Vai trò báo chí trong truyền thông chính sách thời chuyển đổi số

Báo chí - cầu nối niềm tin giữa Chính phủ và người dân

Khi tốc độ thông tin được tính bằng giây, một chính sách nếu không được truyền đạt kịp thời, chính xác và thấu hiểu, sẽ khó đi vào cuộc sống. Trong bối cảnh đó, báo chí chính thống giữ vai trò không thể thay thế trong việc hình thành niềm tin xã hội đối với chính sách của Nhà nước.

Báo chí không chỉ đưa tin, giải thích quy định hay công bố quyết định mới, mà còn tham gia vào toàn bộ “vòng đời” của chính sách - từ giai đoạn hình thành, tham vấn, đến thực thi và đánh giá. Qua những bài viết phản ánh đời sống, phân tích tác động, phỏng vấn chuyên gia hay tiếp nhận ý kiến từ người dân, báo chí giúp các nhà hoạch định chính sách nhận diện vấn đề thực tiễn, từ đó điều chỉnh quy định cho phù hợp.

Thời kỳ chuyển đổi số, vai trò ấy càng rõ nét hơn. Với hệ thống tòa soạn điện tử, báo chí không chỉ là “người đưa tin” mà còn là “người quản trị thông tin”. Mỗi bài viết, mỗi dòng phản ánh đều tạo ra dữ liệu xã hội có giá trị đối với cơ quan quản lý. Thông qua dữ liệu đọc, lượt chia sẻ, bình luận, các cơ quan có thể nắm bắt mức độ quan tâm của người dân đối với một chính sách cụ thể.

Nhiều cơ quan báo chí đã đổi mới mạnh mẽ cách thức truyền tải chính sách. Không còn chỉ là những bài phân tích khô cứng, mà là các chuỗi phóng sự đa phương tiện, video giải thích, đồ họa tương tác giúp độc giả hiểu nhanh, hiểu đúng và dễ thực hiện. Nhiều tòa soạn còn chủ động phối hợp với các bộ, ngành tổ chức tọa đàm trực tuyến, diễn đàn chính sách hoặc chuyên mục hỏi - đáp, tạo thành kênh đối thoại cởi mở giữa Chính phủ và người dân. Đó chính là minh chứng rõ nét cho năng lực thích ứng của báo chí trong thời đại công nghệ.

Báo chí không chỉ truyền đạt thông tin từ trên xuống, mà còn là kênh phản hồi ngược từ người dân lên cơ quan ban hành chính sách. Mỗi ý kiến bạn đọc, mỗi phản ánh từ thực tế, mỗi bài viết phê bình đều góp phần hoàn thiện chính sách. Chính sự đối thoại hai chiều ấy giúp báo chí trở thành cầu nối niềm tin - nơi chính quyền lắng nghe xã hội và xã hội tin tưởng vào những điều Nhà nước công bố.

Từ tuyên truyền sang đồng hành - chuyển đổi tư duy làm báo chính sách

Sự thay đổi mạnh mẽ của công nghệ truyền thông buộc báo chí phải thay đổi cách làm. Nếu trước đây nhiệm vụ chính báo chí là “tuyên truyền chính sách” thì nay là “đồng hành cùng chính sách”. Đưa chính sách đến người dân không còn là việc “nói cho nghe”, mà là cùng tạo nên sự hiểu biết, cùng giải quyết vấn đề.

Trong môi trường số, báo chí được trang bị nhiều công cụ mới để nâng cao hiệu quả truyền thông chính sách: dữ liệu mở, trí tuệ nhân tạo, mạng xã hội, podcast, bản tin điện tử, nền tảng video ngắn… Nhưng công nghệ chỉ là phương tiện. Cốt lõi của truyền thông chính sách vẫn là tính chính xác, sự trung thực và khả năng chuyển hóa ngôn ngữ pháp lý thành ngôn ngữ gần gũi với công chúng.

Chính phủ đã nhiều lần nhấn mạnh yêu cầu “lấy người dân làm trung tâm” trong cải cách hành chính và truyền thông chính sách. Báo chí, vì thế, cần đi đầu trong việc chuyển đổi tư duy: không chạy theo lượt xem, mà hướng tới giá trị bền vững - đó là giúp công chúng hiểu đúng, làm đúng và tin tưởng vào chính sách.

Bên cạnh đó, năng lực của đội ngũ nhà báo cũng cần được nâng cao tương ứng. Truyền thông chính sách đòi hỏi nhà báo phải có kiến thức vững về pháp luật, có khả năng phân tích chính sách công, am hiểu dữ liệu và có tư duy công nghệ. Viết về chính sách không phải là sao chép văn bản, mà là diễn giải bằng ngôn ngữ dễ hiểu, có trách nhiệm và có chiều sâu.

Khi báo chí đủ năng lực làm “người kiến tạo đối thoại”, mỗi bài viết không chỉ dừng lại ở việc thông tin, mà còn là bước khởi đầu cho sự thay đổi nhận thức xã hội. Đó chính là giá trị cốt lõi của truyền thông chính sách thời kỳ chuyển đổi số - nơi công nghệ hỗ trợ, nhưng con người vẫn giữ vai trò trung tâm.

Đổi mới để đồng hành cùng cải cách và phát triển

Truyền thông chính sách KH&CN hiện nay không thể tách rời quá trình chuyển đổi số quốc gia. Các chính sách về đổi mới sáng tạo, dữ liệu mở, bảo vệ dữ liệu cá nhân hay phát triển nhân lực công nghệ đều cần được lan tỏa mạnh mẽ, có định hướng và dễ tiếp cận. Báo chí, với ưu thế về độ tin cậy và phạm vi ảnh hưởng, chính là lực lượng tiên phong trong quá trình chuyển đổi số quốc gia.

Tinh thần của Chỉ thị 09/CT-TTg về thúc đẩy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đã đặt truyền thông chính sách vào vị trí then chốt. Đó là nhiệm vụ không chỉ của cơ quan quản lý, mà còn của đội ngũ báo chí - những người làm công tác “truyền thông tri thức”. Bằng cách đổi mới phương pháp, chuyên nghiệp hóa quy trình và khai thác sức mạnh dữ liệu, báo chí có thể đưa chính sách KH&CN đến gần hơn với đời sống sản xuất, kinh doanh, góp phần hình thành xã hội số thực chất.

Trong thời đại thông tin là sức mạnh, báo chí không chỉ giữ vai trò “đưa tin”, mà còn là người gìn giữ niềm tin. Khi mỗi bài viết được xây dựng trên nền tảng dữ liệu xác thực, được truyền tải bằng công nghệ hiện đại và phản ánh trung thực hơi thở cuộc sống, chính sách sẽ không còn xa vời, mà trở thành một phần trong đời sống hàng ngày của người dân./.