Phòng thí nghiệm đạt chuẩn thí nghiệm và hiệu chuẩn - nhu cầu tất yếu
Phát biểu khai mạc hội thảo, Trưởng ban KH&CN ĐHQGHN Vũ Văn Tích cho biết, hội thảo được tổ chức với mục tiêu tăng cường kết nối và hỗ trợ từ các cơ quan quản lý nhà nước với các phòng thí nghiệm về tiêu chuẩn thí nghiệm và hiệu chuẩn. Đồng thời, đây cũng là dịp để các đơn vị trao đổi về khó khăn, vướng mắc trong triển khai hồ sơ đăng ký công nhận và định hướng giải pháp đầu tư và triển khai. Bên cạnh chức năng đào tạo, nghiên cứu, các trường đại học được phép thực hiện các dịch vụ theo Quyết định số 2099/QĐ-TTg ngày 27/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ ban hành danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ KH&CN. Trưởng ban Vũ Văn Tích mong muốn, hội thảo sẽ kết nối các đơn vị tổ chức đánh giá sự phù hợp và các phòng thí nghiệm ở ĐHQGHN để khai thác tiềm năng phát triển dịch vụ KH&CN.
Ông Nghiêm Thanh Hải - Phó Vụ trưởng Vụ Đánh giá hợp chuẩn và hợp quy, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đánh giá, việc phát triển thành công các phòng thí nghiệm đạt chuẩn kiểm định vừa là nhiệm vụ chính trị, phục vụ nhu cầu đời sống, xã hội, góp phần hội nhập quốc tế trong hoạt động kiểm định chất lượng sản phẩm, vừa góp phần làm tăng cường giá trị gia tăng trong hoạt động KH&CN. Ông Nghiêm Thanh Hải nhấn mạnh, các trường đại học cần chú trọng hoạt động đầu tư phòng thí nghiệm đạt chuẩn kiểm định, đầu tư theo dây chuyền. Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng có hệ thống các phòng thí nghiệm chuẩn thí nghiệm và hiệu chuẩn ở nhiều lĩnh vực có thể hỗ trợ mô hình cho ĐHQGHN.
Tại hội thảo, đại diện các cơ quan quản lý nhà nước về tiêu chuẩn thí nghiệm/hiệu chuẩn, cùng đại diện các đơn vị tổ chức đánh giá sự phù hợp đã hướng dẫn quy trình, thủ tục, điều kiện đăng ký phòng thí nghiệm đạt chuẩn VILAS; Quy trình, thủ tục, điều kiện đăng ký đạt tiêu chuẩn GLP cho phòng thí nghiệm trong lĩnh vực Dược phẩm. Đại diện các đơn vị thành viên và trực thuộc ĐHQGHN đã chia sẻ kinh nghiệm và định hướng phát triển phòng thí nghiệm từng bước đạt chuẩn VILAS, VIMCERTS, GLP…
Đại diện các phòng thí nghiệm ở ĐHQGHN bày tỏ mong muốn về nhu cầu phát triển các phòng thí nghiệm này đạt các chứng chỉ VILAS, VIMCERTS, GLP. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai đã gặp phải không ít khó khăn như: diện tích mặt bằng chưa đủ đáp ứng tiêu chuẩn VILAS và VIMCERTS; cán bộ giảng dạy và nghiên cứu chưa bố trí đủ thời gian để làm nhiệm vụ đáp ứng yêu cầu kiểm định; các phòng thí nghiệm được thiết kế theo yêu cầu nghiên cứu và giảng dạy nên chưa đáp ứng tiêu chuẩn của phòng thí nghiệm phân tích, kiểm chuẩn; các vướng mắc trong phân bổ vị trí việc làm, định biên nhân sự cố định cho phòng thí nghiệm… Lãnh đạo các đơn vị, các phòng thí nghiệm ở ĐHQGHN cũng bày tỏ mong muốn sớm có tư cách pháp nhân, bổ sung định biên nhân lực để triển khai các dịch vụ KH&CN.
Kết nối hợp tác
Tại hội thảo, đại diện các cơ quan quản lý, tổ chức chuyên môn đã chia sẻ dưới góc độ pháp lý, chuyên môn và bày tỏ quan điểm sẵn sàng hỗ trợ, hợp tác để phát triển các phòng thí nghiệm ở ĐHQGHN đạt tiêu chuẩn thí nghiệm và hiệu chuẩn (VILAS, VIMCERTS, GLP).
Phó Giám đốc phụ trách Văn phòng Công nhận chất lượng (Bộ KH&CN) Đặng Quốc Quân đã trình bày một số nội dung liên quan đến quy trình, thủ tục, điều kiện đăng ký phòng thí nghiệm đạt chuẩn VILAS. Ông Đặng Quốc Quân cũng cam kết Văn phòng Công nhận chất lượng, Bộ KH&CN sẽ đồng hành, ủng hộ và hỗ trợ tối đa cho các phòng thí nghiệm ở ĐHQGHN trong việc lập hồ sơ đăng ký hiệu chuẩn.
