Quang cảnh Hội thảo (ảnh: Báo SGGP).
Tại Hội thảo, GS Tan Swee Liang - Đại học Quản lý Singapore nhận định rằng, khi các yếu tố đầu vào như vốn và lao động đã được khai thác gần như tối đa, thì chỉ có sự gia tăng về năng suất - đặc biệt là TFP - mới có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. TFP không chỉ là kết quả của đổi mới sáng tạo và hiệu quả sử dụng nguồn lực, mà còn là một chỉ số phản ánh chất lượng quản trị và hiệu quả chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Trong bối cảnh đó, kinh tế số đóng vai trò như một “cú hích” mạnh mẽ đối với TFP, thông qua các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), internet vạn vật (IoT), phân tích dữ liệu lớn và tự động hóa, giúp tối ưu hóa sản xuất, giảm chi phí và tạo ra giá trị gia tăng. Tuy nhiên, tác động tích cực từ kinh tế số không tự động phát huy hiệu quả nếu thiếu các yếu tố nền tảng như hạ tầng số, nhân lực chất lượng cao, thể chế phù hợp và sự chủ động thay đổi từ phía doanh nghiệp.
Từ các phân tích thực tiễn và dữ liệu nghiên cứu, các chuyên gia trong nước và quốc tế đã kiến nghị nhiều giải pháp chiến lược để nâng cao đóng góp của TFP và kinh tế số vào tăng trưởng quốc gia. Một trong những giải pháp cốt lõi là hoàn thiện khung pháp lý cho các lĩnh vực nền tảng như dữ liệu mở, an toàn không gian mạng, AI và blockchain, đồng thời tái thiết hệ thống quản trị quốc gia theo hướng hỗ trợ mạnh mẽ cho đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Vai trò kiến tạo của Nhà nước trong xây dựng thể chế, định hướng đầu tư công nghệ và đảm bảo tính linh hoạt của thị trường là điều kiện tiên quyết để các sáng kiến cải tiến công nghệ phát huy hiệu quả.
Hội thảo cũng đề xuất cải cách toàn diện trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, đặc biệt là việc mở rộng quyền tự chủ đại học để các cơ sở giáo dục đóng vai trò chủ động hơn trong đào tạo nhân lực và nghiên cứu phục vụ đổi mới mô hình tăng trưởng. Một trụ cột quan trọng khác là hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số - nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, hộ kinh doanh - thông qua các chính sách cụ thể như phát hành "voucher chuyển đổi số", "voucher chuyển đổi AI", và thúc đẩy liên kết giữa khu vực tư nhân và các trung tâm nghiên cứu, trường đại học. Ngoài ra, cần đẩy mạnh đầu tư công vào hạ tầng số quốc gia, phát triển các nền tảng dữ liệu mở và nâng tỷ lệ đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D) lên tiệm cận các chuẩn mực quốc tế.
Những giải pháp được nêu tại Hội thảo sẽ được Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương tổng hợp, đề xuất và báo cáo cấp có thẩm quyền nhằm hoàn thiện chính sách thực thi Nghị quyết 57. Đây không chỉ là yêu cầu thực tiễn, mà còn là bước đi cấp thiết giúp Việt Nam thay đổi căn bản mô hình tăng trưởng theo hướng hiện đại, sáng tạo và bền vững hơn trong kỷ nguyên số. Trong bối cảnh toàn cầu đang bước vào giai đoạn cạnh tranh công nghệ quyết liệt, việc lựa chọn TFP làm động lực trung tâm là một định hướng chiến lược cần được cụ thể hóa bằng hành động mạnh mẽ và đồng bộ trong từng giai đoạn phát triển.
NMK (tổng hợp)