40 năm khẳng định định hướng nghiên cứu ứng dụng
TS Hoàng Ngọc Nhân - Viên trưởng Viện Ứng dụng Công nghệ báo cáo thành tích của Viện trong 40 năm qua.
TS Hoàng Ngọc Nhân - Viện trưởng Viện Ứng dụng Công nghệ cho biết, từ 1984 đến 1995 là giai đoạn hoạt động với cơ chế đặc biệt được Nhà nước giao cho “Chương trình nghiên cứu đặc biệt”, trong đó trọng tâm là chuyển các chủ trương của Nhà nước thành hiện thực thông qua thử nghiệm mô hình tổ chức mới. Với cơ chế đặc biệt này, Viện đã thu hút được nhiều lãnh đạo, nhà khoa học, doanh nhân tiêu biểu, có nhiều công nghệ tiên tiến và cho ra đời một loạt các công ty công nghệ mà ngày nay đã thành các tập đoàn kinh tế lớn mạnh như Tập đoàn FPT, Tập đoàn T&T, Tập đoàn Công nghệ CMC, Nacenopto… Từ 1995 đến 2004 là giai đoạn điều chỉnh và kiện toàn, tái cấu trúc theo yêu cầu tình hình mới, Viện Nghiên cứu Công nghệ Quốc gia về trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ và tách các công ty (đã ươm mầm) thành các công ty hoạt động độc lập. Do đó, Viện không còn các cơ chế đặc thù. Từ 2004 đến nay, Viện Ứng dụng Công nghệ là một trong những tổ chức khoa học và công nghệ đầu tiên hoạt động theo cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Với sự quan tâm chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ, sự phối hợp và hợp tác của các đơn vị chức năng trực thuộc Bộ và các bộ/ngành, tổ chức trong và ngoài nước, Viện đã không ngừng phát triển, tiếp tục khẳng định vai trò trong việc thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, đóng góp vào sự phát triển của ngành khoa học và công nghệ và kinh tế - xã hội đất nước.
Các đại biểu tham quan sản phẩm của Viện Ứng dụng Công nghệ.
Với chức năng và nhiệm vụ nghiên cứu ứng dụng đa ngành, hoạt động của Viện diễn ra trong nhiều lĩnh vực của các ngành kinh tế và tại nhiều địa phương trên cả nước. Trong giai đoạn 2020-2024, Viện đã triển khai thực hiện 15 nhiệm vụ cấp quốc gia, 86 đề tài/dư án cấp bộ, 71 đề tài/dự án cấp cơ sở. Đặc biệt, trong thời kỳ đại dịch COVID-19 bùng phát, Viện đã tích cực tham gia vào công tác nghiên cứu và phát triển các giải pháp công nghệ nhằm hỗ trợ phòng chống dịch bệnh. Cụ thể, Viện đã thành lập một nhóm nghiên cứu liên ngành để phát triển các sản phẩm công nghệ phục vụ công tác phòng chống dịch như: Robot khử khuẩn, giải pháp sàng lọc không tiếp xúc, thiết bị giám sát thân nhiệt tự động kết hợp với rửa tay kháng khuẩn, áo hạ nhiệt cho bác sỹ và nhân viên y tế... Bên cạnh đó, Viện đã đạt được nhiều kết quả trong lĩnh vực công nghiệp (đã hình thành các công nghệ lõi liên quan đến chế tạo nguồn laser công suất cao và tích hợp các công nghệ liên quan đến robot, lập trình để tạo ra sản phẩm gia công cơ khí với độ chính xác cao); chế tạo thành công các loại màng cứng, màng giả kim cương trong môi trường chân không PVD ứng dụng trong bảo vệ các chi tiết quan trọng và khuôn đúc; đã hình thành công nghệ xử lý ảnh 2D, 3D ứng dụng trong kiểm tra quang học với độ chính xác cao; hình thành và làm chủ các công nghệ liên quan đến việc sản xuất các chế phẩm sinh học, phân vi sinh; đồng thời làm chủ công nghệ và giải pháp liên quan đến đo lường, giám sát, cảnh báo từ xa các thông số trong ngành điện… Ngoài ra, các hoạt động hợp tác quốc tế cũng luôn được Viện chú trọng đẩy mạnh tiếp thu các công nghệ tiên tiến của đối tác nhằm tăng cường cơ sở vật chất và tiềm lực nghiên cứu.
Có thể khẳng định trong 40 năm qua, Viện đã xây dựng được tiềm lực nghiên cứu khoa học lớn mạnh, tích lũy nhiều kinh nghiệm quý báu, có vị thế vững chắc và đạt nhiều thành tựu khoa học, góp phần đặt nền móng và thúc đẩy sự phát triển nhiều ngành khoa học của đất nước.
