Khoa học và công nghệ - Nòng cốt của quốc phòng
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại Hội nghị (nguồn: Giang Huy).
Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, thúc đẩy nghiên cứu và phát triển công nghệ quốc phòng đột phá sẽ phục vụ đắc lực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Bộ trưởng khẳng định, để đảm bảo an ninh quốc gia và thúc đẩy phát triển kinh tế, việc tăng cường tiềm lực KH&CN trong lĩnh vực quốc phòng có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Kinh tế vững mạnh là nền tảng cho quân đội hùng cường và sức mạnh quân sự là yếu tố then chốt để bảo vệ đất nước. Bộ trưởng nhận định, KH&CN chính là chìa khóa để nâng cao tiềm lực quốc phòng, vì vậy, đề nghị Bộ Quốc phòng đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, lấy phương châm “nghiên cứu để phát triển” làm kim chỉ nam, phấn đấu 20-30% nghiên cứu phục vụ dân sinh.
Đại tướng Phan Văn Giang - Bộ trưởng Bộ Quốc phòng nhấn mạnh, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng đặc biệt coi trọng đầu tư vào nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đây được xem là yếu tố then chốt để nâng cao sức mạnh bảo vệ Tổ quốc. Để thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 03-NQ/CP ngày 09/01/2025 của Chính phủ, Quân ủy Trung ương đã ban hành Nghị quyết khẳng định phát triển KH&CN là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu để xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại. Bộ Quốc phòng sau đó đã xây dựng kế hoạch hành động chi tiết và thành lập Ban Chỉ đạo Quân ủy Trung ương. Công tác nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo được triển khai đồng bộ, toàn diện trên mọi lĩnh vực, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong tình hình mới. Bộ trưởng Phan Văn Giang đề xuất, Bộ KH&CN xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ nhằm gắn kết và phát triển KH&CN quân sự, công nghệ quốc phòng với sự phát triển KH&CN và công nghiệp quốc gia, tạo ra sức mạnh tổng hợp cho đất nước.
Cải cách Luật Khoa học và Công nghệ - Bước tiến quan trọng
Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Luật KH&CN năm 2013 sắp tới sẽ được sửa đổi thành Luật Khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo, tập trung vào việc ứng dụng KH&CN vào đời sống. Luật mới sẽ có những thay đổi quan trọng như: miễn trừ trách nhiệm dân sự cho các dự án nghiên cứu không đạt kết quả, tiếp tục cấp ngân sách cho các nghiên cứu tiềm năng và ban hành bộ tiêu chí đánh giá kết quả hoạt động KH&CN. Đồng thời, cơ chế tự chủ sẽ được áp dụng, cho phép các cơ sở nghiên cứu chủ động hơn trong việc sử dụng ngân sách và Nhà nước vẫn quản lý mục tiêu, hiệu quả.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, để đột phá trong nghiên cứu khoa học, Bộ Quốc phòng cần tập trung đầu tư mạnh mẽ vào 2 trụ cột: nghiên cứu cơ bản; hạ tầng công nghệ hiện đại. Nghiên cứu cơ bản phải đóng vai trò nền tảng, định hướng cho các công nghệ tiên tiến, đòi hỏi việc hoạch định chiến lược rõ ràng và giao nhiệm vụ trọng điểm cho các đơn vị nghiên cứu. Hướng đầu tư vào các dự án quy mô lớn không chỉ giảm thiểu rủi ro mà còn tối ưu hóa hiệu quả, tạo ra những bước tiến mang tính đột phá. Hạ tầng nghiên cứu với các phòng thí nghiệm đạt chuẩn quốc tế là điều kiện tiên quyết để biến ý tưởng thành hiện thực.
Đầu tư hài hòa giữa nghiên cứu và thực tiễn
Song song đó, việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cần được ưu tiên hàng đầu. Chính sách đãi ngộ hấp dẫn sẽ thu hút và giữ chân nhân tài, đồng thời khơi dậy tiềm năng nghiên cứu tại các trường đại học. Để hoàn thiện hệ sinh thái sáng tạo, Quỹ phát triển KH&CN của doanh nghiệp sẽ được mở rộng, tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Điều này sẽ thúc đẩy sự tham gia tích cực của doanh nghiệp, góp phần đưa KH&CN trở thành động lực then chốt cho sự phát triển.
Bộ trưởng Bộ KH&CN cam kết hỗ trợ tối đa, chủ động xác định các công nghệ chiến lược quốc gia, đặt hàng các cơ sở nghiên cứu, trong đó có các đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng. Với thế mạnh là đơn vị nghiên KH&CN uy tín, Bộ Quốc phòng sẽ chịu trách nhiệm xác định các sản phẩm chiến lược quốc phòng. Sự phối hợp này sẽ tạo nên sức mạnh tổng hợp, thúc đẩy nghiên cứu và phát triển công nghệ đột phá, phục vụ đắc lực cho sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước. Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định, Bộ KH&CN luôn coi Bộ Quốc phòng là một đối tác lớn và tin cậy. Các định hướng chiến lược mới của Bộ KH&CN sẽ triển khai đầu tiên ở Bộ Quốc phòng.
Kết quả và triển vọng
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng (trái) nhận quà kỷ niệm của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang (phải) (nguồn: Giang Huy).
Theo báo cáo, thời gian qua, Chương trình phối hợp giữa hai Bộ đã đạt nhiều kết quả quan trọng. Cơ quan chức năng hai Bộ đã phối hợp chặt chẽ trong xây dựng, quản lý, triển khai các nhiệm vụ KH&CN đáp ứng nhu cầu cấp thiết phục vụ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu. Hằng năm, hai Bộ tổ chức tốt hội nghị đánh giá kết quả thực hiện chương trình phối hợp trong năm và xác định phương hướng nhiệm vụ năm tiếp theo.
Các cơ quan, đơn vị của Bộ Quốc phòng đã triển khai nhiều chương trình, dự án KH&CN trọng điểm cấp quốc gia, cấp Bộ Quốc phòng có quy mô lớn, độ phức tạp cao, hướng đến các sản phẩm mục tiêu đồng bộ. Các nhiệm vụ thuộc lĩnh vực khoa học và kỹ thuật quân sự hướng đến giải quyết các vấn đề cấp bách từ thực tiễn. Trong giai đoạn 2021-2024, nhiều chủng loại vũ khí trang bị kỹ thuật xuất phát từ kết quả nghiên cứu trong nước được đưa vào trang bị phục vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của quân đội, khẳng định bước tiến mạnh mẽ của khoa học quân sự và công nghiệp quốc phòng, cũng như hiệu quả chương trình phối hợp hoạt động KH&CN giữa hai Bộ.
Xuân Bình