Tiềm năng phát triển cây sen tại Ninh Bình
Hoa Lư là một huyện của tỉnh Ninh Bình, có lịch sử văn hóa nghìn năm với nguồn tài nguyên du lịch đa dạng và phong phú như khu di tích lịch sử văn hoá Cố đô Hoa Lư, khu du lịch Tam Cốc - Bích Động, khu du lịch sinh thái Tràng An, khu du lịch sinh thái vườn chim Thung Nham… Đặc biệt, Hoa Lư có quần thể danh thắng Tràng An đã được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận là Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới, đã thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến với Ninh Bình.
Huyện Hoa Lư với điều kiện địa hình thấp, trũng, kinh tế nông nghiệp còn hạn chế phát triển; toàn huyện có hơn 3.000 ha đất trồng lúa, tuy nhiên nhiều diện tích đất xen kẹt giáp chân núi, đất ngập nước gây khó khăn trong việc gieo cấy lúa nên nhiều hộ dân không còn gắn bó với việc trồng lúa. Để khắc phục việc bỏ ruộng, huyện Hoa Lư đã có chủ trương phát triển nông nghiệp nhằm nâng cao giá trị sản xuất trên diện tích đất canh tác, trong đó thực hiện chuyển đổi diện tích khó trồng lúa sang trồng cây sen Nhật kết hợp thả cá, gắn với phát triển du lịch sinh thái.
Sen Nhật (tên khoa học là Nelumbo, có xuất xứ Nhật Bản) trồng ở Hoa Lư hiện nay có ưu điểm vượt trội so với giống sen bản địa là nở trong nhiều tháng, số lượng hoa, đài nhiều hơn, hoa sen có bộ cánh kép dày, đẹp, nhiều màu sắc hơn. Sen Nhật có thể ra hoa nhiều lần trong một năm. Người trồng sen Nhật sau mỗi đợt sen tàn sẽ ngắt lá già, cuống hoa sen rồi bón phân là sen lại tiếp tục ra một đợt mới. Một năm, sen Nhật ra hoa 3 vụ, từ tháng 5 đến tháng 11 hằng năm - đây là thời điểm thu hút lượng lớn khách du lịch đến tham quan, chụp ảnh và góp phần thúc đẩy các ngành du lịch, dịch vụ phát triển.
Nhờ vậy, từ năm 2019 đến nay, huyện Hoa Lư có nhiều mô hình trồng sen giống mới các loại, đạt gần 50 ha, cho thu nhập khoảng 300 triệu đồng/ha, cao hơn từ 5 đến 6 lần so với trồng lúa. Nhiều sản phẩm từ cây sen được du khách ưa chuộng như: chè sen, mứt sen, lá sen, củ sen... cùng với doanh thu từ du lịch, dịch vụ liên quan đến cây sen chiếm tỷ trọng lớn.
Gia tăng giá trị "Sen Hoa Lư - Ninh Bình"
Với tiềm năng giá trị kinh tế - xã hội mà cây sen mang lại cho mảnh đất Hoa Lư là vô cùng to lớn, sen phát triển tốt, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng giúp cho người dân nơi đây nhanh chóng chuyển đổi cây trồng, mang lại giá trị kinh tế cao, góp phần tạo ra thêm nhiều việc làm mới, tăng thêm thu nhập, nâng cao đời sống người dân địa phương. Tuy nhiên, hoa sen và các sản phẩm từ cây sen của huyện Hoa Lư là những sản phẩm còn rất mới tại địa phương.
Danh tiếng các sản phẩm từ cây sen trồng ở Hoa Lư mới có được trong ít năm, để phát triển bền vững, bảo vệ quyền lợi của người dân địa phương và quyền lợi của du khách, người tiêu dùng thì phải xây dựng nhãn hiệu chứng nhận, làm cơ sở phát triển thành thương hiệu mạnh cho sản phẩm này. Thông qua việc xây dựng nhãn hiệu, cây sen trồng ở Hoa Lư sẽ được quản lý tốt hơn thông qua việc quy hoạch vùng trồng, quy định và kiểm soát ngay từ đầu về chất lượng các loại sản phẩm và dịch vụ của các hộ, hợp tác xã, doanh nghiệp khi tiến hành trồng và kinh doanh các sản phẩm từ cây sen. Điều này sẽ góp phần xây dựng danh tiếng của sản phẩm từ cây sen tại huyện Hoa Lư phát triển nhanh hơn, mạnh mẽ, bền vững hơn, trở thành một ngành sản xuất, kinh doanh mới, tạo tiền đề góp phần thúc đẩy phát triển du lịch, kinh tế - xã hội của địa phương. Chính vì vậy, Trung tâm Nghiên cứu và chuyển giao công nghệ Âu Mỹ đã đề xuất và được UBND Ninh Bình phê duyệt thực hiện dự án “Xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Sen Hoa Lư - Ninh Bình” dùng cho các sản phẩm từ cây sen của huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình”.
UBND huyện Hoa Lư đón nhận nhãn hiệu chứng nhận “Sen Hoa Lư - Ninh Bình”.
Trải qua thời gian thực hiện (2021-2023), dự án đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, đặc biệt Cục Sở hữu trí tuệ đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu "Sen Hoa Lư - Ninh Bình", góp phần nâng cao giá trị cho các sản phẩm từ cây sen. Mặt khác, nhãn hiệu chứng nhận “Sen Hoa Lư - Ninh Bình” được nâng cao danh tiếng, uy tín và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và hướng đến thị trường quốc tế. Thành công của dự án cũng đã thiết lập được kênh tiêu thụ sản phẩm, đảm bảo đầu ra cho các sản phẩm của các hộ, hợp tác xã, doanh nghiệp sản xuất kinh doanh các sản phẩm từ cây sen; góp phần cải thiện đời sống, giúp người nông dân làm giàu trên mảnh đất của mình; bảo vệ môi trường sinh thái và phối hợp với ngành du lịch đưa kinh tế địa phương phát triển.
Đặc biệt, kết quả của dự án góp phần nâng cao kiến thức của người dân về sở hữu trí tuệ; nâng cao trình độ kỹ thuật và quảng bá giới thiệu sản phẩm mang nhãn hiệu chứng nhận “Sen Hoa Lư - Ninh Bình”. Từ nay, "Sen Hoa Lư - Ninh Bình" được gắn nhãn hiệu chứng nhận sản phẩm có danh tiếng và chất lượng gắn liền với địa danh đất Cố đô Hoa Lư. Nhất là, tỉnh Ninh Bình là địa phương hàng năm đón lượng lớn du khách, việc có các sản phẩm nông nghiệp gắn với du lịch là rất cần thiết.
KĐ&HS