Truyền thông chính sách nhìn từ hiệu quả tiếp nhận của người dân

Độ tiếp nhận - thước đo thực chất của truyền thông chính sách

Truyền thông chính sách không dừng lại ở việc phổ biến thông tin, mà là quá trình kiến tạo nhận thức, giúp công chúng hiểu đúng, làm đúng và ủng hộ chính sách.

Ở góc độ này, người dân không còn là “đối tượng thụ hưởng”, mà là trung tâm của hoạt động truyền thông. Mỗi chính sách được truyền thông hiệu quả là một chính sách được tiếp nhận bằng sự tự nguyện, tin tưởng và đồng hành.

Thực tế cho thấy, có những chính sách ban hành hợp lý, nhưng việc tuyên truyền lại thiếu chiều sâu, khiến người dân tiếp nhận hời hợt, hiểu sai hoặc thậm chí phản ứng tiêu cực. Ngược lại, cũng có những chính sách phức tạp, nhưng nhờ được truyền thông đúng cách - bằng ngôn ngữ giản dị, ví dụ cụ thể, cách trình bày dễ hiểu - nên được người dân nhanh chóng ủng hộ và chủ động thực hiện.

Hiệu quả tiếp nhận chính là thước đo chân thực nhất của truyền thông chính sách, thể hiện qua mức độ hiểu biết, thái độ và hành vi của người dân trước thông tin chính sách. Khi công chúng hiểu rõ ý nghĩa, lợi ích và nghĩa vụ, họ sẽ trở thành lực lượng lan tỏa tự nhiên nhất, giúp chính sách bén rễ trong đời sống.

Cùng với sự phát triển của công nghệ, nhiều cơ quan quản lý đã ứng dụng nền tảng số để đo lường phản hồi của người dân. Lượt truy cập cổng thông tin, tỷ lệ phản hồi khảo sát, mức độ tương tác trên mạng xã hội hay tỷ lệ người dân thực hiện thủ tục trực tuyến đều là chỉ số phản ánh hiệu quả tiếp nhận. Việc định lượng hóa truyền thông không chỉ giúp đánh giá mức độ lan tỏa, mà còn hỗ trợ cơ quan quản lý điều chỉnh cách truyền đạt chính sách sao cho phù hợp với từng nhóm đối tượng.

Từ thông tin đến niềm tin - yếu tố quyết định sự lan tỏa của chính sách

Bên cạnh nội dung và cách truyền đạt, hiệu quả tiếp nhận của người dân còn phụ thuộc vào tính liên tục của thông tin. Một chiến dịch truyền thông chính sách chỉ thực sự thành công khi được duy trì nhất quán, có kế hoạch dài hơi và có sự phối hợp giữa nhiều cơ quan. Việc chỉ thông tin rời rạc ở thời điểm ban hành khiến người dân dễ quên, dễ hiểu sai hoặc không nắm được tinh thần cốt lõi của chính sách. Do đó, mỗi chính sách cần được truyền thông theo vòng đời - từ giai đoạn xây dựng, lấy ý kiến đến thực thi và tổng kết, với những cách tiếp cận khác nhau cho từng thời điểm.

Ngoài ra, yếu tố con người cũng mang tính quyết định. Ở nhiều nơi, đội ngũ làm truyền thông cơ sở chính là cầu nối trực tiếp giữa chính sách và người dân. Khi cán bộ tuyên truyền, nhà báo, biên tập viên hiểu sâu về chính sách và chuyển tải bằng ngôn ngữ gần gũi, sẽ giúp thông tin “đi vào lòng dân” tự nhiên hơn bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào. Bởi cuối cùng, công nghệ chỉ là công cụ; điều khiến người dân tin và hành động vẫn là sự chân thực, trách nhiệm và thái độ cầu thị của người làm truyền thông chính sách.

Nếu thông tin là điều kiện cần, thì niềm tin là điều kiện đủ để chính sách đi vào cuộc sống. Truyền thông chính sách không thể chỉ dừng ở việc “đưa thông tin đúng”, mà phải hướng tới “xây dựng niềm tin xã hội”. Người dân chỉ thực sự tin khi họ cảm nhận được tính minh bạch, công bằng và trách nhiệm từ phía cơ quan ban hành.

Trong bối cảnh mạng xã hội phát triển mạnh, luồng thông tin đa chiều khiến người dân dễ bị chi phối bởi những nguồn tin thiếu kiểm chứng. Khi đó, truyền thông chính sách càng phải dựa trên sự thật, dữ liệu và chứng cứ rõ ràng. Một chính sách nếu được minh họa bằng con số, bằng dẫn chứng cụ thể từ đời sống, sẽ có sức thuyết phục hơn rất nhiều so với những khẩu hiệu hay lời kêu gọi chung chung.

Mặt khác, hiệu quả tiếp nhận của người dân còn phụ thuộc vào cách truyền đạt. Cùng một nội dung chính sách, nhưng nếu sử dụng ngôn ngữ pháp lý khô khan, người dân sẽ khó tiếp cận; ngược lại, nếu được diễn giải bằng ngôn ngữ đời thường, thông qua những câu chuyện thực tế, kết hợp với hình ảnh, video hoặc tương tác trực tuyến, thông điệp sẽ trở nên gần gũi và dễ nhớ hơn.

Một yếu tố khác không thể bỏ qua là sự khác biệt vùng miền, trình độ dân trí và khả năng tiếp cận công nghệ. Truyền thông chính sách cần có cách tiếp cận linh hoạt - vùng đô thị có thể tận dụng mạng xã hội, báo điện tử, trong khi vùng sâu, vùng xa cần phát huy vai trò của báo in, đài phát thanh, truyền hình cơ sở. Khi mọi người dân, dù ở bất kỳ đâu, đều có thể hiểu và tiếp cận chính sách, đó mới là thành công thực sự của truyền thông.

Hiểu, tin và hành động - mục tiêu cuối cùng của truyền thông chính sách

Truyền thông chính sách không phải là hoạt động “đi sau” chính sách, mà phải song hành từ khâu hoạch định đến thực thi. Khi người dân được tham gia góp ý, phản hồi, họ sẽ cảm thấy mình là một phần của chính sách, từ đó chủ động thực hiện và lan tỏa.

Tinh thần này cũng chính là nội dung được nhấn mạnh trong Chỉ thị 09/CT-TTg - coi truyền thông chính sách KH&CN là nhiệm vụ trọng tâm nhằm nâng cao năng lực tiếp nhận, đổi mới tư duy và thúc đẩy sáng tạo xã hội. Chính phủ đã xác định, mọi chính sách chỉ có giá trị khi người dân thấu hiểu và hưởng lợi từ nó; vì vậy, truyền thông phải được nhìn nhận như một công cụ quản trị chứ không chỉ là hình thức tuyên truyền.

Khi người dân hiểu, họ sẽ đồng thuận; khi họ tin, họ sẽ ủng hộ; và khi họ hành động, chính sách mới thật sự thành công. Hiệu quả tiếp nhận vì thế không chỉ là kết quả của truyền thông, mà là minh chứng cho năng lực quản trị quốc gia trong kỷ nguyên số - nơi mỗi chính sách được đánh giá bằng mức độ tin cậy của người dân, chứ không chỉ bằng số lượng văn bản được ban hành./.