Giảm cân nhanh chóng bằng thuốc ngày càng phổ biến (nguồn: Depositphotos).
Thời gian gần đây, giảm cân nhanh chóng nhờ thuốc giảm cân mới đã trở nên phổ biến. Các loại thuốc, như GLP-1 receptor agonist (semaglutide và liraglutide), có tác dụng giảm cân hiệu quả trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ ra rằng, giảm cân quá nhanh có thể gây mất cơ nhiều hơn so với giảm cân từ từ, dẫn đến lo ngại rằng những thay đổi nhanh chóng này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể, đặc biệt là sức khỏe cơ bắp. Cơ bắp, đặc biệt là cơ bắp xương, không chỉ giúp cơ thể cử động, duy trì tư thế, cân bằng và sức mạnh mà còn có vai trò trao đổi chất. Cơ bắp là nguồn dự trữ axit amin, cần thiết cho cơ thể trong các phản ứng với căng thẳng, hồi phục sau chấn thương và chống lại nhiễm trùng. Ngoài ra, cơ bắp còn điều chỉnh glucose trong máu và sản xuất glutamine, hỗ trợ hệ miễn dịch.
Trong quá trình giảm cân, cơ bắp chắc chắn sẽ bị mất đi một phần. Tuy nhiên, việc giảm cân quá nhanh khiến cơ bắp mất nhiều hơn so với giảm cân từ từ. Các nhà khoa học lo ngại rằng, việc sử dụng rộng rãi các loại thuốc như GLP-1 receptor agonist (semaglutide/Ozempic và liraglutide/Saxenda) dù hiệu quả trong việc giảm cân, nhưng có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe cơ bắp.
Để tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này, các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Y sinh Pennington (PBRC) - Đại học Bang Louisiana (Hoa Kỳ) đã hợp tác với các nhà khoa học đến từ Đại học Alberta (Canada) và Đại học McMaster (Canada). Nghiên cứu cho thấy, với các loại thuốc GLP-1 receptor agonist (semaglutide và liraglutide), việc giảm cân có thể gây mất từ 25 đến 39% khối lượng không có mỡ trong cơ thể (bao gồm cả cơ bắp), trong vòng 36-72 tuần. Trong khi đó, phương pháp giảm cân bằng cách cắt giảm calo thường gây mất khối lượng không có mỡ chỉ từ 10 đến 30%.
Theo các nhà nghiên cứu, việc mất cơ bắp này chủ yếu là do mức độ giảm cân lớn, không hẳn là do tác động trực tiếp của thuốc GLP-1 receptor agonist, nhưng điều này cần được kiểm chứng thêm. Thậm chí, sự mất cơ khi dùng GLP-1 receptor agonist hằng năm còn cao hơn so với mất cơ do lão hóa tự nhiên. Việc mất khối lượng cơ nhanh chóng có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng, lượng cơ thấp có thể làm giảm khả năng miễn dịch, tăng nguy cơ nhiễm trùng, khó lành vết thương, giảm khả năng vận động, chất lượng sống kém và tuổi thọ ngắn hơn. Dù hiện tại chưa có nhiều dữ liệu cụ thể về các loại thuốc GLP-1 receptor agonist, các nghiên cứu về phẫu thuật giảm cân cho thấy việc mất cơ không phải là nguyên nhân chính dẫn đến mất sức mạnh. Tuy nhiên, sức mạnh chỉ là một khía cạnh trong vai trò của cơ bắp. Bên cạnh chức năng vận động, cơ bắp còn đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa và nhiều chức năng khác mà thường bị bỏ qua khi thảo luận về tác động của giảm cân đối với khối lượng cơ. Các nhà nghiên cứu khuyến nghị nên kết hợp thuốc giảm cân GLP-1 receptor agonist với chế độ tập luyện và dinh dưỡng hợp lý để bảo toàn khối lượng cơ.
Giáo sư Steven Heymsfield - chuyên gia về trao đổi chất và thành phần cơ thể tại PBRC nhấn mạnh, chúng ta cần lưu ý các tác dụng phụ của thuốc giảm cân mới, chẳng hạn như người dùng ăn ít hơn và có thể thiếu hụt vitamin và khoáng chất. Việc giảm cân không chỉ là con số trên cân nặng, mà còn là cách để duy trì sức khỏe toàn diện, cân bằng giữa việc giảm mỡ và duy trì khối lượng cơ. Nhóm nghiên cứu cũng đang tìm hiểu thêm cách để quản lý việc mất cơ này tốt hơn bằng cách cung cấp đủ protein và duy trì mức độ tập luyện hợp lý.
TXB (theo PBRC)