Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam trực thuộc Bộ NN&PTNT được thành lập theo Quyết định số 594/QĐ-TTg ngày 10/5/2007 của Thủ tướng Chính phủ. Tiền thân của Viện là Học viện Thủy lợi - Điện lực được thành lập vào năm 1959. Trải qua 60 năm, với 5 lần đổi tên, đến nay cơ cấu tổ chức của Viện gồm: 3 ban chức năng, 3 viện vùng, 7 viện chuyên đề, 1 phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia về động lực học sông biển và 3 trung tâm. Lực lượng cán bộ nghiên cứu có hơn 1.000 người, trong đó 98 người có trình độ tiến sỹ trở lên (4 GS, 31 PGS) và hơn 400 thạc sỹ, số còn lại là kỹ sư, cử nhân.
PGS.TS Nguyễn Vũ Việt - Giám đốc Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam phát biểu tại Lễ kỷ niệm
Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, PGS.TS Nguyễn Vũ Việt - Giám đốc Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam đã ôn lại những dấu mốc, chặng đường quan trọng của Viện qua 60 năm xây dựng và phát triển. Theo PGS.TS Nguyễn Vũ Việt, 60 năm quan là một chặng đường dài lao động liên tục, phấn đấu không mệt mỏi của các thế hệ, các nhà khoa học để xây dựng một Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam lớn mạnh, mang tầm cỡ quốc gia và hội nhập quốc tế hiện nay. Viện vinh dự và tự hào về những thành tựu đã đạt được và những đóng góp to lớn của mình đối với sự phát triển của ngành nông nghiệp nói riêng, kinh tế - xã hội của đất nước nói chung. Đặc biệt, trong những năm gần đây, bám sát chiến lược phát triển của ngành nông nghiệp, các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, Viện đã xác định một số hướng nghiên cứu trọng tâm trên cơ sở kế thừa các thế mạnh và nền tảng về khoa học của Viện đã được xây dựng từ trước để từng bước giải quyết các vấn đề thực tiễn đặt ra như: tính toán, dự báo nguồn nước, hạn hán, xâm nhập mặn phục vụ quy hoạch phát triển sản xuất nông nghiệp và các ngành kinh tế khác, trong đó chú trọng vào các vùng trọng điểm như Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), Duyên hải miền Trung, Tây Nguyên, Đồng bằng sông Hồng; nâng cao hiệu quả quản lý khai thác công trình thủy lợi; thủy lợi phục vụ nuôi trồng thủy sản; phòng tránh, giảm nhẹ thiên tai. Các nhiệm vụ nghiên cứu của Viện được hình thành thành các cụm nhiệm vụ để giải quyết toàn diện, đồng bộ những vấn đề lớn của thực tiễn đang đặt ra như: sạt lở ở ĐBSCL, nhu cầu nước sinh hoạt cho vùng núi cao, vùng khan hiếm nước; hạn hán, xâm nhập mặn ở ĐBSCL, Nam Trung Bộ và Tây Nguyên... Nhờ đó, các sản phẩm KH&CN của Viện đã đáp ứng tốt các yêu cầu của thực tiễn, phục vụ hiệu quả cho công tác quy hoach, quản lý điều hành của Bộ NN&PTNT và các địa phương.
Một số sản phẩm nổi bật của Viện có thể kể đến như: công nghệ dự báo và giám sát hạn hán, xâm nhập mặn; các giải pháp công nghệ tính toán kiểm đếm nguồn nước, công nghệ lưu giữ nước phục vụ chống hạn cho các vùng trọng điểm ở Tây Nguyên và Nam Trung Bộ; các giải pháp công nghệ phục vụ chỉnh trị, bảo vệ bờ sông, bờ biển tập trung cho vùng ĐBSCL ven vùng ven biển Trung Bộ; công nghệ, thiết bị phục vụ giám sát, dự báo đảm bảo an toàn hồ chứa theo thời gian thực, kiểm soát, điều tiết nguồn nước tưới trong hệ thống thủy lợi; công nghệ, quy trình tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho các cây trồng cạn chủ lực. Hiện Viện đang từng bước nghiên cứu và ứng dụng công nghệ 4.0 nhằm xây dựng các quy trình tưới thông minh, tưới chính xác cho một số cây trồng chủ lực...
