Giáo dục trong nông thôn mới: Không chỉ “đẹp vỏ”, mà phải “đầy ruột”

Một trong những thay đổi quan trọng nhất là hạ tầng giáo dục được đầu tư đồng bộ. Nhiều địa phương đã hoàn thiện hệ thống phòng học kiên cố, phòng chức năng, thư viện đạt chuẩn, nhà đa năng phục vụ giáo dục thể chất và hoạt động ngoại khóa.

Khuôn viên nhiều trường tiểu học, trung học cơ sở được quy hoạch lại, bổ sung sân chơi, bãi tập, hệ thống vệ sinh đạt chuẩn. Không gian học tập khang trang, sạch sẽ không chỉ nâng chất lượng dạy - học mà còn tạo tâm thế tích cực, góp phần phát triển toàn diện thể chất và tinh thần cho học sinh.

Cùng với hạ tầng, việc đưa công nghệ vào lớp học được đẩy mạnh. Thông qua các chương trình mục tiêu và nguồn lực xã hội hóa, nhiều trường nông thôn được trang bị máy tính, thiết bị trình chiếu, bảng tương tác và internet ổn định.

Giáo viên chủ động áp dụng giáo án điện tử, phần mềm học tập, lớp học trực tuyến, đổi mới cách thức tổ chức bài giảng. Nhờ đó, học sinh nông thôn từng bước thu hẹp khoảng cách số với khu vực thành thị, mở rộng khả năng tiếp cận tri thức toàn cầu.

Chất lượng đội ngũ giáo viên cũng được nâng lên rõ rệt. Phần lớn giáo viên được đào tạo chính quy, thường xuyên tham gia bồi dưỡng chuyên môn, tập huấn chuyển đổi số trong giáo dục.

Nhiều thầy cô mạnh dạn đổi mới phương pháp, tăng cường thảo luận, phản biện, thực hành và hoạt động trải nghiệm, qua đó hình thành tư duy độc lập - phẩm chất cốt lõi của công dân thời đại số.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, giáo dục nông thôn mới cũng đối diện không ít thách thức. Việc trang bị thiết bị hiện đại nếu thiếu kỹ năng sử dụng dễ phát sinh hệ lụy. Một bộ phận học sinh sau khi tiếp cận điện thoại, máy tính chưa hình thành được năng lực tự học, dễ bị cuốn vào mạng xã hội, trò chơi trực tuyến, làm giảm hiệu quả học tập.

Đồng thời, khó khăn kinh tế của nhiều gia đình khiến học sinh phải tham gia lao động, ảnh hưởng đến thời gian học tập và phát triển cá nhân. Điều này đặt ra yêu cầu tăng cường phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong quản lý thời gian, định hướng nội dung và xây dựng thói quen sử dụng công nghệ an toàn, có mục tiêu.

Một “khoảng trống” khác cần được lấp đầy là giáo dục kỹ năng sống. Ở một số nơi, chương trình học vẫn thiên về truyền thụ kiến thức, trong khi kỹ năng mềm, quản lý cảm xúc, khả năng thích ứng và định hướng nghề nghiệp chưa được quan tâm tương xứng. Đây là rào cản trong việc hình thành thế hệ công dân vừa có tri thức, vừa có bản lĩnh.

Để khắc phục hạn chế này, cần đặt đúng vị trí việc bồi dưỡng nhân cách, kỹ năng mềm và tinh thần trách nhiệm xã hội. Các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, câu lạc bộ khoa học, đọc sách, giáo dục STEM, hoạt động cộng đồng... không chỉ giúp học sinh rèn luyện giao tiếp, hợp tác mà còn kích thích tư duy giải quyết vấn đề - năng lực thiết yếu trong xã hội hiện đại.

Bên cạnh đó, giáo dục truyền thống, bồi dưỡng tình yêu quê hương, đất nước tiếp tục giữ vai trò quan trọng. Thông qua hoạt động tìm hiểu lịch sử địa phương, tham quan di tích, phong trào “Trường học gắn với cộng đồng”, học sinh được bồi đắp ý thức trân trọng các giá trị văn hóa, nâng cao trách nhiệm với sự phát triển của quê hương.

Có thể khẳng định, giáo dục trong xây dựng nông thôn mới đã đạt nhiều kết quả tích cực, tạo nền tảng cho phát triển nguồn nhân lực tương lai. Tuy nhiên, để giáo dục thực sự trở thành động lực phát triển bền vững, cần sự kết hợp hài hòa giữa đầu tư hạ tầng và nâng cao chất lượng “phần ruột”: Kỹ năng số, kỹ năng sống và giá trị nhân văn, góp phần hình thành thế hệ trẻ tự tin, sáng tạo, sẵn sàng hội nhập trong kỷ nguyên số./.