Tích cực chuyển đổi số để phục vụ nhân dân tốt hơn

Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng nhấn mạnh yêu cầu phải có cơ chế, chính sách đột phá nhằm thúc đẩy quá trình số hóa toàn diện trên mọi lĩnh vực, gắn liền với bảo đảm an ninh, an toàn thông tin, khuyến khích sáng tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Chuyển đổi số là động lực của cải cách hành chính

CĐS trong hoạt động quản lý nhà nước được xác định là một trong những hướng đi quan trọng để đổi mới phương thức lãnh đạo, quản trị và cung cấp dịch vụ công. Việc ứng dụng công nghệ số trong hoạt động hành chính giúp tăng tính minh bạch, rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, giảm chi phí và tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.

Theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW, CĐS được coi là động lực trung tâm thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững. Nghị quyết đặt ra mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm tối thiểu 30% GDP và đến năm 2045 đạt 50%, đồng thời Việt Nam nằm trong nhóm 30 quốc gia hàng đầu thế giới về năng lực CĐS.

Trên cơ sở đó, nhiều bộ, ngành và địa phương đã xây dựng các chương trình, kế hoạch hành động cụ thể. Việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp ở một số tỉnh, TP được xem là minh chứng rõ ràng cho vai trò của công nghệ số trong đổi mới quản lý, khi các quy trình hành chính, dữ liệu dân cư và hệ thống phản ánh kiến nghị của người dân đều được tích hợp trên môi trường mạng.

Mô hình mới trong phục vụ hành chính công

Tại các phường trung tâm có quy mô dân cư lớn, việc thiết lập Trung tâm phục vụ hành chính công điện tử đã giúp tiếp nhận và xử lý toàn bộ hồ sơ trực tuyến, giảm đáng kể khối lượng giấy tờ. Hầu hết các hồ sơ đều được giải quyết đúng hạn, với tỷ lệ đạt trên 98%.

Các kỳ họp của chính quyền địa phương từng bước được số hóa hoàn toàn, tiến tới mô hình họp không giấy tờ, tăng tính chuyên nghiệp và hiệu quả công tác.

Song song với đó, chính quyền cơ sở còn đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong quản lý và phát triển kinh tế địa phương. Việc đưa các sản phẩm OCOP lên các sàn thương mại điện tử như Postmart.vn hay Voso.vn giúp người dân mở rộng thị trường tiêu thụ. Nhiều địa điểm văn hóa, di tích lịch sử đã áp dụng mã QR để giới thiệu thông tin, hình ảnh, hỗ trợ du khách tra cứu trực tuyến. Một số địa phương triển khai hệ thống quản lý lưu trú điện tử, giúp cơ quan quản lý nắm bắt kịp thời thông tin, đồng thời nâng cao tính minh bạch và an toàn trong lĩnh vực du lịch.

Những kết quả này cho thấy, CĐS không chỉ làm thay đổi quy trình làm việc của chính quyền mà còn tạo ra những giá trị thiết thực cho người dân, khi mọi thủ tục, dịch vụ công đều trở nên gần gũi, thuận tiện và minh bạch hơn.

Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, quá trình triển khai CĐS ở cơ sở vẫn đối mặt với không ít khó khăn. Hạ tầng công nghệ tại nhiều địa phương chưa đồng bộ; năng lực ứng dụng công nghệ của một bộ phận cán bộ, công chức còn hạn chế; nguồn lực đầu tư cho trang thiết bị, dữ liệu và đào tạo nhân lực chưa tương xứng với nhu cầu thực tế.

Một số lĩnh vực vẫn tồn tại tình trạng xử lý thủ công hoặc bán điện tử, khiến quá trình giải quyết hồ sơ chưa hoàn toàn tự động hóa. Việc kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các ngành, các cấp còn phân tán, thiếu tính liên thông. Bên cạnh đó, vấn đề an toàn, an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân đang đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với hệ thống chính quyền số, nhất là khi khối lượng dữ liệu quốc gia ngày càng tăng.

Những hạn chế trên cho thấy, để CĐS thực sự trở thành động lực phát triển, cần có các chính sách đầu tư đồng bộ, có trọng tâm, cùng với sự tham gia chủ động của đội ngũ cán bộ, công chức - những người trực tiếp thực thi nhiệm vụ ở cơ sở.

Giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số phục vụ nhân dân

Theo định hướng chung, để nâng cao hiệu quả phục vụ nhân dân, quá trình CĐS cần được triển khai đồng bộ theo các nhóm giải pháp sau:

Hoàn thiện thể chế, chính sách: Đây là điều kiện tiên quyết để bảo đảm môi trường pháp lý cho CĐS. Cần rà soát, sửa đổi và bổ sung các quy định về dữ liệu, an toàn thông tin, chữ ký số, dịch vụ công trực tuyến; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để các mô hình sáng tạo được thử nghiệm và nhân rộng.

Phát triển hạ tầng và dữ liệu số: Đầu tư hạ tầng mạng, trung tâm dữ liệu, nền tảng điện toán đám mây hiện đại, bảo đảm kết nối liên thông giữa các bộ, ngành và địa phương. Dữ liệu cần được coi là “nguồn lực sản xuất” mới, được khai thác hiệu quả để hỗ trợ quản lý, dự báo và ra quyết định.

Phát triển nhân lực và công dân số: Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức có năng lực ứng dụng công nghệ, đồng thời nâng cao kỹ năng số cho người dân để tham gia hiệu quả vào nền kinh tế số và xã hội số.

Tăng cường nguồn lực và cơ chế giám sát: Bố trí kinh phí hợp lý, tránh đầu tư dàn trải; đồng thời đẩy mạnh công tác kiểm tra, đánh giá định kỳ để bảo đảm tiến độ và chất lượng CĐS.

Khuyến khích đổi mới sáng tạo và doanh nghiệp công nghệ số: Tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước phát triển sản phẩm, nền tảng phục vụ quản lý hành chính, thương mại điện tử, du lịch và dịch vụ công; hình thành hệ sinh thái số đồng bộ, phục vụ người dân hiệu quả.

Để quá trình này thực sự mang lại giá trị bền vững, việc triển khai CĐS cần gắn chặt với yêu cầu phục vụ người dân và doanh nghiệp. Chỉ khi người dân cảm nhận rõ ràng sự thuận tiện, nhanh chóng và minh bạch trong từng dịch vụ công, CĐS mới chứng minh được hiệu quả thực chất.

CĐS là quá trình toàn diện, vừa mang tính kỹ thuật, vừa là sự chuyển đổi về tư duy và phương thức quản trị. Khi được thực hiện đồng bộ, CĐS sẽ trở thành “hệ thần kinh” của bộ máy chính quyền, giúp kết nối thông suốt từ Trung ương đến cơ sở, phục vụ nhân dân ngày càng hiệu quả hơn.

Để đạt được mục tiêu đó, cần kiên trì triển khai các chủ trương, chính sách đã được đề ra; đầu tư hạ tầng, dữ liệu, nguồn nhân lực; đồng thời xây dựng văn hóa số trong hệ thống chính trị và trong toàn xã hội.

Khi mỗi cán bộ, công chức, doanh nghiệp và người dân đều chủ động tham gia vào tiến trình này, chính quyền số phục vụ nhân dân sẽ không còn là mục tiêu xa vời, mà trở thành nền tảng thiết yếu của một xã hội hiện đại, sáng tạo và bền vững./.