Bổ sung men vi sinh có thực sự cần thiết?

Hệ tiêu hóa của con người là nơi cư trú của hàng nghìn loài vi sinh vật. Phần lớn trong số đó không gây bệnh; ngược lại, nhiều loài còn rất có ích. Các lợi khuẩn này giúp cơ thể phân giải các loại carbohydrate, chất xơ và protein mà hệ tiêu hóa con người khó xử lý.

Một số vi khuẩn thậm chí còn sản xuất các hợp chất thiết yếu như vitamin B và các axit béo chuỗi ngắn - những chất quan trọng giúp điều chỉnh chứng viêm, hỗ trợ hệ miễn dịch và ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất.

Khi nhận thức về hệ vi sinh đường ruột trong xã hội ngày càng tăng, các sản phẩm “nuôi dưỡng lợi khuẩn” cũng xuất hiện ngày một nhiều trên thị trường, được chia làm hai loại:

Probiotic: chứa vi khuẩn sống (được làm khô đông lạnh), được cho là sẽ “hồi sinh” khi vào đến ruột.

Prebiotic: chứa các loại chất xơ mà vi khuẩn có lợi sử dụng làm thức ăn.

Tại sao cần chăm sóc hệ vi sinh đường ruột?

Một hệ vi sinh phong phú giúp cơ thể khỏe mạnh hơn. Sự đa dạng này giúp “lợi khuẩn” cạnh tranh với vi khuẩn có hại (như E.coli) về không gian và dinh dưỡng, nhờ đó ngăn ngừa bệnh tật.

Ngược lại, hệ vi sinh kém đa dạng có liên quan đến béo phì, tiểu đường tuýp 2 và hội chứng ruột kích thích (IBS).

Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng người có hệ vi sinh phong phú thường hồi phục tốt hơn sau phẫu thuật đường tiêu hóa.

Ảnh hưởng của hệ vi sinh không chỉ giới hạn trong đường ruột

Nhiều nghiên cứu cho thấy, sức khỏe não bộ cũng có liên hệ với hệ vi sinh, chẳng hạn, những người bị trầm cảm có hệ vi sinh ít đa dạng hơn.

Một nghiên cứu năm 2023 đăng trên Tạp chí Brain cho thấy, khi cấy hệ vi sinh từ bệnh nhân Alzheimer sang chuột, những con chuột này bắt đầu có vấn đề về trí nhớ.

Chế độ ăn uống là yếu tố then chốt để duy trì hệ vi sinh khỏe mạnh. Vi khuẩn có lợi phát triển tốt nhờ các loại thực phẩm giàu chất xơ và tinh bột khó tiêu, như hoa quả, rau, các loại đậu và hạt.

Thực phẩm lên men như sữa chua, dưa cải bắp (sauerkraut) hay trà kombucha cũng là nguồn cung cấp vi sinh vật có lợi như Lactobacillus. Ngoài ra, cần hạn chế dùng kháng sinh không cần thiết, vì kháng sinh tiêu diệt cả vi khuẩn tốt lẫn xấu.

Thận trọng trong việc sử dụng thực phẩm bổ sung vi sinh

Thực phẩm bổ sung nghe có vẻ hấp dẫn, nhưng phần lớn chưa được kiểm chứng chặt chẽ, do không được quản lý như thuốc.

Tuy nhiên, người tiêu dùng ở Mỹ, Anh và Canada có thể tra cứu thông tin đáng tin cậy qua ứng dụng The Probiotic Guide, nơi liệt kê các sản phẩm và mức độ chứng cứ khoa học liên quan. Hiện vẫn chưa có công cụ tương tự dành cho prebiotic.

Theo Glenn Gibson, nhà vi sinh vật học tại Đại học Reading (Anh), việc dùng quá nhiều prebiotic có thể khiến hệ vi sinh bị rối loạn tạm thời, với tác dụng phụ phổ biến nhất là đầy hơi, nhưng không gây nguy hiểm tới sức khỏe./.