Từ nhu cầu của doanh nghiệp
Hiện nay, các doanh nghiệp chế biến thủy sản trên địa bàn tỉnh Cà Mau có nhận thức tương đối tốt về việc xây dựng, áp dụng và chứng nhận hệ thống quản lý chất lượng theo nguyên tắc HACCP, ISO 22000, GMP, SSOP… Tuy nhiên, nhận thức của một số tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân sản xuất các sản phẩm đặc sản, đặc thù của tỉnh về NSCL còn hạn chế, dẫn đến việc xây dựng, áp dụng công cụ cải tiến NSCL còn nhiều hạn chế. Cà Mau hiện có 139 sản phẩm đặc sản, đặc thù của 65 tổ chức, doanh nghiệp đã được công nhận, nhưng chỉ có 07 tổ chức, doanh nghiệp được cấp chứng nhận hệ thống quản lý chất lượng theo nguyên tắc HACCP, ISO 22000:2018. Như vậy, số lượng tổ chức, doanh nghiệp cần phải xây dựng, áp dụng và chứng nhận hệ thống quản lý chất lượng, công cụ cải tiến NSCL trên địa bàn tỉnh còn rất nhiều. Do đó, nhu cầu cần được hỗ trợ xây dựng, áp dụng và chứng nhận các hệ thống quản lý, tiêu chuẩn, công cụ cải tiến nhằm nâng cao NSCL trên địa bàn tỉnh còn rất lớn.
Xu thế hội nhập hiện nay đòi hỏi mọi tổ chức, doanh nghiệp phải xây dựng, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng, công cụ cải tiến NSCL. Bên cạnh đó, với sự ra đời của Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đã làm gia tăng nhu cầu xây dựng, áp dụng và chứng nhận các hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến. Do vậy, việc xây dựng, áp dụng và chứng nhận các hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến (HACCP, ISO 22000:2018, VietGAP...) là một trong các tiêu chí quan trọng nhằm nâng hạng sản phẩm OCOP. Đặc biệt, việc xây dựng tiêu chuẩn nhằm nâng cao NSCL, giá trị, thương hiệu và khả năng cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước là xu hướng tất yếu để doanh nghiệp phát triển và hội nhập.
Đến việc triển khai các giải pháp hỗ trợ
Thực hiện Quyết định số 1322/QĐ-TTg ngày 31/08/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao NSCL sản phẩm, hàng hoá giai đoạn 2021-2030, Sở KH&CN Cà Mau đã ban hành Kế hoạch số 19/KH-SKHCN ngày 20/04/2021 triển khai “Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao NSCL dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo tỉnh Cà Mau giai đoạn 2021-2025” (Chương trình NSCL giai đoạn 2021-2025) và được UBND tỉnh Cà Mau phê duyệt tại Quyết định số 866/QĐ-UBND ngày 05/05/2021.
Mục tiêu quan trọng của Chương trình là tổ chức ít nhất 12 lớp đào tạo, tập huấn về NSCL, hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến, công cụ cải tiến NSCL…; tuyên truyền ít nhất 05 chuyên đề về các hoạt động liên quan đến NSCL trên báo, đài truyền hình địa phương; hỗ trợ ít nhất 50 lượt doanh nghiệp/hợp tác xã có sản phẩm, hàng hóa được chứng nhận phù hợp tiêu chuẩn quốc gia/tiêu chuẩn quốc tế (tập trung vào các sản phẩm, hàng hóa chủ lực, có thế mạnh của tỉnh)...
Để triển khai thành công Chương trình, Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đã đề xuất và được phê duyệt thực hiện nhiệm vụ “Hỗ trợ doanh nghiệp, tổ chức xây dựng áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng, công cụ cải tiến NSCL tiên tiến trên địa bàn tỉnh Cà Mau năm 2023” với mục tiêu chính gồm: Xây dựng 01 chuyên đề nhằm phổ biến các hoạt động liên quan đến NSCL trên Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Cà Mau; Tổ chức được 02 lớp đào tạo về NSCL cho tổ chức/doanh nghiệp; Hỗ trợ được 10 doanh nghiệp trở lên đạt chứng nhận hệ thống quản lý chất lượng, công cụ cải tiến NSCL cơ bản như: ISO 22000, ISO 9001, ISO 14001, VietGAP, HACCP, GMP, SSOP, HALAL…
Sau 2 năm triển khai nhiệm vụ, các cán bộ của Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đã hoàn thành các nội dung đề ra gồm:
Một là, đã phối hợp với Phòng Quản lý Chuyên ngành thuộc Sở KH&CN Cà Mau và Đài Phát thanh - Truyền hình Cà Mau xây dựng chuyên đề “Nâng cao hoạt động quản lý về tiêu chuẩn đo lường chất lượng”, trong có nội dung tuyên truyền về tiêu chuẩn HACCP trong việc hoàn thiện và nâng hạng các sản phẩm OCOP cho Hợp tác xã ba khía Đầm Dơi và Công ty TNHH MTV Nguyễn Gia Cà Mau. Chuyên đề đã tiếp cận được đông đảo đối tượng khán giả truyền hình trên địa bàn tỉnh Cà Mau cũng như trên cả nước, tuyên truyền hiệu quả lợi ích của việc xây dựng, áp dụng tiêu chuẩn HACCP trong nâng cao NSCL, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, góp phần nâng cao uy tín, vị thế của sản phẩm OCOP của tỉnh.
Hai là, đã tổ chức được 01 lớp tập huấn về áp dụng hệ thống quản lý chất lượng và những giải pháp để nâng cao NSCL cho các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Cà Mau. Việc áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng như: ISO 9001, ISO 22000, HACCP, GMP, SSOP… được xem là yếu tố quan trọng bên cạnh những giải pháp khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, giúp doanh nghiệp ổn định, nâng cao chất lượng sản phẩm, nâng cao năng suất, chi phí hợp lý; tăng thu nhập cho người lao động, nâng cao năng lực cạnh tranh, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Ba là, tổ chức 02 lớp đào tạo về nâng cao NSCL cho các tổ chức, doanh nghiệp có liên quan trên địa bàn về ây dựng, áp dụng công cụ cải tiến năng suất, chất lượng nhằm hướng dẫn các tổ chức, doanh nghiệp xây dựng, áp dụng công cụ cải tiến NSCL theo phương pháp 5S, giúp cải thiện hiệu suất làm việc, giảm lãng phí và chi phí, tạo môi trường làm việc sạch sẽ, ngăn nắp, xử lý công việc có hệ thống hơn, dễ áp dụng và phù hợp với mọi ngành nghề, dịch vụ; áp dụng GMP, SSOP và duy trì hệ thống quản lý chất lượng sau cấp giấy chứng nhận nhằm cập nhật kiến thức, thực hành xây dựng, áp dụng GMP, SSOP và hướng dẫn cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm trên địa bàn tỉnh duy trì hệ thống quản lý an toàn thực phẩm theo HACCP/ISO 22000.
Bốn là, cấp Giấy chứng nhận phù hợp tiêu chuẩn HACCP cho 05 tổ chức/doanh nghiệp với các sản phẩm như: ba khía muối, ba khía trộn sẵn, riêu ba khía, ba khía muối nước mắm, mắm tôm chua ngọt, rượu trắng, rượu nhàu, rượu đinh lăng, rượu đông trùng hạ thảo, rượu trái giác, rượu chuối, cá khô bổi, rượu nếp cẩm và rượu quý (tăng 01 tổ chức và 05 sản phẩm) so với kế hoạch; cấp Giấy chứng nhận phù hợp tiêu chuẩn ISO 22000:2018 cho 02 tổ chức, doanh nghiệp là Công ty TNHH Sản xuất Thương mại và Dịch vụ trà Thu Hà và Hợp tác xã Tân Phát Lợi); xây dựng và hoàn thiện bộ hồ sơ công bố tiêu chuẩn cơ sở cho 02 sản phẩm là gạo và rượu gạo của Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp thủy sản Đoàn Phát.
Việc thực hiện thành công nhiệm vụ nêu trên đã giúp nâng cao nhận thức, chuyên môn, nghiệp vụ về NSCL của người sản xuất; nâng tầm quản lý của cán bộ trong các tổ chức, doanh nghiệp. Các tổ chức/cá nhân được cấp giấy chứng nhận tham gia lớp đào tạo về NSCL đã có ý thức kiểm soát quá trình sản xuất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa; đảm bảo và minh bạch thông tin về chất lượng sản phẩm trước khi đến tay người tiêu dùng. Bên cạnh đó, các sản phẩm được cấp giấy chứng nhận về NSCL khi lưu thông trên thị trường sẽ thuận lợi hơn, qua đó góp phần nâng tầm thương hiệu, uy tín và vị thế trên thị trường. Đặc biệt, có 07 sản phẩm của các tổ chức, doanh nghiệp tham gia nhiệm vụ đã được Hội đồng chứng nhận OCOP tỉnh Cà Mau đánh giá và nâng hạng 4 sao, dẫn đến hiệu ứng ngày càng có nhiều cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp quan tâm đến việc xây dựng, áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng cũng như tiêu chuẩn, quy chuẩn trong sản xuất nhằm nâng cao NSCL của sản phẩm.
Phong Vũ - Mỹ Nguyễn