Methylmercury được biết đến là một trong những chất ô nhiễm nguy hiểm nhất, chủ yếu thải ra môi trường thông qua các hoạt động công nghiệp như đốt than. Chất này có khả năng hấp thụ cao vào cơ thể sinh vật thủy sinh khi chúng ăn phải thực phẩm nhiễm độc. Sau đó, nó xâm nhập vào mô và tích tụ trong suốt vòng đời của chúng. Điều tồi tệ hơn là khi các sinh vật nhỏ bị ăn bởi các sinh vật lớn hơn, mức độ ô nhiễm tăng lên theo cấp số nhân dọc theo chuỗi thức ăn. Cuối cùng, con người ăn phải cá nhiễm độc, dẫn đến nguy cơ tổn thương hệ thần kinh, thận và thậm chí ảnh hưởng đến thai nhi.
Cá ngựa vằn là một trong những đối tượng được nhóm nghiên cứu tiến hành biến đổi gen để thử nghiệm (nguồn: internet).
Nhằm giải quyết vấn đề này, TS Kate Tepper và PGS.TS Maciej Maselko - Đại học Macquarie (Úc) đã tìm đến giải pháp tự nhiên - cá và ruồi, vốn đã có mặt trong môi trường. Các nhà khoa học đã tiến hành biến đổi gen cá ngựa vằn (zebrafish) và ruồi giấm bằng cách chèn các biến thể của gen từ vi khuẩn E. coli vào DNA của chúng. Sự thay đổi này khiến các sinh vật này sản sinh 2 loại enzyme có khả năng chuyển đổi methylmercury thành một dạng ít độc hại hơn được gọi là thủy ngân nguyên tố. Trong các thí nghiệm, phần lớn thủy ngân nguyên tố đã bay hơi dưới dạng khí từ cơ thể của cá và ruồi.
TS Kate Tepper giải thích rằng, ở cá, khí thủy ngân có thể được thải qua mang, hoặc có thể qua da, nước tiểu hoặc phân, nhưng trong môi trường tự nhiên, nó không gây nguy hiểm. Hơn nữa, thủy ngân nguyên tố có khả năng hấp thụ sinh học thấp hơn nhiều so với methylmercury, có nghĩa là nó ít có xu hướng tích tụ trong cơ thể. Kết quả là, cá và ruồi biến đổi gen chứa ít hơn một nửa lượng thủy ngân so với nhóm đối chứng.
Các nhà khoa học cũng đã thiết kế để các sinh vật này không thể sinh sản trong môi trường hoang dã, nhưng vẫn cần nghiên cứu thêm trước khi có thể triển khai thực tế. Tuy nhiên, ruồi hoặc các loại côn trùng khác có thể được sử dụng trong môi trường công nghiệp. Nhóm nghiên cứu cho biết, một ứng dụng tiềm năng của công nghệ này là biến đổi côn trùng để xử lý chất thải hữu cơ thường bị nhiễm thủy ngân và trong các cơ sở công nghiệp khép kín, khí thủy ngân có thể bị bẫy và loại bỏ khỏi sinh quyển. Ví dụ, những côn trùng này có thể xử lý nước thải đã qua xử lý, vốn được ước tính chịu trách nhiệm giải phóng một phần tư lượng thủy ngân trên toàn cầu vào môi trường.
Xuân Bình (theo Macquarie University)