Vẻ đẹp ngày xuân tại các vườn chè xanh Thái Nguyên
Khi mùa xuân đến, người dân Thái Nguyên tỉ mỉ hái từng búp chè non, mang theo hương thơm đặc trưng của thiên nhiên nơi đây. Trong ánh nắng mặt trời chiếu qua màn sương, hình ảnh những người dân cần mẫn hái chè giữa đồi xanh càng làm tăng thêm vẻ đẹp bình dị của vùng đất “Đệ nhất danh trà”.
Hình ảnh những người dân cần mẫn hái chè giữa đồi xanh những ngày đầu xuân. (Nguồn: Bộ Công Thương).
Thái Nguyên là tỉnh thích hợp cho việc trồng chè bởi điều kiện thổ nhưỡng và nguồn nước tự nhiên của địa phương. Tuỳ thuộc vào những thay đổi thời tiết từng mùa trong năm mà chất lượng lá chè xanh cũng có sự khác nhau. Theo đánh giá của đa số nghệ nhân và người nông dân trên địa bàn tỉnh, chè xanh thu hoạch vào mùa xuân được cho là vụ chè Thái Nguyên ngon nhất với vị trà thanh nhẹ, đem đến hương trà tinh tế khi tận hưởng. Mang trong mình sự thanh tao, hương trà Thái Nguyên ngày xuân đem lại cho người thưởng thức cảm giác dịu nhẹ và tĩnh lặng, không chỉ làm say đắm lòng người dân địa phương mà còn thu hút đông đảo du khách gần xa.
Đưa giá trị hương trà Việt ra biển lớn
Về giá trị văn hóa, bên cạnh trách nhiệm lưu giữ hồn dân tộc trong văn hóa thưởng trà, việc đưa trà Việt ra thế giới còn giúp bảo tồn và phát huy những giá trị truyền thống. Ngày 14/02/2023, tri thức trồng và chế biến trà Tân Cương được Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch công nhận, đưa vào danh mục Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia theo Quyết định số 240/QĐ-BVHTTDL.
Trước mục tiêu nâng tầm giá trị thương hiệu chè Thái Nguyên lên thành tinh hoa văn hóa Trà, trong nhiều năm qua Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên đã phối hợp với nhiều tổ chức trong và ngoài nước để thực hiện các chương trình quảng bá về trà. Đơn cử như tỉnh đã tổ chức thành công 3 kỳ Festival trà quốc tế hay gần đây, Liên hoan ẩm thực về các món ăn chế biến từ cây chè lần đầu tổ chức vào ngày 16/12/2024 với chủ đề: “Trải nghiệm xứ trà, đậm đà bản sắc”. Các đội dự thi đã có nhiều đổi mới sáng tạo trong phương thức chế biến cùng 153 món ăn đa dạng gắn với sản phẩm trà và cây chè Thái Nguyên, tiêu biểu như: Gà cuộn bản Thái sốt trà xanh, kim kê ngọc bích trà xanh, cá hồi cuộn trà xanh, lợn đồng bào cuộn trà xanh, bánh su kem cuộn trà xanh, gà hấp trà xanh, salad nõn trà tôm thịt, cá sông kho búp trà…
Về giá trị kinh tế, báo cáo thị trường chè Thái Nguyên năm 2024 cho thấy, hiện tỉnh Thái Nguyên có hơn 23.000 ha diện tích trồng trà, tập trung ở các vùng trà đặc sản. Trong năm 2023, tổng doanh thu từ trà của toàn tỉnh là 13.000 tỷ đồng. Theo Nghị quyết số 10-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh ban hành ngày 21/10/2019 về phát triển nông nghiệp tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2019-2025, định hướng đến năm 2030 xác định mục tiêu tập trung đầu tư phát triển cây chè theo hướng nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh trên thị trường. Cụ thể phấn đấu đến năm 2025, diện tích chè đạt 23.500 ha với sản lượng chè búp tươi đạt 273.000 tấn, trong đó giá trị sản phẩm trên 1 ha đất trồng chè đạt 350 triệu đồng.
