Giấy tissue - loại sản phẩm thiết yếu
là sản phẩm giấy chỉ chiếm tỷ trọng khoảng 9% tổng sản lượng các loại giấy trên thế giới, nhưng giấy tissue sản phẩm thiết yếu trong đời sống hàng ngày. Nhu cầu tiêu dùng giấy tissue hàng năm trên thế giới khoảng 38 triệu tấn và ngày càng tăng, đặc biệt là ở những nước đang phát triển và dự báo có thể đạt 45 triệu tấn vào năm 2030. Giấy tissue thường được sản xuất từ 2 nguồn nguyên liệu bột giấy chính là bột giấy nguyên thủy (bột giấy hóa học tẩy trắng: sợi ngắn và sợi dài; bột bán hóa và đôi khi cả bột giấy cơ học tẩy trắng); và bột giấy từ giấy thu hồi như: bột giấy khử mực từ giấy loại văn phòng (DIP), giấy lề tissue... Trong những năm gần đây, trước sức ép về bảo vệ môi trường, sử dụng tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên trong ngành giấy nói chung và lĩnh vực sản xuất giấy tissue nói riêng cũng đã có thay đổi đáng kể. Việc tăng cường sử dụng nguyên liệu tái chế, bột giấy nguyên thủy không tẩy trắng trong sản xuất giấy tissue đã được nhiều nhà quản lý, nhà khoa học đặc biệt quan tâm.
Tại Việt Nam, các sản phẩm giấy tissue trong nước đa phần được sản xuất từ bột giấy nguyên thủy, bột DIP có độ trắng khá cao. Các sản phẩm giấy tissue sản xuất từ bột giấy không tẩy trắng và giấy thu hồi chủ yếu được nhập khẩu từ Trung Quốc và Nhật Bản. Đứng trước vấn đề về ô nhiễm môi trường trong sản xuất công nghiệp, nhiều giải pháp nhằm kiểm soát và xử lý ô nhiễm môi trường đã được các doanh nghiệp sản xuất đặc biệt quan tâm. Đặc biệt, đối với các sản phẩm giấy tissue, thay vì sử dụng 100% bột giấy tẩy trắng nguyên thủy để sản xuất thì tỷ lệ sử dụng giấy tái chế (bột giấy khử mực) trong các sản phẩm giấy tissue ngày càng tăng lên. Một số doanh nghiệp đã bắt đầu có những thử nghiệm sản xuất mặt hàng giấy tissue có màu nâu như: giấy vệ sinh màu nâu Chacopero của Công ty TNHH JP Corelex Việt Nam (sử dụng bột giấy khử mực DIP từ giấy loại văn phòng và được nhuộm màu nâu); sản phẩm giấy vệ sinh Lency của Công ty TNHH Thuận Phát (sử dụng một phần nhỏ bột tre cùng phần lớn bột hóa học tẩy trắng và được nhuộm màu); Công ty Cổ phần giấy Trường Xuân cũng đang thử nghiệm mặt hàng giấy có màu nâu từ nguyên liệu bột hóa học có độ trắng thấp để sản xuất giấy vệ sinh... Tuy nhiên, hiện tại chưa có đơn vị nào tiến hành nghiên cứu, sản xuất một cách khoa học và bài bản loại sản phẩm này.
Làm chủ quy trình công nghệ sản xuất giấy tissue sử dụng bột giấy không tẩy trắng
Việc tạo ra sản phẩm giấy tissue thân thiện với môi trường, an toàn hơn với người sử dụng là điều tất yếu hiện nay. Tuy nhiên, thay đổi nguyên liệu đầu vào, với việc sử dụng các loại bột giấy không tẩy trắng kéo theo một loạt thay đổi về công nghệ và chế độ vận hành. Chính vì vậy, để xây dựng được quy trình công nghệ sản xuất giấy tissue có sử dụng bột giấy không tẩy trắng và bước đầu hoàn thiện công nghệ này trong thực tiễn sản xuất và tiêu dùng, Viện Công nghiệp Giấy và Xenluylô đã đề xuất và được Bộ Công Thương giao thực hiện đề tài “Nghiên cứu công nghệ sản xuất giấy tissue có sử dụng bột giấy không tẩy trắng” nhằm tạo ra sản phẩm mới, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước. Mục tiêu của đề tài là cải tiến công nghệ sản xuất giấy tissue có sử dụng bột giấy không tẩy trắng để sản xuất một số sản phẩm tiêu dùng thiết yếu từ giấy tissue, nhằm đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành công nghiệp giấy.
Viện Công nghiệp Giấy và Xenluylô đã tiến hành khảo sát, đánh giá hiện trạng công nghệ của 05 nhà máy sản xuất giấy tissue tại Việt Nam; đánh giá và lựa chọn được nguyên liệu bột giấy không tẩy trắng trong quá trình sản xuất giấy tissue là bột giấy hóa học gỗ cứng không tẩy trắng sau công đoạn oxy kiềm; xây dựng được quy trình công nghệ sản xuất khăn giấy và giấy lau bếp có sử dụng bột giấy không tẩy trắng trên dây chuyền sản xuất công suất 5 tấn/ngày tại Công ty Cổ phần Giấy Trường Xuân (quy trình công nghệ được Công ty đánh giá hiệu quả, có tính ứng dụng cao); hiệu chỉnh công nghệ và sản xuất được 2,18 tấn giấy khăn giấy và 2,36 tấn giấy lau bếp trên cơ sở quy trình công nghệ đã xây dựng với chỉ tiêu chất lượng đạt tiêu chuẩn chất lượng theo QCVN 09:2015/BCT.
Dây chuyền sản xuất giấy tại Công ty Cổ phần Giấy Trường Xuân.
Đánh giá hiệu quả kinh tế, kỹ thuật của quy trình sản xuất giấy tissue làm khăn giấy và giấy lau bếp có sử dụng bột giấy không tẩy trắng cho thấy, quy trình công nghệ ổn định, khả thi chuyển đổi quy mô, sản phẩm đạt yêu cầu chất lượng, không phát sinh khí thải và chất thải rắn so với quy trình sản xuất giấy tissue thông thường.
Đặc biệt, các nhà khoa học của Viện đã lựa chọn được loại nguyên liệu phù hợp, kiểm soát độ nghiền, đồng thời đưa ra các thông số công nghệ thích hợp (tối ưu) của công đoạn chuẩn bị bột như độ nghiền, tỷ lệ các phụ liệu (phần ướt và phần khô) để cho ra đời các sản phẩm giấy đạt yêu cầu, chất lượng.
Sản phẩm giấy lau có sử dụng bột giấy không tẩy trắng.
Sản phẩm khăn giấy có sử dụng bột giấy không tẩy trắng là một dòng sản phẩm tiềm năng, phù hợp với xu hướng hiện nay trong việc quan tâm đến chất lượng, an toàn vệ sinh và thân thiện với môi trường, được dự báo có khả năng tiêu thụ mạnh tương đương với các sản phẩm sử dụng 100% bột giấy tẩy trắng. Quy mô sản xuất và điều kiện tiến hành khả thi và phù hợp với điều kiện công nghệ ở Việt Nam.
Quy trình sản xuất khăn giấy có sử dụng bột giấy không tẩy trắng có thể áp dụng hiệu quả với các nhà máy sản xuất giấy tissue hiện nay. Trong quá trình sản xuất không phát sinh khí thải độc hại, nước thải lưu lượng thấp, không phát sinh mùi đặc trưng, các chỉ số COD, BOD đều thấp và trong quy định cho phép.
Dương Xuân Diêu