Hướng tới trung tâm nghiên cứu phát triển ứng dụng công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực
Để phát triển và hội nhập, TS Hoàng Ngọc Nhân khẳng định chủ trương sẽ xây dựng Viện Ứng dụng Công nghệ trở thành một trung tâm nghiên cứu phát triển ứng dụng công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực đạt chuẩn quốc gia, một số lĩnh vực nghiên cứu chính đạt trình độ tiên tiến ở khu vực và trên thế giới. Để đạt được mục tiêu trên, Viện đã đề ra các định hướng gồm:
Thứ nhất, tập trung nguồn lực để phát triển các hoạt động nghiên cứu khoa học, hình thành các công nghệ lõi, công nghệ tiên tiến có tính thị trường cao nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, quốc phòng - an ninh và mục đích công cộng.
Thứ hai, nghiên cứu đề xuất các dự án trung hạn trọng điểm của Viện phù hợp với kế hoạch phát triển nhằm nâng cao năng lực; tập trung xây dựng đội ngũ nguồn nhân lực chất lượng cao từ nguồn tại chỗ cũng như thu hút từ bên ngoài để phát triển.
Thứ ba, triển khai hiệu quả các hoạt động dịch vụ khoa học và công nghệ, chuyển giao công nghệ nhằm đảm bảo phần tự chủ của Viện. Nghiên cứu kỹ thị trường và năng lực cốt lõi của Viện để tạo ra các sản phẩm mang tính chiến lược, nhằm tạo nguồn thu ổn định, giúp âng cao đời sống cho cán bộ viên chức, người lao động, làm cơ sở thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao về công tác tại Viện.
Thứ tư, tăng cường hợp tác quốc tế để tranh thủ sự hỗ trợ về chuyên gia, công nghệ, đào tạo cán bộ khoa học để hấp thụ được các công nghệ cao, công nghệ tiên tiến, phục vụ hoạt động nghiên cứu - triển khai của Viện.
Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Hoàng Minh phát biểu chúc mừng và có ý kiến chỉ đạo tại Lễ kỷ niệm 40 năm thành lập Viện Ứng dụng Công nghệ.
Chúc mừng và chia sẻ niềm vui với Viện, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Hoàng Minh đã ghi nhận, biểu dương, tri ân những nỗ lực vượt bậc và đóng góp to lớn của toàn thể đội ngũ các nhà khoa học, cán bộ, viên chức và người lao động của Viện Ứng dụng Công nghệ qua các thời kỳ. Thứ trưởng Hoàng Minh nhấn mạnh, Đại hội lần thứ XIII của Đảng tiếp tục khẳng định khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại. Với hành trình 40 năm xây dựng và phát triển, trong thời gian tới Viện cần tiếp tục xác định sứ mệnh, vị thế là một trong các cơ sở hàng đầu của cả nước về nghiên cứu phát triển, triển khai, chuyển giao ứng dụng các công nghệ cao, công nghệ mới mà đối tượng tiếp nhận phải là các doanh nghiệp. Theo đó, trong thời gian tới, Viện cần tập trung triển khai một số nhiệm vụ sau:
Một là, đẩy mạnh triển khai các chương trình, đề án nghiên cứu khoa học, phát triển ứng dụng công nghệ theo định hướng tại Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030, trong đó thực hiện các nhiệm vụ có liên quan đến công nghệ lõi và công nghệ tiên tiến; đồng thời hấp thụ, khai thác một cách hiệu quả, phù hợp công nghệ từ nước ngoài, biến công nghệ đó thành năng lực, lợi thế, tiềm năng của Viện. Tập trung nghiên cứu để giải quyết các vấn đề trọng điểm của quốc gia như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo…
Hai là, tập trung nghiên cứu thị trường, xác định thế mạnh của Viện để nghiên cứu, tạo ra một số sản phẩm trọng tâm mang tính dẫn dắt thị trường; triển khai hiệu quả các hoạt động dịch vụ khoa học và công nghệ như các dịch vụ thử nghiệm, chuyển giao và tư vấn công nghệ…
Ba là, tiếp tục đổi mới đồng bộ hệ thống tổ chức và cơ chế quản lý của Viện theo hướng hiện đại; đảm bảo cơ cấu tinh gọn, hoạt động hiệu quả.
Bốn là, tập trung đào tạo, phát triển và thu hút nguồn lực chất lượng cao về công tác tại Viện; tạo môi trường làm việc khoa học, tôn trọng tự do học thuật; tăng cường hợp tác trong nước và quốc tế để nâng cao tiềm lực phục vụ sự phát triển bền vững của Viện.
Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Lễ kỷ niệm 40 năm thành lập Viện Ứng dụng Công nghệ.
Phong Vũ