Xét về tiềm năng thị trường, Việt Nam đứng thứ 5 thế giới về xuất khẩu chè. Tính riêng trong năm 2023, kim ngạch xuất khẩu chè của Việt Nam đạt hơn 120.000 tấn, trị giá hơn 210 triệu USD. Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) trong 10 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu chè của Việt Nam đạt 123,8 nghìn tấn chè, trị giá 217,7 triệu USD, tương đương khoảng 5.530 tỷ đồng. Nhìn chung, thị trường chè trong nước và trên thế giới vẫn còn rất lớn. Việc xuất khẩu chè sẽ mang lại nguồn thu ngoại tệ đáng kể, góp phần vào sự phát triển kinh tế của đất nước.
Về lợi ích sức khỏe, nhiều nghiên cứu trước đây đã chứng minh lá chè xanh mang lại nhiều tác dụng hữu ích cho cơ thể như: thanh nhiệt, giải độc giúp cải thiện chức năng gan, tiêu diệt các loại vi khuẩn và virus gây hại cho răng miệng, khử mùi hôi hiệu quả, giảm sưng, hạn chế quầng thâm hỗ trợ săn chắc da, tăng cường quá trình trao đổi chất và đốt mỡ tự nhiên, ngăn ngừa quá trình lão hóa, cải thiện sức khỏe thông qua tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện trí nhớ, trợ giúp hệ cơ xương khỏe mạnh.
Một số đề xuất
Một số đề xuất trong việc mang hương vị lá chè xanh vươn tầm quốc tế là:
Một là, nâng cao chất lượng sản phẩm trà Thái Nguyên thông qua việc áp dụng các quy trình sản xuất tiên tiến, hiện đại và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Một trong những giải pháp thiết yếu là tập trung đầu tư vào nghiên cứu, gia tăng năng suất và phát triển giống chè mới.
Hai là, xây dựng thương hiệu mạnh quốc gia trên cơ sở thực hiện đăng ký bảo hộ thương hiệu cho các sản phẩm trà và cây chè Việt. Các cơ quan ban, ngành của tỉnh Thái Nguyên nên đưa ra nhiều chính sách đẩy mạnh hệ thống phân phối chuyên nghiệp, tận dụng các kênh truyền thông trực tuyến trên môi trường số để mở rộng tiếp cận khách hàng, tổ chức định kỳ các sự kiện văn hóa liên quan đến trà như Festival trà, Liên hoan ẩm thực quốc tế… để kết nối, trao đổi học tập và quảng bá sản phẩm trà giữa các quốc gia.
Bên cạnh đó, khuyến khích hình thành sản phẩm du lịch cộng đồng, nông nghiệp sinh thái gắn với văn hóa trà hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách tới tham quan, trải nghiệm. Trong đó tập trung lan tỏa văn hóa trà của Việt Nam đến với bạn bè quốc tế. Nhiều quốc gia Châu Á hiện nay đã và đang kết hợp quảng bá du lịch cộng đồng thông qua văn hóa trà. Tiêu biểu như văn hóa thưởng trà Trung Quốc, trà đạo Nhật Bản… Ngoài ra, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh cũng cần chủ động tham gia các hội chợ, triển lãm quốc tế để quảng bá các sản phẩm chế biến từ trà và cây chè Thái Nguyên.
Ba là, tăng cường thiết lập quan hệ hợp tác quốc tế. Trong định hướng tăng trưởng kinh tế bền vững, phát triển thực phẩm, nông sản quốc gia, đặc biệt là các nông sản địa phương (OCOP) được xem là mục tiêu quan trọng trong việc nâng cao thương hiệu Việt. Cùng với đó, thúc đẩy mạng lưới liên kết, phối hợp với các doanh nghiệp nước ngoài để xuất khẩu sản phẩm trà Thái Nguyên đến các thị trường. Đồng thời chủ động tham gia các hiệp hội chè quốc tế như: Ủy ban chè quốc tế (ITC), Hiệp hội chè châu Âu (ETS), Viện Giáo dục chè quốc tế (ITEI), Quan hệ đối tác chè đạo đức (ETP)… để cập nhật thông tin thị trường và trao đổi, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau.