Dubai tăng tốc chuyển đổi dịch vụ công với AI

Trong cuộc phỏng vấn độc quyền với Tech Wire Asia, ông Al Hemeiri (Giám đốc Điều hành Cơ quan Chính phủ số Dubai) đã chia sẻ cách Dubai duy trì sự “tăng tốc có kiểm soát”, khi các hệ thống chính phủ số ứng dụng công nghệ có thể tiến từ giai đoạn công bố đến triển khai toàn thành phố, nhanh hơn nhiều so với chuẩn mực quốc tế. Ông cho rằng, tốc độ triển khai nhanh và khả năng thực thi trên quy mô lớn chính là lợi thế cạnh tranh quan trọng nhất.

Từ thử nghiệm đến triển khai chỉ trong vài tháng

Những con số của Chính phủ Dubai cho thấy mức độ chuyển đổi chưa từng có. Đến năm 2025, 96% cơ quan chính phủ sẽ triển khai ít nhất một giải pháp AI; trong khi đó, 60% người dân được khảo sát cho biết họ ưu tiên sử dụng dịch vụ công có hỗ trợ AI hơn so với kênh truyền thống.

Riêng trợ lý ảo DubaiAI đã hỗ trợ hơn 180 dịch vụ công, xử lý 60% yêu cầu thông thường, giúp giảm 35% chi phí vận hành - một minh chứng cụ thể cho hiệu quả của việc số hóa bằng AI.

“Ở Dubai, khi một sáng kiến AI được công bố, nó sẽ nhanh chóng được kích hoạt và chuyển từ giai đoạn thử nghiệm sang triển khai chỉ trong vài tháng - nhanh hơn rất nhiều so với thông lệ toàn cầu”, ông Al Hemeiri nhấn mạnh. “Sự nhanh nhạy này giúp người dân thụ hưởng lợi ích theo thời gian thực”.

Đạo đức không chỉ là khẩu hiệu mà là yêu cầu ràng buộc

Điểm khác biệt rõ rệt giữa chiến lược AI của Dubai và các mô hình của nhiều quốc gia khác như Singapore hay Hồng Kông, nằm ở khả năng thực thi. Ông Al Hemeiri nhấn mạnh, chính sách AI dành cho Cơ quan Chính phủ Dubai, được công bố vào tháng 4/2025 cùng báo cáo Hiện trạng AI, không phải là bộ nguyên tắc mang tính định hướng, mà là yêu cầu bắt buộc.

“Chính sách AI không phải một khuôn khổ lý thuyết; đó là tập hợp các nguyên tắc và tiêu chuẩn kỹ thuật có tính ràng buộc, áp dụng cho toàn bộ hoạt động triển khai AI trong khu vực công”, ông Al Hemeiri nói. “Chính sách này được xây dựng dựa trên Bộ công cụ AI đạo đức ra mắt năm 2019, giúp Dubai trở thành một trong số ít thành phố trên thế giới tích hợp yêu cầu tuân thủ đạo đức từ khâu mua sắm cho tới đánh giá hiệu suất”.

Điểm nổi bật của Dubai là cách tiếp cận “đạo đức vận hành”: Các hệ thống AI trong khu vực công đều phải trải qua kiểm toán kỹ thuật liên tục, công khai cơ chế giải trình và đảm bảo minh bạch với người dân. Đây cũng là cách Dubai ứng phó với rủi ro mà Al Hemeiri cho là tối quan trọng: “Rủi ro lớn nhất chính là mở rộng quy mô mà không có sự giám sát đầy đủ”.

Song song đó, Dubai còn tích hợp phân tích tỷ suất lợi nhuận (ROI) ngay từ giai đoạn lập kế hoạch. Giải pháp chỉ được triển khai nếu mang lại lợi ích đo lường được. Đây là cách Dubai tránh “bệnh hình thức” - tình trạng mà nhiều sáng kiến AI của các chính phủ khác mắc phải khi thiên về trình diễn công nghệ hơn là mang lại giá trị thật.

Mở rộng khả năng ứng dụng AI trong y tế, năng lượng và dự báo nhu cầu công dân

Dù DubaiAI được xem là “gương mặt đại diện” cho quá trình chuyển đổi chính phủ số bằng AI, tuy nhiên đằng sau đó là mạng lưới ứng dụng trải rộng nhiều lĩnh vực, mang lại hiệu quả rõ rệt.

Tại Cơ quan Y tế Dubai, các mô hình AI đã có khả năng phát hiện sớm bệnh mãn tính như tiểu đường. Trong lĩnh vực kiểm toán, các thuật toán dự đoán được sử dụng để nâng cao độ chính xác và hiệu quả. Ở mảng năng lượng, lưới điện thông minh tích hợp AI theo thời gian thực, giúp tối ưu hóa tiêu thụ và giảm tác động môi trường.

