Báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên số
TS Nguyễn Thị Hương Giang - Phó Giám đốc Học viện Chiến lược Khoa học và Công nghệ, Bí thư Chi bộ, Tổng biên tập Tạp chí Khoa học và Công nghệ Việt Nam (giữa) kêu gọi toàn thể Chi bộ đoàn kết, chung tay phát triển Tạp chí trong giai đoạn mới.
Đảng và Nhà nước đã có nhiều văn bản về hoạt động báo chí, tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho các cơ quan báo chí, nhà báo như: Chỉ thị của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam trong tình hình mới đã chấn chỉnh hoạt động báo chí, đảm bảo hoạt động đúng pháp luật, tôn chỉ, mục đích; Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025, các văn bản của Đảng, Nhà nước về sắp xếp, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị, trong đó có các cơ quan báo chí tạo cơ hội cho các cơ quan báo chí phát triển và hoạt động hiệu quả trong kỷ nguyên mới; Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030 đã tạo điều kiện cho các tạp chí khoa học phát triển; Thông tư về định mức kinh tế - kỹ thuật báo chí tạo điều kiện thông thoáng về cơ chế tài chính cho báo chí…
Toàn cảnh Đại hội.
Cùng với đó, cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 và kỷ nguyên số đã mang lại nhiều cơ hội cho báo chí trong việc tiếp cận và sử dụng các công nghệ mới như AI, dữ liệu lớn và mạng xã hội để nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động. Hội nhập quốc tế sâu rộng thông qua việc tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) đã tạo ra nhiều cơ hội cho báo chí trong việc tiếp cận thông tin và thị trường quốc tế, cũng như nâng cao khả năng cạnh tranh…
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi và thời cơ, việc chấn chỉnh hoạt động, sắp xếp, tinh gọn bộ máy cũng đặt ra không ít thách thức, đòi hỏi các cơ quan báo chí phải nỗ lực tự chủ và nâng cao hiệu quả hoạt động. Bên cạnh đó, quá trình chuyển đổi số khiến cho các cơ quan báo chí cũng không nằm ngoài cuộc, đòi hỏi mỗi cơ quan, đơn vị cần nâng cao nhận thức, hành động và có những giải pháp, chính sách đầu tư thỏa đáng cho chuyển đổi số nhằm tiếp cận đến thị hiếu và xu hướng mới của độc giả.
Chi bộ Tạp chí Khoa học và Công nghệ Việt Nam: Nâng tầm chất lượng, giữ vững kỷ cương
Công tác chuyên môn
Trong nhiệm kỳ 2020-2025, Chi bộ Tạp chí KH&CN Việt Nam (trước hợp nhất) đã lãnh đạo, chỉ đạo chính quyền, các tổ chức đoàn thể hoàn thành tốt nhiệm vụ thường xuyên được Bộ KH&CN giao. Thực hiện kế hoạch công tác của đơn vị được Lãnh đạo Bộ phê duyệt hằng năm. Tiếp tục duy trì và phát triển Tạp chí KH&CN Việt Nam bản A (12-13 số/năm) phục vụ công tác quản lý nhà nước về KH&CN; bản B (12-13 số/năm) xuất bản bằng tiếng Việt, đăng tải các bài báo khoa học tuân thủ theo quy trình quốc tế (kiểm tra trùng lặp, phản biện kín, gắn DOI...) thuộc các lĩnh vực: Khoa học tự nhiên, Khoa học kỹ thuật và công nghệ, Khoa học y - dược, Khoa học nông nghiệp, Khoa học xã hội và nhân văn; bản C (VJSTE) xuất bản bằng tiếng Anh (4 số/năm), sử dụng phần mềm hỗ trợ xuất bản trực tuyến ScholarOne Manuscripts (xử lý bài trực tuyến, kiểm tra trùng lặp, phản biện kín, gắn DOI...) thuộc các lĩnh vực: Khoa học vật lý, Khoa học sự sống, Khoa học trái đất, Khoa học môi trường... Bắt đầu từ năm 2022, Tạp chí xuất bản bản D (VMOST Journal of Social Sciences and Humanities) xuất bản bằng tiếng Anh (3 số/năm), sử dụng phần mềm hỗ trợ xuất bản trực tuyến ScholarOne Manuscripts (xử lý bài trực tuyến, kiểm tra trùng lặp, phản biện kín, gắn DOI...) thuộc các lĩnh vực: Tâm lý học, Kinh tế và kinh doanh, Khoa học giáo dục, Xã hội học… tuân thủ theo quy trình, thông lệ và chuẩn quốc tế.
