Hơn tám mươi năm trước, nhà địa lý học nhân văn người Pháp là Pierre Gourou (1900-1999) khi đến nghiên cứu khảo sát về thực trạng kinh tế - xã hội ở vùng châu thổ Bắc Bộ, ông ta đã thể hiện những sự lo ngại nhất định về sự hạn chế của tài nguyên đất đai cũng như khả năng mở rộng và phát triển của một trung tâm dân cư và xã hội có mật độ dân số lớn và lịch sử phát triển kéo dài suốt hàng nghìn năm. Mặc dù vậy, các nhà hoạch định chính sách cũng như các nhà khoa học ở Việt Nam hiện nay dường như ít khi đề cập lại đến những cảnh báo của Gourou bởi lẽ vùng đồng bằng sông Hồng ngày nay đã trở thành một trong những trung tâm kinh tế có hàm lượng tri thức cao lớn nhất của cả nước trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa - mô hình phát triển không bị lệ thuộc vào tài nguyên đất đai và sinh thái như cách đây gần một thế kỷ.
Tuy nhiên, cũng cần phải thừa nhận một thực tế là không phải tất cả những ý kiến trước đây của Gourou đều không còn giá trị, đặc biệt xét ở nhiều khía cạnh của sinh kế cũng như sự suy kiệt nhiều nguồn tài nguyên sinh thái ở khu vực này như đất đai, nguồn nước, không khí... Bên cạnh đó, vùng châu thổ Bắc Bộ hiện nay cũng phải đối mặt với hàng loạt thách thức mới như xu hướng biến đổi khí hậu toàn cầu, việc mở cửa và hội nhập của Việt Nam cũng như sự phân hóa với khoảng cách ngày càng lớn với các khu vực phụ cận.
Trong bối cảnh đó, các tham luận của Hội thảo đã đưa ra một số giải pháp, định hướng chính sách và cơ chế phục vụ cho mục tiêu phát triển và phát triển bền vững. Điều này không chỉ là những gợi ý cho việc xây dựng chính sách phát triển của vùng nông thôn đồng bằng Bắc Bộ nói riêng mà còn góp phần cho việc quy hoạch phát triển bền vững toàn bộ các không gian lãnh thổ của đất nước, trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa…
Hội thảo gồm 2 phiên “Những vấn đề chung - cơ sở lý luận và phương pháp tiếp cận, nghiên cứu” và “Sinh kế vùng châu thổ Bắc Bộ”. Ban tổ chức đã nhận được 32 báo cáo của các nhà khoa học cả ở trong và ngoài ĐHQGHN. Điều này không chỉ cho thấy tính hấp dẫn của chủ đề hội thảo mà còn khẳng định sinh kế dường như sẽ vẫn còn là một vấn đề nghiên cứu có nhiều ý nghĩa cả ở góc độ lý thuyết và thực tiễn cần được tiếp tục đào sâu trong thời gian tới.
HLL