Công trình nước sạch trên địa bàn Tuyên Quang thường xuyên được các cấp chính quyền kiểm tra, giám sát.
Vai trò thiết yếu của nước sạch trong phát triển nông thôn
Năm 2025, tỉnh Tuyên Quang tiếp tục lấy chủ đề “Nước sạch vì một nông thôn xanh, bền vững” làm kim chỉ nam cho chiến lược phát triển kinh tế - xã hội tại các vùng nông thôn. Chủ đề không chỉ phản ánh tầm quan trọng thiết yếu của nước sạch đối với đời sống dân cư, mà còn khẳng định vai trò của cộng đồng trong việc bảo vệ và khai thác nguồn nước một cách hợp lý.
Nước sạch được nhìn nhận là một trong những yếu tố tiên quyết nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống, bảo vệ môi trường sinh thái, đồng thời là trụ cột để triển khai thành công Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. Việc sử dụng hiệu quả tài nguyên nước sẽ không chỉ giúp cải thiện điều kiện sinh hoạt mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn một cách bền vững.
Hiệu quả từ các công trình cấp nước sạch nông thôn
Minh chứng rõ nét cho những nỗ lực ấy là công trình cấp nước sinh hoạt tập trung tại xã Hợp Hòa (huyện Sơn Dương), đưa vào sử dụng hơn hai năm qua với tổng vốn đầu tư hơn 3 tỷ đồng từ Chương trình mục tiêu quốc gia. Công trình đã cung cấp nước sạch ổn định cho hơn 200 hộ dân tại các thôn Thanh Sơn, Thanh Bình, Đồng Chùa và Ninh Hòa, góp phần cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống cho người dân địa phương.
Chị Vương Thị Thủ - thôn Ninh Hòa cho biết, trước đây gia đình chị phải dùng nước giếng đào - vốn không đảm bảo an toàn vào mùa mưa lũ. Giờ đây, chị và người dân trong thôn yên tâm hơn khi được sử dụng nguồn nước đã qua xử lý đạt chuẩn.
Ngoài ra, xã Hợp Hòa cũng là địa phương có số lượng lớn hộ dân được hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán, với 304 hộ hưởng lợi trong giai đoạn 2022-2023. Đây là minh chứng cho sự quan tâm sâu sát của chính quyền địa phương trong việc nâng cao phúc lợi cho người dân.
Tại xã Tân Tiến (huyện Yên Sơn), một công trình cấp nước khác được đầu tư với tổng mức hơn 6,5 tỷ đồng từ vốn vay Ngân hàng Thế giới, hiện đang phục vụ nhu cầu nước sạch cho ba thôn với hơn 400 hộ dân, cơ quan và trường học. Chất lượng nước tại đây được đánh giá cao: nước trong, không mùi, không cặn đã tạo niềm tin và sự hài lòng cho người sử dụng.
Trong 3 năm gần đây, Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh đã triển khai và hoàn thành 23 công trình cấp nước tập trung tại vùng nông thôn, với tổng vốn đầu tư trên 187,3 tỷ đồng (bao gồm cả vốn vay quốc tế và vốn đối ứng từ tỉnh). Nhờ những nỗ lực này, hiện nay hơn 98% người dân vùng nông thôn đã được tiếp cận nguồn nước hợp vệ sinh - vượt chỉ tiêu mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII đề ra.
Thách thức và giải pháp bảo vệ tài nguyên nước
Tài nguyên nước đang đứng trước nguy cơ suy giảm nghiêm trọng do tốc độ đô thị hóa, tăng trưởng dân số và hoạt động công nghiệp không kiểm soát. Tình trạng ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm đã và đang ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và đời sống nhân dân.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đặng Minh Tơn cho biết, trong suốt hơn 20 năm tổ chức Tuần lễ Quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường (khởi xướng từ năm 1998), phong trào đã tạo ra bước chuyển lớn trong nhận thức và hành động của người dân nông thôn. Tuy vậy, vẫn còn một bộ phận tổ chức, cá nhân chưa ý thức đầy đủ về trách nhiệm bảo vệ nguồn nước, gây ra những hệ lụy như suy thoái và cạn kiệt tài nguyên nước.
Để ứng phó với thách thức đó, ngành nông nghiệp và môi trường tỉnh đang triển khai hàng loạt giải pháp đồng bộ. Trong đó, đáng chú ý là Đề án đánh giá hiện trạng môi trường nước tại các sông, suối, hồ trên địa bàn - làm cơ sở khoa học cho công tác giám sát và kiểm soát chất lượng nước. Đồng thời, Sở cũng tiến hành điều tra, thống kê các nguồn xả thải gây ô nhiễm, phối hợp chặt chẽ với các địa phương để đảm bảo mọi hoạt động khai thác, sử dụng nước đều tuân thủ quy định pháp luật.
Ngoài ra, công tác truyền thông được tăng cường nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng. Sở hướng dẫn các cá nhân và tổ chức thực hiện đúng quy trình khai thác và sử dụng nước, bảo đảm hiệu quả và bền vững lâu dài.
Trách nhiệm cộng đồng - Chìa khóa cho tương lai xanh
Dù các cơ quan chức năng đã nỗ lực triển khai nhiều biện pháp, song việc bảo vệ tài nguyên nước không thể đạt hiệu quả nếu thiếu sự đồng hành từ cộng đồng. Luật Tài nguyên nước đã quy định: mỗi tổ chức và cá nhân đều có trách nhiệm bảo vệ tài nguyên nước - đây là nghĩa vụ và cũng là quyền lợi thiết thực gắn liền với sự phát triển ổn định của xã hội.
Từ những minh chứng thực tiễn tại Tuyên Quang, có thể thấy rằng việc kết hợp hiệu quả giữa đầu tư công, truyền thông giáo dục và sự tham gia của người dân là mô hình lý tưởng cho phát triển nông thôn bền vững. Giữ gìn nguồn nước hôm nay chính là đảm bảo sinh kế, sức khỏe và tương lai cho các thế hệ mai sau.
CT