Những bước tiến đáng ghi nhận
Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Phạm Đức Long thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ công bố Quyết định về việc thành lập Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06 (nguồn: VGP/Nhật Bắc).
Thời gian qua, Việt Nam đã tập trung hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách liên quan đến khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, cải cách hành chính và Đề án 06. Quốc hội đã ban hành 4 luật và Nghị quyết số 193/2025/QH15 ngày 19/02/2025 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong các lĩnh vực này. Chính phủ cũng đã ban hành 32 nghị định và các bộ ban hành 34 thông tư theo thẩm quyền. Các cơ quan đã đơn giản hóa 379 trên tổng số 1.084 thủ tục hành chính, 63 địa phương đã ban hành nghị quyết miễn giảm phí, lệ phí cho người dân, doanh nghiệp khi thực hiện thủ tục hành chính.
Chuyển đổi số đang có những bước tiến đáng ghi nhận. Việt Nam đã chính thức thương mại hóa dịch vụ viễn thông 5G từ tháng 10/2024. Tốc độ Internet của Việt Nam năm 2024 đạt vị trí thứ 37 (tăng 7 bậc so với năm 2023) và thêm một tuyến cáp quang biển quốc tế đã được đưa vào hoạt động. Thương mại điện tử tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, đạt 28 tỷ USD trong năm 2024 (tăng 36%). Thanh toán không dùng tiền mặt được triển khai rộng rãi với tốc độ tăng trưởng bình quân hằng năm là 57%.
Ngành công nghiệp công nghệ thông tin và truyền thông cũng có sự phát triển khá, đạt 152 tỷ USD doanh thu trong năm 2024. Đặc biệt, công nghiệp bán dẫn đạt doanh thu 18,7 tỷ USD với 50 doanh nghiệp thiết kế vi mạch và đội ngũ hơn 6.000 kỹ sư. Doanh thu từ phần mềm và dịch vụ công nghệ thông tin cũng tăng mạnh, đạt 18 tỷ USD trong năm 2024. Việt Nam đang trở thành điểm đến hấp dẫn cho các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới, với nhiều tên tuổi lớn như Marvell (thiết kế chip), NVIDIA (nghiên cứu phát triển), SK Hynix (sản xuất bộ nhớ) đã và đang đầu tư, mở rộng hoạt động tại Việt Nam.
Chuyển đổi số là ưu tiên hàng đầu
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại Phiên họp (nguồn: Nhật Bắc).
Phát biểu tại Phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, cùng với Chương trình phát triển Chính phủ số, Việt Nam sẽ triển khai Chính phủ không giấy tờ và chỉ đạo, điều hành trên môi trường điện tử dựa vào dữ liệu. Trung tâm Dữ liệu quốc gia dự kiến hoạt động trong năm 2025. Thủ tướng lưu ý, các bộ/ngành, địa phương cần tự xây dựng cơ sở dữ liệu, sớm mở sàn giao dịch dữ liệu số và đẩy mạnh phát triển hệ thống truyền dẫn dữ liệu qua vệ tinh, cáp quang, băng thông rộng tốc độ cao. Các cơ quan cần đẩy mạnh cung cấp và nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến, gắn với sắp xếp đơn vị hành chính, đảm bảo không ách tắc công việc, chuyển dịch vụ công từ “xin” sang chủ động cung cấp cho người dân. Trong năm nay, công nghệ sinh trắc và nền tảng VNeID sẽ bắt buộc ứng dụng tại tất cả sân bay, bến cảng, cửa khẩu.
Các bộ/ngành cần cắt giảm thành phần hồ sơ với 324 thủ tục hành chính đã tích hợp trên tài khoản định danh điện tử trong quý 2. Các địa phương phải sớm hoàn thành số hóa dữ liệu hộ tịch, đất đai và đơn giản hóa 200 thủ tục hành chính. Bên cạnh đó, các cơ quan đẩy mạnh và phổ cập thanh toán không dùng tiền mặt theo lộ trình, cũng như tăng cường thu thuế điện tử, áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, đặc biệt là cho dịch vụ ăn uống và bán lẻ.
Theo Thủ tướng, cải cách hành chính và phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số gắn bó, thúc đẩy, hỗ trợ lẫn nhau. Đây là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu, “không làm không được”. Làm có trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải, không nửa vời, làm việc nào ra việc đó, làm việc nào dứt việc đó.
Nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới
Về các nhiệm vụ trọng tâm cần triển khai trong thời gian tới, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Phạm Đức Long đề nghị các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm sau:
Nhóm nhiệm vụ nâng cao nhận thức, đột phá về đổi mới tư duy, tập trung vào một số nhiệm vụ sau: Xây dựng văn bản quy định trách nhiệm người đứng đầu các cơ quan nhà nước trực tiếp phụ trách, lãnh đạo, chỉ đạo triển khai nhiệm vụ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của cơ quan, tổ chức; xây dựng, ban hành đề án đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ chuyển đổi số của cơ quan nhà nước, người đứng đầu và cán bộ, công chức, viên chức trong cơ quan nhà nước.
Nhóm nhiệm vụ về thể chế, tập trung vào một số nhiệm vụ sau: Sửa đổi một số quy định trong Luật Ngân sách nhà nước để có quy định riêng cho phù hợp với đặc thù và thông lệ quốc tế trong lập dự toán, quyết toán, tài trợ và sử dụng ngân sách nhà nước thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ; xây dựng đề án cơ chế thí điểm để doanh nghiệp thử nghiệm công nghệ mới có sự giám sát của Nhà nước, hoàn thiện chính sách miễn trừ trách nhiệm đối với doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong trường hợp thử nghiệm công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới mà có thiệt hại về kinh tế do nguyên nhân khách quan.
Nhóm nhiệm vụ về đầu tư, hoàn thiện hạ tầng cho khoa học, công nghệ, tập trung vào một số nhiệm vụ sau: Xây dựng Chương trình quốc gia phát triển công nghệ và công nghiệp chiến lược; xây dựng danh mục công nghệ chiến lược; xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ thành lập Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp chiến lược; ban hành chính sách hợp tác công tư để phát triển công nghệ chiến lược, hạ tầng và dịch vụ số, dữ liệu, cùng đào tạo nhân lực công nghệ số; xây dựng, đưa vào khai thác sử dụng 112 cơ sở dữ liệu quốc gia, Cơ sở dữ liệu chuyên ngành, đồng bộ dữ liệu về Trung tâm Dữ liệu quốc gia để xây dựng Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia, phục vụ chuyển đổi số quốc gia.
Nhóm nhiệm vụ về thu hút phát triển, trọng dụng nhân lực chất lượng cao, tập trung vào một số nhiệm vụ sau: Xây dựng đề án phát triển, trọng dụng nhân tài, nhân lực chất lượng cao, nhất là cán bộ chuyên gia đầu ngành phục vụ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đối số quốc gia để triển khai Chiến lược quốc gia về thu hút, trọng dụng nhân tài đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050; hướng dẫn về chính quyền điện tử, chính quyền số đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số; xây dựng hệ thống dữ liệu kết nối, liên thông giữa chính quyền địa phương cấp cơ sở (cấp xã), cấp tỉnh và liên thông với Trung ương.
Nhóm nhiệm vụ về đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo trong hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị, tập trung vào một số nhiệm vụ sau: Xây dựng Chương trình phát triển Chính phủ số; xây dựng kế hoạch nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình, cung cấp dịch vụ số mới được cá nhân hóa, dựa trên dữ liệu cho người dân và doanh nghiệp, cung cấp dịch vụ công không phụ thuộc địa giới hành chính; xây dựng trợ lý ảo hỗ trợ người dân, doanh nghiệp thực hiện dịch vụ công trực tuyến.
Nhóm nhiệm vụ về thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong doanh nghiệp, tập trung vào một số nhiệm vụ sau: Xây dựng đề án hình thành các doanh nghiệp công nghệ chiến lược quy mô lớn trong nước để phát triển hạ tầng số, nhân lực số, dữ liệu số, công nghệ chiến lược, an toàn an ninh mạng; xây dựng, cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ cho các doanh nghiệp công nghệ số thực hiện các nhiệm vụ trọng điểm về chuyển đổi số; xây dựng đề án chuyển đổi số doanh nghiệp vừa và nhỏ và hộ kinh doanh cá thể.
Nhóm nhiệm vụ về tăng cường hợp tác quốc tế trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số: Tập trung vào xây dựng đề án Việt Nam chủ động tham gia vào các tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế.
Nhóm nhiệm vụ giải pháp để thực hiện Chính phủ không giấy tờ, ký và giao dịch trên môi trường số: Các bộ/ngành thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện Chính phủ không giấy tờ, ký và giao dịch trên môi trường số.
Các bộ/ngành, địa phương: Ban hành bộ chỉ số phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành của bộ/ngành, địa phương trên môi trường điện tử; chuyển đổi số hoạt động chỉ đạo điều hành trực tuyến và dựa trên dữ liệu. Chuyển đổi toàn bộ các hoạt động quản lý nội bộ như: quản lý tài chính, quản lý nhân sự, quản lý điều hành lên môi trường điện tử bằng các hệ thống công nghệ thông tin; theo dõi nhiệm vụ nội bộ các cơ quan trên môi trường điện tử, tích hợp với hệ thống theo dõi nhiệm vụ của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao; 100% lãnh đạo các cấp sử dụng hệ thống công nghệ thông tin, chữ ký số để phê duyệt văn bản, hồ sơ điện tử; 100% lãnh đạo các cấp sử dụng hệ thống thông tin để theo dõi nhiệm vụ, quản lý, điều hành dựa trên dữ liệu; thực hiện xử lý văn bản, hồ sơ công việc toàn trình giữa các cấp hành chính.
Xuân Bình