Đứng trước những thách thức mới về biến đổi khí hậu, thiếu hụt nguồn nước, thiên tai, ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng và khó lường, yêu cầu cao về chất lượng dịch vụ thủy lợi và hội nhập quốc tế, PGS.TS Nguyễn Vũ Việt cho biết, trong những năm tới Viện sẽ tập trung vào giải quyết vấn đề quản lý và sử dụng nước hiệu quả, phục vụ tái cơ cấu nông nghiệp và cấp nước đa mục tiêu với định hướng tối ưu hóa sử dụng nước, tăng năng suất nước, cùng với cải thiện thể chế, năng lực dự báo về an ninh nước (số lượng, chất lượng) tác động và bất lợi của biến đổi khí hậu trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là ĐBSCL; nâng cao năng lực giám sát, dự báo, cảnh báo, và đề xuất các giải pháp tổng hợp, quản lý rủi ro thiên tai để giảm thiểu rủi ro thiên tai, mức độ an toàn và khả năng phục hồi do thiên tai (lũ lụt, hạn hán, bão, bão, siêu bão, xói lở bờ sông và bờ biển, lũ quét, lở đất,biển dâng…); đẩy mạnh ứng dụng công nghệ 4.0, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn để tạo ra các sản phẩm hoàn chỉnh và đồng bộ…
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân trao Huân chương Hồ Chí Minh cho Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam
Chúc mừng những thành tựu to lớn mà Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam đã đạt được, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, thủy lợi có vai trò đặc biệt quan trọng, nhất là đối với một đất nước có truyền thống sản xuất nông nghiệp như Việt Nam. Ngành thủy lợi tuy không trực tiếp mang lại lợi nhuận nhưng lại đóng góp những yếu tố quan trọng để thúc đẩy phát triển các ngành khác. Từ hàng nghìn năm nay, cuộc sống của người dân Việt Nam đã gắn liền với các công việc về thủy lợi. Trong xã hội hiện đại, công tác thủy lợi ngày càng có điều kiện phát triển, phục vụ hiệu quả nhu cầu phát triển nhanh chóng, đa dạng của các ngành kinh tế và toàn thể xã hội.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu tại Lễ kỷ niệm 60 năm Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam
Trước tác động của biến đổi khí hậu, tình hình thời tiết cực đoan, khó lường, Chủ tịch Quốc hội đề nghị ngành thủy lợi, trong đó có Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam cần phát triển theo hướng tiên tiến, hiện đại, tăng dần mức bảo đảm phục vụ cấp nước cho công nghiệp, nông nghiệp, du lịch, dịch vụ và đời sống dân sinh...; bảo đảm an ninh lương thực và phục vụ nền sản xuất nông nghiệp hàng hoá; góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững, xóa đói giảm nghèo. Đồng thời, chủ động phòng, chống và giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra, nâng cao mức bảo đảm tiêu thoát nước, chống úng ngập, bảo vệ môi trường sinh thái, từng bước thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu và nước biển dâng…
Chủ tịch Quốc hội đề nghị trong thời gian tới, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam cần lưu ý một số vấn đề sau:
Một là, Viện cần tiếp tục quán triệt, bám sát đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước để nghiên cứu, tham mưu cho Bộ NN&PTNT và Chính phủ chỉ đạo, điều hành hiệu quả, thực hiện thắng lợi các chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội nói chung và lĩnh vực nông nghiệp nói riêng; bảo đảm phát triển nền nông nghiệp hàng hóa tiên tiến, hiện đại và bền vững.
