Bệnh tiểu đường có xu hướng ngày càng gia tăng
Bệnh tiểu đường được chia làm ba loại chính sau: 1) Tiểu đường tuýp 1 (còn gọi là đái tháo đường phụ thuộc insulin): cơ thể ngừng sản xuất insulin hoặc lượng insulin được sản xuất quá ít không đủ để điều hòa lượng glucose có trong máu. Thường gặp ở trẻ em hoặc thiếu niên. 2) Tiểu đường tuýp 2: là một chứng bệnh mạn tính phát triển khi tuyến tụy không sản xuất đủ insulin hoặc khi các mô trong cơ thể không thể sử dụng insulin một cách bình thường. Tiểu đường tuýp 2 rất phổ biến (chiếm trên 90% số trường hợp mắc bệnh), thường gặp ở người trên 40 tuổi trong đó người bị bệnh tiểu đường thường dễ bị một số bệnh đi kèm như tăng huyết áp, đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, đục thuỷ tinh thể... và thường có tuổi thọ ngắn hơn những người khác. 3) Tiểu đường thai kỳ: đây là một tình trạng rối loại dung nạp glucose trong quá trình mang thai. Bệnh này làm tăng đường huyết trong thai nhi dẫn đến nguy cơ gây sảy thai, thai lưu, dị tật…
Theo thời gian, bệnh tiểu đường có thể dẫn đến mù lòa, suy thận và tổn thương thần kinh. Tiểu đường cũng là một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy quá trình hình thành xơ vữa động mạch, dẫn đến đột quỵ, tim mạch. Các biến chứng mãn tính xảy ra sớm hay muộn, nặng hay nhẹ rất khác biệt ở từng bệnh nhân. Nhưng nói chung, nếu kiểm soát tốt đường huyết, chúng ta có thể ngăn ngừa hoặc làm chậm hay nhẹ đi các biến chứng mãn tính của bệnh tiểu đường.
Tiểu đường là một bệnh mãn tính gây ra do thiếu insulin ở các mức độ khác nhau, hoặc kháng insulin. Khi đường huyết tăng và nếu vượt quá ngưỡng thì có hiện tượng xuất hiện đường niệu (nước tiểu có đường). Điều đáng lo ngại là tỷ lệ người tiền tiểu đường chiếm tới hơn 10% dân số, nếu không được phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời thì trong thời gian ngắn sẽ phát triển thành bệnh.
Sử dụng nguồn dược liệu để hỗ trợ điều trị bệnh
Xu hướng sử dụng nguồn dược liệu tự nhiên nói chung, đặc biệt là các hợp chất thiên nhiên có nguồn gốc từ thực vật để chữa trị một số bệnh nhiệt đới và những bệnh hiểm nghèo đã và đang là mối quan tâm không chỉ của ngành dược trong nước mà còn của các nước trong khu vực và thế giới. Mặc dù đã có nhiều thuốc điều trị bệnh tiểu đường được phát hiện, tuy nhiên, bệnh tiểu đường và các bệnh liên quan tiếp tục là một vấn đề lớn. Nhiều cây thuốc bản địa đã được phát hiện có tác dụng làm hạ đường huyết.
Cây khổ qua (Momordica charantia) thuộc họ Bầu bí (Cucurbitaceae) là một loài cây được trồng rất phổ biến ở Việt Nam và nhiều nơi trên thế giới. Quả khổ qua từ lâu đã được sử dụng trong y học dân tộc để chữa đái tháo đường, làm thuốc mát, chữa ho, sốt, đái dắt, đái buốt, bệnh phù thũng do gan nhiệt... Thìa canh (Gymnema sylvestre) được sử dụng rộng dãi như là một loại thảo dược chuyên trị bệnh tiểu đường trên 2.000 năm ở Ấn Độ. Địa hoàng (Rehmannia glutinosa) có vị ngọt, đắng, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, mát máu. Sinh địa hoàng (củ địa hoàng khô) có vị ngọt, tính hàn, có tác dụng tư âm dưỡng huyết. Thục địa hoàng (địa hoàng đã được luộc chín) có vị ngọt, mùi thơm, tính hơi ôn, có tác dụng nuôi thận, bổ tụy. Địa hoàng đã được nhiều chuyên gia sử dụng trong các bài thuốc hạ đường huyết. Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu trong nước và trên thế giới về tác dụng hạ đường huyết của 3 loài dược liệu trên nhưng đó chỉ là những công trình nghiên cứu riêng lẻ về từng loài dược liệu.