Một trong những sáng kiến tham vọng nhất của Dubai hiện nay là nền tảng dịch vụ công dự báo, nơi dữ liệu được tích hợp và xử lý bằng AI để dự đoán nhu cầu của người dân trước khi họ yêu cầu.

“Dựa trên dữ liệu tích hợp và AI, nền tảng sẽ tự động dự đoán nhu cầu của người dân: từ việc gia hạn giấy phép tự động đến thông báo chăm sóc sức khỏe dự phòng, giảm tối đa phiền hà khi sử dụng dịch vụ công”, ông Al Hemeiri tiết lộ. Dubai đặt mục tiêu triển khai toàn diện nền tảng này vào đầu thập kỷ tới.

Hệ sinh thái cho startup AI: “Dữ liệu thật + tích hợp thật”

Một điểm khác biệt lớn nữa của Dubai là cách họ hỗ trợ startup. Không chỉ mở sandbox, Dubai còn cho phép thử nghiệm giải pháp trực tiếp trong môi trường dịch vụ công thực tế.

Ông Al Hemeiri nêu ví dụ, một startup trong lĩnh vực y tế đã triển khai thuật toán phân loại bệnh nhân bằng AI trong sandbox. Sau khi đạt kết quả tốt, giải pháp được tích hợp ngay vào hệ thống của Cơ quan Y tế Dubai - điều mà các thành phố khác phải mất rất lâu để phê duyệt.

“Hệ sinh thái của chúng tôi vận hành như một hệ điều hành số kết nối toàn diện nên các startup có thể thử nghiệm giải pháp tích hợp liền mạch với các dịch vụ khác của thành phố - từ các sáng kiến giao thông, đến các ứng dụng chẩn đoán y tế bằng AI”, ông Al Hemeiri chia sẻ.

Trong quản trị dữ liệu, Dubai lựa chọn mô hình cân bằng giữa chính sách nội địa hóa dữ liệu nghiêm ngặt của Trung Quốc và khuôn khổ bảo vệ dữ liệu GDPR của châu Âu.

“Mô hình của Dubai là dạng mô hình lai - dữ liệu công dân được ẩn danh vẫn nằm trong phạm vi pháp lý của Dubai theo các luật chủ quyền dữ liệu nghiêm ngặt, nhưng có thể được chia sẻ an toàn với các cơ quan chính phủ khi có sự đồng ý của người dùng thông qua nền tảng định danh số quốc gia UAE PASS”, ông Al Hemeiri giải thích.

Khác biệt của Dubai là họ chủ động ứng dụng dữ liệu tổng hợp (synthetic data frameworks), cho phép phát triển và thử nghiệm hệ thống AI ở quy mô lớn, mà vẫn đảm bảo quyền riêng tư và tuân thủ các yêu cầu về chủ quyền dữ liệu. Sự cân bằng này giúp đạt được điều ông Al Hemeiri mô tả là: “Đổi mới nhanh hơn mà không đánh đổi sự giám sát đạo đức”.

Ngoài các dự án lớn, Dubai cũng đầu tư vào những sáng kiến đổi mới “thầm lặng”. Một ví dụ là UN Citiverse Challenge - cuộc thi tìm kiếm giải pháp AI phục vụ phát triển bền vững và gắn kết văn hóa.

Hay robot giao hàng tự động do Quỹ Tương lai Dubai (Dubai Future Foundation) phát triển, đã được thử nghiệm trên đường phố. Những robot này giúp cải thiện hiệu quả giao hàng chặng cuối, đồng thời giảm ùn tắc và khí thải. “Đây là minh chứng rõ ràng rằng, Dubai đang đưa AI vào các nhu cầu thực tiễn hằng ngày, mang lại giá trị công cộng thật sự - vượt xa những tuyên bố mang tính phô trương”, ông Al Hemeiri nhấn mạnh.

Thành công và bài toán nhân rộng

Chia sẻ về tiêu chí thành công hay thất bại trong 5 năm tới, ông Al Hemeiri khẳng định: “Thất bại là việc ứng dụng AI một cách rời rạc, không cải thiện được niềm tin, hiệu quả hay chất lượng cuộc sống của người dân”.

Ngược lại, thành công sẽ đến “khi các dịch vụ công vận hành bằng AI trở nên liền mạch, mang tính dự báo và bao trùm, giúp cuộc sống của người dân thuận tiện hơn”.

Liệu mô hình chính quyền số ứng dụng AI của Dubai - vốn được xây dựng trên cấu trúc quản trị đặc thù, nguồn lực dồi dào và khả năng ra quyết định nhanh chóng có thể được nhân rộng ở nơi khác hay không vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ.

Tuy nhiên, rõ ràng Dubai đã đi xa hơn tranh luận về tính khả thi, và đang chuyển sang giai đoạn đo lường kết quả thực tế. Với tốc độ tăng trưởng và khả năng triển khai đặc biệt, Dubai đang trở thành một trong những phòng thí nghiệm sống về chính phủ vận hành bằng AI ở quy mô đô thị./.