Khi nhắc đến ô nhiễm không khí, nhiều người thường nghĩ ngay đến nhà máy và khí thải xe cộ, đó là những nguồn ô nhiễm ngoài trời. Nhưng ít ai nghĩ rằng, chính những sản phẩm tưởng chừng vô hại như nến thơm không khói lại là tác nhân gây ô nhiễm không khí trong nhà.
Các sản phẩm sáp thơm được làm nóng tạo ra một lượng đáng kể ô nhiễm không khí trong nhà có hại cho sức khỏe (nguồn: internet).
Nghiên cứu mới nhất do Đại học Purdue (Hoa Kỳ) thực hiện đã chỉ ra rằng, các sản phẩm tạo mùi - đặc biệt là nến không khói - là nguồn phát tán một lượng lớn các hạt nano nhỏ đến mức có thể xâm nhập sâu vào phổi, gây ra nguy cơ cho hệ hô hấp.
PGS.TS Nusrat Jung - Trường Kỹ thuật dân dụng và xây dựng Lyles, Đại học Purdue, đồng tác giả nghiên cứu cho biết, một khu rừng tự nhiên có môi trường trong lành, nhưng nếu bạn sử dụng các sản phẩm làm sạch và liệu pháp hương thơm chứa các hợp chất hóa học để tái tạo không gian rừng trong nhà, bạn thực sự đang tạo ra một lượng ô nhiễm không khí trong nhà khổng lồ mà không nên hít vào.
Nến sáp thơm không khói được quảng cáo là giải pháp an toàn để làm thơm nhà cửa hoặc văn phòng mà không gây khói hoặc độc tố. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu đã đo lường chính xác các hạt nano phát sinh khi làm nóng sáp thơm trong một ngôi nhà thử nghiệm có hệ thống thông gió cơ học tại Đại học Purdue. Mô hình này được gọi là phòng thí nghiệm Purdue Zero Energy Design Guidance for Engineers (zEDGE), được thiết kế để nghiên cứu hiệu quả năng lượng của các công trình lớn hơn, đồng thời theo dõi tác động của các hoạt động hàng ngày đối với chất lượng không khí trong nhà. PGS.TS Brandon Boor đồng tác giả nghiên cứu cho biết, để hiểu cách các hạt trong không khí hình thành trong nhà, cần đo các hạt nhỏ nhất (xuống đến kích thước một nanomet). Ở quy mô này, nhóm nghiên cứu có thể quan sát giai đoạn sớm nhất của quá trình hình thành hạt mới, khi các hợp chất tạo mùi phản ứng với ozone để tạo ra các cụm phân tử siêu nhỏ.
Trước đó, các nhà nghiên cứu đã biết, sự hình thành hạt nano mới có liên quan đến các terpene - hợp chất thơm quyết định mùi của nhiều loại thực vật và thảo mộc được giải phóng từ sáp thơm và phản ứng với ozone trong không khí. Các hoạt động như lau nhà bằng chất tẩy rửa chứa terpene, sử dụng bình xịt mùi cam quýt hoặc thoa sản phẩm chăm sóc cá nhân có mùi thơm như lăn khử mùi có thể giải phóng terpene vào không khí trong vòng 5 phút. Trong khi đó, sử dụng máy khuếch tán tinh dầu hoặc bóc vỏ trái cây có múi dẫn đến sự gia tăng terpene chậm hơn.
Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học nhận thấy, việc làm nóng sáp thơm làm gia tăng đáng kể số lượng hạt mới trong không khí, đặc biệt là những hạt có kích thước nhỏ hơn 100 nanomet. Nồng độ hạt trong không khí đạt hơn một triệu hạt/cm3 (106 cm-3), tương đương với lượng phát thải từ nến truyền thống, bếp gas và động cơ diesel. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu còn phân tích tốc độ lắng đọng hạt trong đường hô hấp (RD), một phương pháp đánh giá ô nhiễm không khí dựa trên số lượng hạt tích tụ trong hệ hô hấp theo thời gian. Họ phát hiện rằng, sự hình thành hạt mới từ nến sáp thơm tạo ra mức RD trung bình là 29 tỷ hạt mỗi phút (tương đương 483 triệu hạt mỗi giây). Phần lớn các hạt này tích tụ trong đường hô hấp trên. Do kích thước siêu nhỏ, chúng có thể di chuyển qua các tế bào và xâm nhập vào máu, tiềm ẩn nguy cơ tác động đến các cơ quan như não bộ.
Các nhà khoa học mới chỉ bắt đầu nghiên cứu tác động của việc hít phải terpene đối với sức khỏe con người nên vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu để hiểu rõ hơn về mối nguy hại tiềm tàng này. PGS.TS. Nusrat Jung nhấn mạnh, các sản phẩm tạo mùi thơm không chỉ đơn thuần phát tán hương dễ chịu, chúng còn làm thay đổi thành phần hóa học không khí trong nhà, tạo ra nồng độ hạt nano có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Những tác động này cần được xem xét trong thiết kế và vận hành hệ thống HVAC (sưởi, thông gió và điều hòa không khí) để giảm mức độ phơi nhiễm của con người.
TXB (theo Purdue University)