3C là điều kiện tiên quyết để tiếp cận thị trường tiêu dùng Trung Quốc - nơi có gần 1,4 tỷ dân và 730 triệu lượt bay nội địa mỗi năm. Những doanh nghiệp muốn duy trì hoạt động sẽ buộc phải đầu tư vào hệ thống kiểm định chất lượng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm và minh bạch thông tin công khai tới người tiêu dùng.
Giới chuyên gia nhận định, việc Trung Quốc đi đầu trong việc siết quy định quản lý pin lithium có thể tạo thành một tiền lệ toàn cầu. Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) đang xem xét cập nhật các hướng dẫn liên quan đến vận chuyển pin lithium trong năm 2025. Một số quốc gia châu Á như Hàn Quốc, Singapore, cùng Đài Loan và đặc khu Hồng Kông (Trung Quốc) đã ra lệnh cấm sử dụng sạc dự phòng trong cabin máy bay, yêu cầu để thiết bị trong tầm nhìn và không sử dụng trong suốt chuyến bay. Bài học từ Trung Quốc cho thấy, bảo đảm an toàn hàng không không thể tách rời việc chuẩn hóa chất lượng sản phẩm công nghệ dân dụng. Với việc pin lithium ngày càng phổ biến trong các thiết bị điện tử di động, việc quy định kiểm định nghiêm ngặt như 3C không chỉ là hành động kỹ thuật mà còn là chiến lược lâu dài nhằm bảo vệ người dùng và duy trì trật tự vận hành của hệ thống hàng không hiện đại. Đây có thể là bước khởi đầu cho xu hướng toàn cầu trong quản lý rủi ro công nghệ trong ngành hàng không và logistics, khi thiết bị nhỏ bé như sạc dự phòng cũng có thể trở thành mối đe dọa lớn nếu không được kiểm soát đúng cách.
NMK