Đối với Tạp chí Thông tin và Truyền thông (trước hợp nhất), tạp chí in được xuất bản định kỳ hằng tháng, với 136 trang, số lượng in 500 bản, nội dung ngày càng nâng cao, tập trung theo từng chuyên đề gắn với sự kiện nổi bật của ngành như: Sách và Văn hóa đọc (tháng 4), An toàn hạ tầng Internet (tháng 5), kỷ niệm Báo chí cách mạng Việt Nam (tháng 6), Hạ tầng số Việt Nam (tháng 7), Ngày truyền thống ngành thông tin và truyền thông (tháng 8), Nguồn nhân lực ICT (tháng 9), Phụ nữ và doanh nhân công nghệ (tháng 10), An toàn thông tin (tháng 11)… Duy trì xuất bản Chuyên san Các công trình nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông đạt chuẩn quốc tế. Tạp chí điện tử ictvietnam.vn duy trì trung bình 300 tin, bài mỗi tháng, nội dung chuyên sâu, kịp thời phản ánh các hoạt động quản lý, chỉ đạo của Bộ Thông tin và Truyền thông và các vấn đề chính sách liên quan, lan tỏa nhanh các hoạt động của ngành. Ngoài ra, Tạp chí đã tổ chức nhiều hội thảo chuyên đề như: năm 2022 tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề: “Chuyển đổi số báo chí - một số vấn đề lý luận và thực tiễn”; năm 2023 tổ chức Hội thảo “Tổng kết thi hành Luật Báo chí 2016 - Cơ sở khoa học và thực tiễn sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí 2016”; năm 2024 tổ chức Hội thảo quốc tế “Kinh tế báo chí truyền thông Việt Nam trong bối cảnh phát triển kinh tế số”. Đồng thời, Tạp chí còn thực hiện tốt các nhiệm vụ thông tin và truyền thông do Lãnh đạo Bộ giao.
Công tác chính trị tư tưởng
Trong nhiệm kỳ 2020-2025, công tác giáo dục chính trị, tư tưởng luôn được Chi bộ Tạp chí KH&CN Việt Nam quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát. Chi bộ đã quán triệt nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết của cấp trên, đặc biệt là Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, gắn với Chỉ thị 05-CT/TW về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Gần đây, Chi bộ tiếp tục phổ biến nhiều chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước đến toàn thể cán bộ, Đảng viên, viên chức như định hướng đột phá phát triển STI.D quốc gia, sắp xếp, tinh gọn bộ máy chính trị, hợp nhất các tạp chí thuộc Bộ, phát triển kinh tế tư nhân, đổi mới xây dựng và thi hành pháp luật phù hợp yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên mới.
Hằng năm, Chi bộ đều tổ chức sinh hoạt chuyên đề với sự tham gia đầy đủ của 100% đảng viên. Tất cả cán bộ, đảng viên, viên chức đều đăng ký học tập và làm theo Bác với tinh thần nghiêm túc. Là cơ quan báo chí, các Đảng viên nhất quán nói, viết và hành động đúng theo nghị quyết của Đảng, pháp luật Nhà nước; kiên quyết đấu tranh chống các biểu hiện suy thoái, thực hiện nghiêm quy định những điều đảng viên không được làm. Các buổi sinh hoạt Chi bộ còn lồng ghép thông tin nội bộ từ Đảng ủy Bộ, Đảng ủy Khối, cập nhật các văn bản, tình hình trong nước và thế giới, khuyến khích đảng viên tự học để nâng cao trình độ chính trị, kiến thức, năng lực công tác. Nhờ đó, đảng viên nâng cao nhận thức, thống nhất ý chí và hành động, góp phần bảo vệ quan điểm, đường lối của Đảng, hết lòng phục vụ Tổ quốc, nhân dân, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao
Công tác xây dựng Đảng
Chi bộ luôn bám sát các Nghị quyết, Chỉ thị của Trung ương, Đảng ủy Khối và Đảng ủy Bộ KH&CN, các quy định về thi hành Điều lệ Đảng, quy chế, chương trình làm việc của cấp ủy và tình hình thực tế cơ quan để tập trung lãnh đạo, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, chất lượng sinh hoạt, xây dựng tổ chức Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức. Chi bộ triển khai sinh hoạt chuyên đề gắn với công tác chính trị của cơ quan, trong mỗi kỳ sinh hoạt, Bí thư, Phó Bí thư và các đảng viên của Chi bộ đã dành nhiều thời gian đánh giá đạo đức, lối sống, định hướng nhiệm vụ. Qua đó, mỗi đảng viên nhận thức sâu sắc hơn ý nghĩa nâng cao chất lượng sinh hoạt Chi bộ đối với năng lực công tác, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của Tạp chí.
Chi bộ thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế dân chủ ở cơ sở, “tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách”; xác định rõ trách nhiệm, mối quan hệ giữa tập thể và từng đảng viên. Các đảng viên phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu, hoàn thành tốt nhiệm vụ. Tập thể Chi bộ thường xuyên tự nhìn nhận ưu điểm, khuyết điểm, làm rõ nguyên nhân để đề ra biện pháp khắc phục.
Công tác phát triển đảng viên được chú trọng, nhiệm kỳ 2020-2025 Chi bộ đã kết nạp được 4 đảng viên mới, vượt chỉ tiêu Nghị quyết đề ra. Năm 2024, để nâng cao hiệu quả quản lý, Chi bộ đã cùng lãnh đạo cơ quan thực hiện luân chuyển vị trí công tác giữa các trưởng ban, đồng thời bổ nhiệm thêm lãnh đạo cấp phòng/ban theo yêu cầu công việc.
Chi bộ đặc biệt quan tâm công tác đào tạo lý luận chính trị. Đến nay, có 5/9 Đảng viên có trình độ cao cấp, 2 trung cấp, 2 sơ cấp. Hằng năm, Chi bộ đánh giá chất lượng tổ chức Đảng, Đảng viên nghiêm túc theo quy định. Kết quả, giai đoạn 2020-2024 Chi bộ liên tục được xếp loại hoàn thành tốt và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; 100% đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ, trong đó mỗi năm có 2 đảng viên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được Chi bộ nơi cư trú nhận xét tốt.
Mục tiêu, nhiệm vụ trong giai đoạn tới
Đại hội chi bộ Tạp chí Khoa học và Công nghệ Việt Nam nhiệm kỳ 2025-2027 đã thành công tốt đẹp.
Trong nhiệm kỳ tới, Tạp chí KH&CN Việt Nam đặt mục tiêu đảm bảo và không ngừng nâng cao chất lượng, số lượng các bài viết trên từng ấn phẩm, cụ thể: mỗi số tạp chí bản A khoảng 18-20 bài, bản B 13-15 bài, bản C 14-16 bài, bản D 12-15 bài, cùng với khoảng 1.200 tin, bài hằng năm trên Tạp chí điện tử. Hội đồng biên tập tiếp tục được kiện toàn, phân công rõ trách nhiệm để gia tăng tính chuyên sâu, đồng thời đẩy mạnh hoạt động website tiếng Việt, tiếng Anh, hướng tới tạo nguồn thu từ Tạp chí điện tử. Tạp chí sẽ hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu, nhà xuất bản quốc tế uy tín nhằm mở rộng tầm ảnh hưởng, chia sẻ nội dung đã xuất bản, nâng cao thương hiệu và vị thế học thuật. Chất lượng công tác phản biện được đặt lên hàng đầu, đảm bảo bài đăng có giá trị khoa học cao. Đội ngũ biên tập viên được sắp xếp lại theo hướng chủ động, sáng tạo, hiệu quả. Bên cạnh đó, các đảng viên, nhất là đảng viên giữ vai trò lãnh đạo, tiếp tục hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao, đồng thời đề xuất nhiều giải pháp nhằm nâng cao kỷ luật, hiệu quả, thu nhập và gắn kết tập thể. Tạp chí phấn đấu thực hiện tốt chức năng của một cơ quan ngôn luận thuộc Bộ KH&CN, tập trung truyền thông về Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, dự báo xu hướng, phổ biến kiến thức, định hướng thị trường trong lĩnh vực S.T.I.D, làm diễn đàn trao đổi chuyên môn về điện tử, viễn thông, công nghệ thông tin, báo chí, xuất bản…, đồng thời thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, bảo mật an toàn thông tin, hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực KH&CN.
Song song với nhiệm vụ chuyên môn, Tạp chí sẽ đẩy mạnh công tác chính trị tư tưởng, tập trung giáo dục, quán triệt đường lối của Đảng, bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, phổ biến kịp thời các văn bản của Đảng, Đảng ủy Bộ, Đảng ủy Chính phủ và Nhà nước. Về tổ chức, sẽ sớm kiện toàn mô hình Tạp chí sau hợp nhất, bố trí cán bộ phù hợp năng lực và nhu cầu công việc. Công tác xây dựng Đảng chú trọng đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch cán bộ, phát hiện, ngăn ngừa tham nhũng, tiêu cực... Đồng thời, ứng dụng công nghệ thông tin để tăng hiệu quả, minh bạch trong hoạt động Đảng...
Xuân Bình