Ông Tăng Quốc Hùng - chuyên gia Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế chia sẻ sơ bộ về quy trình, thủ tục, điều kiện đăng ký đạt tiêu chuẩn GLP cho phòng thí nghiệm trong lĩnh vực dược phẩm. Các hình thức đánh giá việc đáp ứng GLP của phòng thí nghiệm bao gồm: đánh giá lần đầu và đánh giá duy trì. Đánh giá lần đầu là đánh giá việc đáp ứng GLP để cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược hoặc đánh giá việc đáp ứng GLP của các cơ sở thử nghiệm không vì mục đích thương mại. Đánh giá duy trì là đánh giá việc duy trì đáp ứng GLP. Ông Tăng Quốc Hùng cũng bày tỏ sự đồng thuận cao trong việc phối hợp với ĐHQGHN nói chung và Trường Đại học Y Dược nói riêng nhằm hoàn thiện hồ sơ đăng ký đạt tiêu chuẩn GLP đối với các phòng thí nghiệm này.
Đề cập đến vấn đề hợp tác, Phó Tổng Giám đốc Vinacontrol Phan Văn Hùng cho biết, với các tiềm lực về KH&CN của ĐHQGHN, Vinacontrol nhận thấy tiềm năng hợp tác với các phòng thí nghiệm ở ĐHQGHN để phát triển thành công các dịch vụ KH&CN mà xã hội đang có nhu cầu. Đồng thời, Phó Tổng Giám đốc Vinacontrol bày tỏ mong muốn được hợp tác với ĐHQGHN trong việc hỗ trợ, phát triển phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn và hiệu chuẩn. Ông Phan Văn Hùng cũng cho biết, Tập đoàn này sẵn sàng lắng nghe các ý kiến, xem xét các kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học ĐHQGHN, tạo mạng lưới kết nối với các doanh nghiệp trong và ngoài nước để chuyển giao kết quả nghiên cứu.
Thúc đẩy hệ thống phòng thí nghiệm trong các lĩnh vực ở ĐHQGHN đạt tiêu chuẩn thí nghiệm và hiệu chuẩn
Phát biểu kết luận hội thảo, Phó Giám đốc ĐHQGHN Phạm Bảo Sơn cho biết, định hướng phát triển KH&CN ở ĐHQGHN là tiếp tục giữ vững thế mạnh nghiên cứu cơ bản, phát triển công bố quốc tế đỉnh cao, đồng thời tập trung cho hoạt động nghiên cứu ứng dụng, đổi mới sáng tạo, đưa sản phẩm nghiên cứu áp dụng vào thực tiễn. Chính vì thế, ĐHQGHN đã đưa ra những chính sách đầu tư vun cao, tập trung phát triển doanh nghiệp KH&CN, trong đó ưu tiên đầu tư phát triển các dịch vụ KH&CN đạt tiêu chuẩn kiểm định. Mặt khác, các phòng thí nghiệm phải phát huy tối đa hiệu quả, vừa thực hiện chức năng đào tạo, nghiên cứu, vừa triển khai các dịch vụ KH&CN theo tinh thần Quyết định số 2009/QĐ-TTg ngày 27/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ.
Phó Giám đốc Phạm Bảo Sơn nhấn mạnh, ĐHQGHN có thế mạnh về nhân lực KH&CN với số lượng đông đảo cán bộ khoa học, hệ thống nhóm nghiên cứu, phòng thí nghiệm trọng điểm trải đều trên nhiều lĩnh vực. Đồng thời, hoạt động nghiên cứu khoa học được đầu tư hệ thống hạ tầng, trang thiết bị hiện đại phục vụ đo lường và phân tích. Bên cạnh đó, việc ĐHQGHN chính thức chuyển trụ sở tới Hòa Lạc là lợi thế lớn để phát triển các phòng thí nghiệm theo các điều kiện kiểm định một cách hoàn thiện nhất.
Phó Giám đốc ĐHQGHN chia sẻ, trong thời gian tới, ĐHQGHN sẽ tăng cường một số hoạt động nhằm thúc đẩy hệ thống phòng thí nghiệm trong các lĩnh vực ở ĐHQGHN đạt tiêu chuẩn thí nghiệm và hiệu chuẩn. Phó Giám đốc đề nghị Ban KH&CN tiếp tục là đầu mối quy hoạch hệ thống phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn thí nghiệm và hiệu chuẩn, đồng thời đề xuất chủ trương đầu tư về hạ tầng trang thiết bị và cơ sở vật chất trên cơ sở quy hoạch phòng thí nghiệm từ các nguồn đầu tư công. Ngoài ra, Ban KH&CN chịu trách nhiệm là đầu mối làm việc với các đơn vị hỗ trợ, doanh nghiệp đối tác trong lĩnh vực tư vấn, cung cấp dịch vụ đánh giá sự phù hợp của hệ thống phòng thí nghiệm ở ĐHQGHN, đảm bảo khai thác hết tiềm năng, thế mạnh của các phòng thí nghiệm.
Phó Giám đốc Phạm Bảo Sơn yêu cầu các đơn vị cân đối chức năng của các phòng thí nghiệm, bố trí nguồn nhân lực phù hợp để khai thác hệ thống trang thiết bị đầu tư gắn với các hoạt động dịch vụ KH&CN. Đồng thời tăng cường phối hợp với Vinacontrol hình thành các phòng thí nghiệm liên kết có chức năng thực hiện các dịch vụ này và báo cáo ĐHQGHN. Phó Giám đốc ĐHQGHN cũng đề nghị Ban Tổ chức Cán bộ xem xét, nghiên cứu xây dựng quy định về chức năng, nhiệm vụ của hệ thống phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn kiểm định; giao Ban Quản lý các dự án tính toán các phương án thiết kế, xây dựng các phòng thí nghiệm tại Hòa Lạc với diện tích và công năng phù hợp nhu cầu sử dụng.
Minh Đăng