Thu phí không dừng - nền tảng thúc đẩy hiện đại hóa giao thông
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn nhấn mạnh vai trò của giao thông thông minh trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Hiện nay, Bộ Xây dựng đang chỉ đạo triển khai đồng bộ hệ thống giao thông thông minh tại các tuyến cao tốc trọng điểm, bao gồm: hệ thống giám sát điều hành, thu phí điện tử không dừng và kiểm tra tải trọng xe, dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm 2025.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn phát biểu khai mạc Hội thảo.
Từ năm 2015, hệ thống thu phí điện tử không dừng đã được triển khai trên 163 trạm thu phí với hơn 6 triệu phương tiện được dán thẻ. Đây là bước tiến đáng kể nhằm minh bạch hóa thu phí, giảm ùn tắc và thuận tiện cho người dân. Hiện tại, Bộ Xây dựng đang mở rộng mô hình này tới các bến xe và điểm đỗ trong đô thị nhằm tối ưu hóa hạ tầng giao thông đô thị, giảm thiểu tiếp xúc trực tiếp và cải thiện trải nghiệm người dùng.
Thứ trưởng Lê Anh Tuấn cho rằng, việc triển khai thu phí không dừng tại các bãi đỗ xe và bến xe không chỉ góp phần hiện đại hóa hệ thống giao thông, mà còn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chương trình chuyển đổi số quốc gia được quy định tại Nghị quyết 57 và Nghị quyết số 71/NQ-CP của Chính phủ.
Giao thông thông minh - giải pháp công nghệ hiện đại cho hạ tầng đô thị
Theo đánh giá của Thứ trưởng Lê Anh Tuấn, mặc dù một số địa phương đã chủ động triển khai các hợp phần giao thông thông minh, nhưng việc thiếu kết nối giữa các hệ thống quản lý giao thông nội đô và các tuyến vành đai, cửa ngõ khiến hiệu quả bị hạn chế. Do đó, một hệ thống tổng thể, có khả năng tích hợp và chia sẻ dữ liệu giữa các cấp quản lý và địa phương là cần thiết để phát huy tối đa hiệu quả.
Hướng đến mục tiêu đó, Bộ Xây dựng đã ban hành kế hoạch hành động cụ thể, đặt trọng tâm vào việc làm chủ và ứng dụng các công nghệ như AI, dữ liệu lớn, điện toán đám mây, internet vạn vật… trong nghiên cứu và triển khai giải pháp giao thông thông minh.
Đại diện Cục Đường bộ Việt Nam cũng đã trình bày rõ nét về khái niệm và lợi ích của hệ thống giao thông thông minh. Đây là mô hình sử dụng công nghệ điện tử, truyền thông và dữ liệu lớn nhằm quản lý hiệu quả hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông, tăng tính an toàn, tiện lợi và thân thiện với môi trường. Hệ thống bao gồm các chức năng tích hợp dữ liệu, phân tích, điều phối vận hành và hỗ trợ thanh toán điện tử, được kết nối chặt chẽ với trung tâm điều hành giao thông cũng như các cơ quan chức năng khác. Bên cạnh đó, đại diện Cục cũng nhấn mạnh việc hoàn thiện hành lang pháp lý và hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật là yếu tố tiên quyết để triển khai đồng bộ.
Kinh nghiệm thực tiễn từ Hà Nội - Hướng đi hiệu quả cho các địa phương
Về mô hình thanh toán điện tử trong lĩnh vực giao thông đường bộ, Bộ Xây dựng đã và đang thiết lập hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung để hỗ trợ các nhà cung cấp dịch vụ trong lĩnh vực ngoài quản lý Nhà nước. Điều này tạo điều kiện cho mô hình hợp tác công - tư, giảm gánh nặng ngân sách và thúc đẩy đổi mới sáng tạo từ khu vực tư nhân.
Toàn cảnh Hội thảo.
Tại Hội thảo, nhiều doanh nghiệp và chuyên gia đã đưa ra các đề xuất kỹ thuật, giải pháp triển khai, đồng thời thẳng thắn chỉ ra những rào cản, vướng mắc trong quá trình triển khai như hạ tầng chưa đồng bộ, cơ chế phối hợp giữa các bên còn thiếu hiệu quả. Theo đại diện Công ty TNHH MTV khai thác điểm đỗ xe Hà Nội chia sẻ, việc áp dụng công nghệ AI trong quản lý điểm đỗ xe và thanh toán không dùng tiền mặt đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực, trong đó đáng kể nhất là sự minh bạch về chi phí và tiết kiệm thời gian cho người dân. Đây là mô hình thí điểm thành công, có thể nhân rộng tại nhiều đô thị khác trên cả nước.
Định hướng hành động rõ ràng và cam kết đồng hành từ Bộ Xây dựng
Kết thúc Hội thảo, Thứ trưởng Lê Anh Tuấn đề nghị các Sở Xây dựng địa phương cần chủ động xây dựng kế hoạch và triển khai hệ thống thu phí không dừng tại các bãi đỗ xe trong quý II và III năm 2025, theo đúng tinh thần chỉ đạo của Trung ương và Chính phủ. Đồng thời, đề nghị các doanh nghiệp công nghệ như ePass, VETC tích cực nghiên cứu, phối hợp cùng địa phương triển khai các giải pháp phù hợp. Bên cạnh đó, Thứ trưởng đề nghị Cục Đường bộ Việt Nam phối hợp với các đơn vị liên quan khẩn trương đề xuất mô hình và kiến trúc tổng thể cho hệ thống giao thông thông minh, rà soát tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật liên quan đến bến xe, bãi đỗ công cộng và đề xuất chính sách triển khai phù hợp thực tiễn.
Thứ trưởng Lê Anh Tuấn khẳng định, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục đồng hành cùng các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn, hoàn thiện cơ chế chính sách, thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực hạ tầng đô thị và giao thông vận tải. Với quyết tâm cao độ và sự hợp tác chặt chẽ, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng được các đô thị hiện đại, văn minh và phát triển bền vững.
Xuân Bình