Ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch
Tính đến ngày 21/5/2021, sau khoảng một năm rưỡi đại dịch diễn ra, 10 quốc gia ASEAN đã có 3.776.442 ca nhiễm, trong đó có 74.782 người tử vong. Tất cả các thành viên ASEAN đều bị tác động nghiêm trọng bởi đại dịch trên các mặt kinh tế, xã hội và dân sinh. Về mặt kinh tế, đại dịch ảnh hưởng nặng nề đến nhiều ngành sản xuất và dịch vụ, gây “đóng băng” ngành du lịch, chuỗi cung ứng sản xuất và cung ứng lao động. Về mặt xã hội, đại dịch gây nên bất ổn xã hội, khủng hoảng y tế công cộng, gây hoang mang và đe doạ sự bình yên của cuộc sống. Về mặt dân sinh, đại dịch làm cho cuộc sống của người dân bị đảo lộn, thu nhập giảm sút, một bộ phận dân số rơi vào cảnh thất nghiệp và đói nghèo.
Kinh tế khu vực ASEAN đối mặt với suy thoái nặng nề khi tăng trưởng kinh tế của ASEAN năm 2020 sụt giảm mạnh, từ 4,6% trong năm 2019 xuống -4,2%. Những quốc gia có mức sụt giảm kinh tế sâu như Singapore (-6,1%), Thái Lan (-6,8%), Philippines (-7,6%). Ngay khi đại dịch Covid-19 xuất hiện, ASEAN đã có một loạt hành động ứng phó kịp thời. Ngày 3/2/2020, chỉ 4 ngày sau khi Trung Quốc thông báo cho WHO về Covid-19 thì Ban Y tế của Ban Thư ký ASEAN đã thông báo cho các quan chức y tế cấp cao của tổ chức này về loại virus mới. ASEAN sớm có Tuyên bố Chủ tịch về ứng phó chung của ASEAN đối với Covid-19 vào ngày 14/2/2010.
Tại buổi tọa đàm, các đại biểu tham dự đã chia sẻ những thông tin phản ánh tác động nghiêm trọng của đại dịch Covid-19 lên các quốc gia ASEAN trên các phương diện kinh tế, xã hội, an sinh; đánh giá hiệu quả của các giải pháp chung mà cộng đồng ASEAN thực hiện để ứng phó với đại dịch; phân tích bài học kinh nghiệm của những quốc gia thành công trong kiểm soát dịch bệnh; khẳng định vai trò quan trọng của sự đoàn kết, hợp tác và những chương trình hành động cấp khu vực ASEAN để đẩy lùi Covid-19 và xây dựng kịch bản phát triển hậu đại dịch...
Muốn an toàn phải đoàn kết
GS.TS Phạm Quang Minh - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn khẳng định, củng cố và xây dựng lòng tin dựa trên sự minh bạch, tính trách nhiệm và vì người dân là chìa khóa giúp Việt Nam và các nước ASEAN chống lại đại dịch Covid-19 hiệu quả trong thời gian tới. Singapore là quốc gia có tỷ lệ xét nghiệm Covid-19 và tiêm chủng đạt mức cao nhất trong khu vực - một vũ khí để quốc gia này chống dịch hiệu quả. Theo ông Tan Weiming - Phó Đại sứ Singapore tại Việt Nam, Singapore đã thành công trong chống đại dịch Covid -19 nhờ một chiến lược thận trọng từ từ, gồm 3 giai đoạn, trong đó giai đoạn 1 là “tái mở cửa an toàn” (chỉ cho phép một số hoạt động); giai đoạn 2 là “quá độ an toàn” (cho phép tái mở cửa rộng hơn đối với các hoạt động xã hội và kinh tế) và giai đoạn 3 là “dân tộc an toàn” (tiến hành tiêm vaccine kết hợp với các biện pháp kiểm soát chặt chẽ nguồn lây, cho phép các hoạt động có chọn lọc diễn ra trong “trạng thái bình thường mới”).
Bà Caitlin Wiesen - Trưởng Đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam khẳng định: “Muốn an toàn phải đoàn kết”. Đây cũng là thông điệp mà các đại biểu tham dự thống nhất và chia sẻ cùng nhau tại Toạ đàm. Bà Caitlin Wiesen bày tỏ: “Tôi hy vọng rằng ASEAN từ trong đại dịch sẽ nổi lên mạnh mẽ hơn, chứ không phải yếu đi. Và tôi chắc chắn là UNDP sẽ tiếp tục ủng hộ Chính phủ Việt Nam và các quốc gia khác hiện thực hóa tầm nhìn đa phương và khu vực đã được vạch ra trong tháng 11 năm ngoái với vai trò chủ trì của Việt Nam”.
Tại buổi tọa đàm, các nhà khoa học khuyến nghị ASEAN cần hết sức thận trọng và nâng cao cảnh giác trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang có những diễn biến hết sức phức tạp. PGS.TS Nguyễn Huy Hoàng - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đông Nam Á nhấn mạnh: Chính phủ và nhân dân ASEAN cần nỗ lực và có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa, kêu gọi sự chung tay của cộng đồng để nhanh chóng tiêm chủng cho toàn dân, tiến tới đạt được miễn dịch cộng đồng... Điều quan trọng là chính phủ và người dân sẽ phải thích nghi với “trạng thái bình thường mới”, có kịch bản ứng phó với những tình huống xấu nhất có thể xảy ra, kiểm soát được rủi ro, tiêm vaccine trên diện rộng, tạo miễn dịch cộng đồng, hướng tới đạt mục tiêu kép là bảo vệ sức khoẻ và an toàn của người dân nhưng đồng thời cũng thiết lập lại sự ổn định xã hội, phục vụ mục tiêu tăng trưởng và phát triển kinh tế. Hơn lúc nào hết, ASEAN cần đoàn kết để cùng đồng lòng triển khai những giải pháp chung ở cấp độ khu vực, cùng chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, các nguồn lực cả vật chất và tinh thần để vượt qua Covid-19.
Nguyễn Thị Hiền