Kết quả thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh thời kỳ 2011-2020
Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh thời kỳ 2011-2020 và tầm nhìn đến năm 2050 (Chiến lược thời kỳ 2011-2020) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1393/QĐ-TTg ngày 29/09/2012. Theo đánh giá của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) thì việc thực hiện Chiến lược thời kỳ 2011-2020 đã đạt được một số kết quả nổi bật:
Một là, nhận thức của nhân dân, cộng đồng về vai trò, ý nghĩa của tăng trưởng xanh đã được nâng lên rõ rệt, từng bước thay đổi hành vi sản xuất, sinh hoạt và có nhiều hành động thiết thực đóng góp vào thực hiện tăng trưởng xanh; xuất hiện nhiều mô hình sản xuất và tiêu dùng tiết kiệm, an toàn, văn minh, mang đậm bản sắc dân tộc, hài hòa và thân thiện với thiên nhiên; cảnh quan, môi trường sống của người dân ngày càng thay đổi theo hướng tích cực hơn, đặc biệt tại các xã nông thôn mới.
Hai là, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế nhằm hiện thực hóa các mục tiêu tăng trưởng xanh đã đạt được nhiều kết quả nổi bật: có 8 bộ và 34 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ban hành Kế hoạch hành động để triển khai Chiến lược thời kỳ 2011-2020. Từ các Kế hoạch hành động này, nội dung tăng trưởng xanh đã được nghiên cứu, tích hợp vào nhiều Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, các luật, nghị định, thông tư trong từng lĩnh vực cụ thể, tạo hành lang pháp lý để thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp của Chiến lược thời kỳ 2011-2020.
Ba là, một số mục tiêu, nhiệm vụ, chỉ tiêu chính của Chiến lược thời kỳ 2011-2020 đã đạt được kết quả khả quan: các giải pháp giảm phát thải khí nhà kính được triển khai rộng rãi trong tất cả các lĩnh vực, lượng phát thải khí nhà kính trong các hoạt động năng lượng giảm 12,9% so với phương án phát triển bình thường; tiêu hao năng lượng tính trên GDP giảm bình quân 1,8%/năm; tỷ lệ doanh nghiệp công nghiệp có nhận thức về sản xuất sạch hơn đã tăng từ 28% năm 2010 lên 46,9% năm 2020; tỷ lệ che phủ rừng năm 2020 đạt 42%; dư nợ tín dụng xanh đạt gần 238 nghìn tỷ đồng năm 2018 (tăng 235% so với năm 2015).
Bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ KH&ĐT cũng khẳng định, việc thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2011-2020 vẫn tồn tại một số khó khăn như: nhận thức của các cấp chính quyền, người dân về vai trò, ý nghĩa của tăng trưởng xanh đã có những chuyển biến tích cực nhưng mới chỉ là bước đầu; chưa có sự phân biệt rõ ràng về khái niệm, mục tiêu, nhiệm vụ giữa chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh với các chiến lược khác có liên quan; một số giải pháp trong Chiến lược thời kỳ 2011-2020 còn chưa xác định được trọng tâm ưu tiên nên gặp khó khăn trong triển khai, theo dõi, giám sát và đánh giá.
Như vậy, cần phải xây dựng Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh trong giai đoạn mới để thay thế Chiến lược thời kỳ 2011-2020 đã hết hiệu lực, đồng thời khắc phục những tồn tại, hạn chế trong giai đoạn trước. Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được ban hành sẽ góp phần thực hiện các định hướng của Đảng về phát triển kinh tế - xã hội cũng như thực hiện các cam kết, thỏa thuận quốc tế của Việt Nam.