Hai là, tập trung nghiên cứu, giải quyết hiệu qủa những vấn đề đang đặt ra trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn ra nhanh ở Việt Nam. Cung cấp kịp thời các luận cứ khoa học giúp cho việc hoạch định chính sách về nông nghiệp nói chung và thủy lợi nói riêng. Tăng cường nghiên cứu, ứng dụng, nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo và đề xuất giải pháp kỹ thuật, công nghệ để ứng phó hiệu quả trước các tác động của biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, khó lường. Đồng thời, vừa giải quyết tốt yêu cầu cấp, thoát nước cho nông nghiệp trước mắt, vừa bảo đảm an ninh nguồn nước lâu dài cho phát triển kinh tế bền vững.
Ba là, với vai trò là một viện nghiên cứu lớn trực thuộc Bộ NN&PTNT, Viện cần tích cực phát triển các mối quan hệ hợp tác nghiên cứu với các cơ sở nghiên cứu khoa học của ngành nông nghiệp để có những nghiên cứu mang tính tổng thể, hệ thống, góp phần giải quyết cơ bản và bền vững những vấn đề trong phát triển nông nghiệp. Đồng thời, phải là đơn vị đi đầu của ngành về phát triển KH&CN thủy lợi trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Viện cũng cần chủ động, tích cực hơn trong việc giới thiệu và đưa các kết quả nghiên cứu áp dụng rộng rãi, phấn đấu có nhiều đơn vị trực thuộc Viện trở thành những đơn vị tự chủ về tài chính.
Bốn là, chú trọng nâng cao chất lượng nghiên cứu, kết hợp nghiên cứu hàn lâm với nghiên cứu triển khai, tiếp tục hoàn thiện các công nghệ đã được nghiên cứu, ứng dụng, nhất là các công nghệ dễ áp dụng vào thực tiễn. Hiện đại hóa cơ sở vật chất đi đôi với việc xây dựng, củng cố đội ngũ nghiên cứu viên, nâng cao năng lực công bố quốc tế, tiếp tục mở rộng và tăng cường hiệu quả hợp tác với các cơ sở nghiên cứu, đào tạo trên thế giới, sẵn sàng tiếp cận, làm chủ công nghệ mới, tiên tiến, hiện đại… để từng bước đưa Viện trở thành một trung tâm nghiên cứu khoa học thủy lợi lớn, có uy tín không chỉ của Việt Nam mà trong cả khu vực và trên thế giới. Tích cực tham gia các dự án, công trình nghiên cứu lớn để giải quyết những vấn đề có tầm cỡ khu vực và thế giới.
Năm là, không ngừng quan tâm, chăm lo, tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy đội ngũ cán bộ khoa học, nghiên cứu, đào tạo ngày càng phát triển, sáng tạo, có hoài bão, khát khao cống hiến, gắn bó tâm huyết với Viện cũng như với ngành thủy lợi và lĩnh vực nông nghiệp. Kết hợp tốt hai hoạt động nghiên cứu và đào tạo để cung cấp đội ngũ nghiên cứu viên, giảng viên chất lượng cao; phát huy lợi thế sẵn có của Viện để hỗ trợ việc đào tạo, giảng dạy của Trường Đại học Thủy lợi và các cơ sở đào tạo các lĩnh vực liên quan.
Với bề dày truyền thống và đội ngũ cán bộ khoa học nhiệt huyết, có trình độ cao, Chủ tịch Quốc hội tin tưởng Viện sẽ tiếp tục phát triển xứng tầm với vị thế là trung tâm hàng đầu cả nước về KH&CN và đào tạo trong lĩnh vực thủy lợi. Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Bộ NN&PTNT, Bộ KH&CN cùng các bộ, ngành quan tâm, giúp đỡ để Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam khẳng định là tổ chức khoa học công lập đầu ngành đã được Chính phủ xếp hạng đặc biệt. Đồng thời, cũng mong muốn các tổ chức, cơ sở nghiên cứu, đào tạo, các doanh nghiệp trong nước và quốc tế tiếp tục hợp tác, hỗ trợ để Viện ngày càng phát triển hơn.