Sau 2 năm nghiên cứu (2020-2021), dự án: Hoàn thiện quy trình công nghệ chiết xuất và thử nghiệm sản xuất viên nang cứng hỗ trợ điều trị tiểu đường từ loài khổ qua, thìa canh và địa hoàng đã đạt được một số kết quả: Xây dựng tiêu chí đánh giá chất lượng 3 loại dược liệu đầu vào gồm khổ qua, thìa canh và địa hoàng; Hoàn thiện quy trình chiết xuất 3 loại dược liệu (quy mô 100 kg dược liệu khô/mẻ) với hiệu suất ổn định, an toàn và thân thiện với môi trường; Phân lập và xác định cấu trúc 6 chất chính làm chất chỉ thị cho việc đánh giá chất lượng của cao chiết (2 chất/dược liệu); Nghiên cứu tỷ lệ phối trộn 3 loại cao chiết khổ qua, thìa canh và địa hoàng với tỷ lệ 1:2:1 về khối lượng cho tác dụng hạ đường huyết cao nhất; Đánh giá độ an toàn và tác dụng hạ đường huyết in vivo: kết quả thử độc cấp cho thấy sản phẩm không gây độc với động vật thử nghiệm. Kết quả thử độc bán trường diễn cho thấy sản phẩm an toàn với mức liều thử nghiệm 200 và 600 mg/kgP/ngày trên chuột cống trắng; Xây dựng thành công TCCS của chế phẩm theo tiêu chí làm nguyên liệu bào chế thuốc đông y và sản xuất 100 kg cao bán thành phẩm đạt tiêu chuẩn cơ sở theo quy trình công nghệ đã nghiên cứu; Sản xuất thành công 200.000 viên nang cứng hỗ trợ điều trị tiểu đường Gluco CB-VHL; Nghiên cứu độ ổn định của viên nang cứng hỗ trợ điều trị tiểu đường Gluco CB-VHL theo phương pháp lão hóa cấp tốc (viên nang đạt độ ổn định trong 6 tháng ở điều kiện nhiệt độ 40±20C, độ ẩm không khí 75±5% và tuổi thọ của thuốc tối thiểu 18 tháng ở điều kiện thường)…
Với những kết quả đã đạt được, dự án nêu trên đã được Hội đồng khoa học của VAST đánh giá đạt loại Xuất sắc. Đặc biệt, Gluco CB-VHL là sự kết hợp nghiên cứu giữa nhà khoa học và doanh nghiệp gồm nhóm nghiên cứu của Phòng Nghiên cứu cấu trúc (Viện Hóa sinh biển) và Công ty TNHH Thương mại KH&CN Thành Công. Sản phẩm được chứng minh có tác dụng hạ đường huyết hiệu quả: giảm hấp thu Glucose ở ruột; tăng sản xuất và hoạt tính Insulin của tuyến tụy; tăng men sử dụng đường ở mô, cơ; tăng thải Cholesterol, giảm mỡ máu, từ đó giúp hạ và ổn định đường huyết, hạ HbA1c về ngưỡng an toàn, đồng thời ngăn ngừa các biến chứng của tiểu đường hiệu quả không gây hạ đường huyết quá mức và không ảnh hưởng đến chức năng gan, thận.