Mục tiêu và điểm mới của Chiến lược tăng trưởng xanh trong giai đoạn tới
Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Bộ KH&ĐT soạn thảo đang trình Thủ tướng Chính phủ ban hành hướng đến một số mục tiêu cụ thể:
Thứ nhất, xác định được các định hướng mang tính chiến lược, các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể để thúc đẩy tăng trưởng xanh; tạo cơ sở để huy động, cân đối, phân bổ, sử dụng có hiệu quả nguồn lực trong và ngoài nước thực hiện các chương trình, đề án, dự án xanh, phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam và đáp ứng lộ trình giảm phát thải; là cơ sở để tích hợp tăng trưởng xanh vào quá trình xây dựng cơ chế, chính sách và hoạt động quản lý của các cơ quan nhà nước.
Hội nghị tham vấn các bộ, ngành, cơ quan, các tổ chức quốc tế và đối tác phát triển về xây dựng Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045, hướng tới 2050 (ảnh: baodautu.vn).
Thứ hai, tiếp tục nâng cao nhận thức của cả hệ thống chính trị và người dân về vai trò, vị trí của tăng trưởng xanh; từ đó thay đổi hành vi trong quản lý, sản xuất, lối sống nhằm thúc đẩy tăng trưởng xanh.
Thứ ba, góp phần thực hiện các Nghị quyết, Kết luận của Đảng và Nhà nước Việt Nam; thực hiện các thỏa thuận, cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia.
Tại Tờ trình về phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ KH&ĐT cho biết, ngoài việc tiếp tục kế thừa có chọn lọc những kết quả đã đạt được trong giai đoạn 2011-2020, Dự thảo Chiến lược giai đoạn 2021-2030 tập trung vào điều chỉnh, bổ sung một số nội dung mới nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế đồng thời cập nhật theo quan điểm, mục tiêu xây dựng Chiến lược Cụ thể là:
Một là, mở rộng độ bao phủ; bổ sung nhiều quan điểm, mục tiêu, nội dung mới so với Chiến lược giai đoạn trước như khoa học công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, văn hóa, y tế, giáo dục, bình đẳng trong tiếp cận cơ hội và thụ hưởng thành quả tăng trưởng... để đảm bảo thực hiện “mục tiêu kép”: vừa đảm bảo tăng trưởng xanh, vừa thúc đẩy tăng trưởng bao trùm và xây dựng xã hội Việt Nam nhân văn, không ai bị bỏ lại phía sau.
Hai là, các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ và giải pháp của Chiến lược được tính toán, đề xuất trên cơ sở nhiều phương pháp định lượng, kết hợp các mô hình kinh tế lượng, mô hình cân bằng tổng thể, các mô hình ngành trong xây dựng các kịch bản tăng trưởng xanh cho tổng thể nền kinh tế và từng ngành ưu tiên, phân tích chi phí - lợi ích và đánh giá tác động kinh tế - xã hội của Chiến lược; cập nhật những yếu tố ảnh hưởng mới; đảm bảo tính đồng bộ và tương hỗ với các Mục tiêu Phát triển bền vững 2030 và Thỏa thuận Paris về giảm phát thải khí nhà kính. Công tác theo dõi, đánh giá và chế độ báo cáo được đảm bảo tính khả thi dựa trên những mục tiêu, chỉ tiêu định lượng (đã xác định được phương pháp tính toán và cơ quan theo dõi, thống kê).
Ba là, kết cấu của Chiến lược đã có sự điều chỉnh để hạn chế chồng chéo và tăng mức độ cụ thể, tạo thuận lợi cho tra cứu, triển khai, theo dõi và đánh giá: mục tiêu cụ thể được kết cấu thành 4 nhóm (nhóm chỉ tiêu tổng hợp; các nhóm chỉ tiêu về xanh hóa các ngành kinh tế, xanh hóa lối sống và nâng cao chất lượng sống, đảm bảo tính bình đẳng). Các giải pháp được chia theo 2 nhóm: giải pháp có tính xuyên suốt và giải pháp theo ngành ưu tiên.
Bốn là, tổ chức bộ máy chỉ đạo, điều hành thực hiện Chiến lược được đề xuất kiện toàn theo hướng thành lập Ban chỉ đạo quốc gia về tăng trưởng xanh ở Trung ương và Ban chỉ đạo tăng trưởng xanh ở cấp tỉnh.
HVC