Tiềm năng từ cây húng quế
Mong muốn phát triển được vùng trồng cây dược liệu thu tinh dầu đạt hiệu quả, năng suất cao tại địa phương, Trung tâm Ứng dụng, Thông tin Khoa học công nghệ và Đo lường thử nghiệm đã ký kết hợp đồng với Hợp tác xã (HTX) sản xuất tiêu thụ Dược liệu Thành Công thử nghiệm mô hình trồng cây dược liệu thu tinh dầu trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Trong đó lựa chọn cây húng quế để phát triển vùng nguyên liệu với diện tích 10.000 m2 tại xã Yên Thái. Mục tiêu của đề tài là tập trung ứng dụng khoa học và công nghệ vào sản xuất, góp phần cải thiện đời sống người dân, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của sản phẩm hàng hóa trên thị trường.
Cây húng quế là cây mọc hàng năm, thân thảo, hình vuông, cao khoảng 40-50 cm, có khi cao hơn tùy chất đất và khoảng cách trồng. Lá hình xoan, mọc đối, các chồi thường hay đâm ra từ các nách lá nên cành húng quế thường xum xuê. Lá màu lục xanh có loại màu tím đen nhạt. Hoa nhỏ màu trắng hay tía, mọc thành chùm đơn hay phân nhánh với những hoa mọc thành vòng có từ 5 đến 6 hoa. Quả chứa hạt đen nhánh khi ngâm vào nước có chất nhầy màu trắng bao quanh. Rễ mọc nông, ăn lan trên mặt đất. Đây là một loài cây dễ trồng, phù hợp với điều kiện đất đai thổ nhưỡng ở Ninh Bình. Không chỉ loài thảo dược có hàm lượng tinh dầu cao, chất lượng tinh dầu phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng. Hơn nữa, tinh dầu chiết xuất từ cây húng quế là một loại thuốc giảm đau tự nhiên một cách hữu hiệu giúp bệnh nhân viêm khớp cảm thấy dễ chịu hơn, tác dụng tương tự đối với các vết bỏng, vết cắt trên da, vết bầm tím, sẹo, đau đầu, vết mổ sau phẫu thuật, bong gân…
Quá trình trồng và chăm sóc giống cây húng quế.
Hiệu quả tinh dầu húng quế mang lại
Sau khi tìm hiểu, nhóm nghiên cứu nhận thấy, đây là những cây dễ trồng, cách thức chăm sóc giống như trồng các loại cây màu ở địa phương, nhưng mang lại hiệu quả kinh tế cao, đặc biệt không lo đầu ra cho sản phẩm vì nhu cầu đáp ứng nguyên liệu cho ngành dược rất lớn. Trong quá trình thực hiện mô hình, nhóm nghiên cứu đã cấp đúng số lượng, chủng loại giống húng quế, phân đạm, phân NPK… để thực hiện đúng các yêu cầu kỹ thuật. Đồng thời, để mô hình đạt kết quả, định kỳ 2 lần/tuần, nhóm nghiên cứu cùng các chuyên gia của HTX sản xuất tiêu thụ Dược liệu Thành Công thực hiện kiểm tra, theo dõi sự sinh trưởng của cây húng quế, thu thập thông tin, quản lý, xử lý, giải quyết các biểu hiện bất thường đối với cây húng quế.
Nhờ quá trình thực hiện tuân thủ nghiêm các yếu tố kỹ thuật cũng như khâu chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh. Cây húng quế phát triển tốt trên đồng đất Yên Thái, cho năng suất ước đạt 114 kg/sào (đạt 30,9 tấn/ha). Sau đó, nhóm nghiên cứu cho tiến hành thu hoạch và đem đi chưng cất. Quá trình chưng cất thu được 170,2 lít dầu húng quế. Ngay sau khi số sản phẩm dầu húng quế được xuất xưởng, đã có các công ty hóa, mỹ phẩm, dược phẩm trong và ngoài tỉnh đến thu mua với giá gần 2 triệu đồng/lít. Theo thống kê, sau khi trừ tất cả chi phí, vật tư, lợi nhuận thu được trên 120 triệu đồng/ha.
Sản phẩm tinh dầu húng quế của nhóm nghiên cứu.
Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu cũng đã tiến hành đăng ký bảo hộ sản phẩm, gắn mã CodeQr, cho sản phẩm hoàn chỉnh hơn, hứa hẹn sẽ mở ra một hướng sản xuất, kinh doanh mới cho lợi nhuận cao hơn trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. HTX cũng đã xây dựng chuỗi sản xuất khép kín, nhất là hệ thống chưng cất hiện đại nhằm đưa ra những sản phẩm tốt nhất, giá thành cạnh tranh. Đồng thời, tìm kiếm và xây dựng vùng nguyên liệu ổn định để chủ động cho hoạt động sản xuất trong tương lai.
Trước những thành công ban đầu của mô hình trồng cây húng quế thu tinh dầu, có thể khẳng định, cây húng quế là loại cây dễ trồng, chi phí sản xuất thấp, ít tốn công chăm sóc, hiệu quả lại cao hơn nhiều so với trồng lúa, ngô, các cây rau màu khác. "Bén duyên" với đồng đất Yên Thái, húng quế sẽ là mô hình để khuyến khích nhân dân trên địa bàn tỉnh lựa chọn thêm giống cây mới, mạnh dạn chuyển đổi canh tác sản xuất những cây nông nghiệp mang lại hiệu quả kinh tế cao và cải thiện đời sống cho người dân.